Ρώσοι ολιγάρχες: Ποιοι είναι, πώς πλούτισαν, τι περιουσίες έχουν

ΡΩΣΟΙ ΟΛΙΓΑΡΧΕΣ

Ρώσοι ολιγάρχες: Ποιοι είναι – ονόματα, πώς πλούτισαν, τι περιουσίες έχουν, τι σημαίνει η ονομασία ολιγάρχης

Ο όρος Ρώσοι ολιγάρχες αναφέρεται στους μεγάλους επιχειρηματίες των πρώην σοβιετικών δημοκρατιών που συγκέντρωσαν γρήγορα πλούτο κατά την εποχή της ρωσικής ιδιωτικοποίησης μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης στη δεκαετία του 1990.

Ο όρος “ολιγάρχης” προέρχεται από την αρχαία ελληνική ολιγαρχία που σημαίνει «η κυριαρχία των λίγων».

Ρώσοι ολιγάρχες – Ιστορικό

Με τη διάλυση του σοβιετικού κράτους πολλά κρατικά περιουσιακά στοιχεία πέρασαν μέσω άτυπων συμφωνιών σε ισχυρούς πρώην αξιωματούχους της ΕΣΣΔ (κυρίως στη Ρωσία και την Ουκρανία), οι οποίοι μεταβλήθηκαν σε επιχειρηματίες. 

Οι πρώτοι Ρώσοι ολιγάρχες εμφανίστηκαν ως επιχειρηματίες την περίοδο του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ (Γενικός Γραμματέας 1985-1991) και της απελευθέρωσης της αγοράς. Αυτοί οι νέοι επιχειρηματίες είχαν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν τον αρχικό τους πλούτο λόγω των μεταρρυθμίσεων του Γκορμπατσόφ «όταν η συνύπαρξη των ρυθμιζόμενων και των οιονεί εμπορικών τιμών δημιούργησε τεράστιες ευκαιρίες για πλουτισμό».

Από το 2018, αρκετοί Ρώσοι ολιγάρχες και οι εταιρείες τους έχουν πληγεί από αμερικανικές κυρώσεις στο πλαίσιο του νόμου για την καταπολέμηση των κυρώσεων (CAATSA) της Αμερικής για την υποστήριξη της «κακοήθους δραστηριότητας της ρωσικής κυβέρνησης σε όλο τον κόσμο».

Ρώσοι ολιγάρχες – κυρώσεις

Σε άμεση απάντηση της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου του 2022, η κυβέρνηση των ΗΠΑ προχώρησε σε κυρώσεις οικονομικού χαρακτήρα εναντίον Ρώσων Ολιγαρχών που φαίνονταν να στηρίζουν τον Πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν στην απόφασή του να πραγματοποιήσει στρατιωτική επιχείρηση ευρείας κλίμακας στην Ουκρανία.

Οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν περιορισμούς στην έκδοση βίζας 19 Ρώσων δισεκατομμυριούχων, δέσμευση περιουσιακών στοιχείων και τραπεζικών καταθέσεων, με στόχο την πλήρη αποκοπή τους, όχι μόνο των ίδιων προσωπικά αλλά και των μελών των οικογενειών τους από το χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας.  Τις πρώτες ημέρες του Μαρτίου μάλιστα, η κυβέρνηση των ΗΠΑ ανακοίνωσε τη συγκρότηση ειδικής επιχειρησιακής μονάδας, με την ονομασία “Task Force KleptoCapture”, που θα ασχολείται αποκλειστικά με την παρακολούθηση και εξεύρεση στοιχείων για τυχόν οικονομικά εγκλήματα όπως ΄ξέπλυμα χρήματος, φοροδιαφυγή ή δωροδοκία των Ρώσων ολιγαρχών και της ρωσικής κρατικής ελίτ. 

Αλλά και η Βρετανία, η πρωτεύουσα της οποίας ονομάζεται ευφημιστικά Londogrand, χαρακτηρισμός που καταδεικνύει το μέγεθος της οικονομικής δραστηριότητας των Ρώσων στην χώρα, επέβαλλε κυρώσεις σε μια σειρά ολιγάρχες που έχουν την έδρα των επιχειρήσεών τους στο Λονδίνο.

Στην γενική απαίτηση περί επιβολής κυρώσεων, σύμφωνα με τις οδηγίες της Ε.Ε., συμμορφώθηκαν το Μονακό και η Ελβετία, παραδοσιακοί τόποι έλξης οικονομικών κεφαλαίων. Παρόλα αυτά, σύμφωνα με εκτιμήσεις της έγκριτης εφημερίδας Wall Street Journal οι κυρώσεις είναι μάλλον απίθανο να επηρεάσουν τις αποφάσεις του Ρώσου προέδρου, καθώς οι αρκετοί εξ αυτών δεν ασκούν ισχυρή επιρροή στον Βλαντιμίρ Πούτιν, ο δε λόγος επιβολής των περιορισμών είναι περισσότερο συμβολικός παρά ουσιαστικός. 

Οι Ρώσοι ολιγάρχες του Πούτιν

Οι πιο διάσημοι ολιγάρχες της εποχής του Βλαντίμιρ Πούτιν είναι οι

  • Ρόμαν Αμπράμοβιτς,
  • Αλεξάντερ Αμπράμοφ,
  • Ολέγκ Ντεριπάσκα,
  • Μιχαήλ Προκόροφ,
  • Αλίσερ Οσμανόφ,
  • Τζέρμαν Χαν,
  • Βίκτορ Βεκσέλμπεργκ,
  • Λεονίντ Μίκελσον,
  • Βαγκίτ Αλεκπέροφ,
  • Μιχαήλ Φρίντμαν,
  • Βλαντιμίρ Ποτάνιν,
  • Πιότρ Άβεν,
  • Βιτάλι Μαλκίν,
  • Ίγκορ Σέτσιν,
  • Άλισερ Ουσμάνοφ,
  • Νικολάι Τοκάρεφ,
  • Αλεξέι Μορντασόφ.
  • Κίριλ Σαμάνοφ

Ρώσοι ολιγάρχες – Σύντομη παρουσίαση των πιο διάσημων

Ρομάν Αμπράμοβιτς

Ο Ρομάν Αμπράμοβιτς (γενν. 24 Οκτωβρίου 1966), είναι Ρώσος δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας, επενδυτής και πολιτικός. Από το 2018, κατέχει επίσης και την ισραηλινή υπηκοότητα.

Ο Αμπράμοβιτς είναι ο κύριος ιδιοκτήτης της ιδιωτικής επενδυτικής εταιρείας Millhouse LLC και είναι περισσότερο γνωστός εκτός Ρωσίας ως ο ιδιοκτήτης της Τσέλσι, ποδοσφαιρικού συλλόγου της Πρέμιερ Λιγκ. Προηγουμένως, ήταν κυβερνήτης της Τσουκότκα από το 2000 ως το 2008.

Σύμφωνα με το Forbes, η καθαρή θέση του Αμπράμοβιτς ανερχόταν σε 11,5 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ το 2018, καθιστώντας τον τον πλουσιότερο άνθρωπο στο Ισραήλ, τον 11ο πλουσιότερο στη Ρωσία και τον 140ο πλουσιότερο στον κόσμο. Έχει δωρίσει τα περισσότερα χρήματα από οποιονδήποτε άλλο Ρώσο εν ζωή, με δωρεές άνω των 2,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων στα έτη 1999-2013, για τη δημιουργία σχολείων, νοσοκομείων και υποδομών στην Τσουκότκα.

Αλεξέι Μορντασόφ

Ο 56χρονος Μορντασόφ θεωρείται ο πλουσιότερος άνθρωπος στη Ρωσία με περιουσία κοντά στα 22 δισεκατομμύρια είναι ιδιοκτήτης της Severstal, μιας από τις κορυφαίες χαλυβουργίες της Ρωσίας. Από το να εργάζεται ως οικονομολόγος στην παραγωγική επιχείρηση της Severstal στο Cherepovets στη δυτική Ρωσία, έγινε βασικός μέτοχος της εταιρείας. Τα άλλα επιχειρηματικά του συμφέροντα περιλαμβάνουν μερίδιο 32% στον γερμανικό τουριστικό πράκτορα Tui και κατέχει το ήμισυ της Tele2, μιας από τις μεγαλύτερες εταιρείες τηλεπικοινωνιών στη Ρωσία.

Άλισερ Ουσμάνοφ

Η μεγαλύτερη συμμετοχή του Ουσμάνοφ (η περιουσία του οποίου είναι 19,7 δισεκατομμύρια) είναι στον κολοσσό παραγωγής χάλυβα Metalloinvest. Χάρη στον Γιούρι Μίλνερ, CEO του ρωσικού venture fund Digital Sky Technologies, ήταν ένας από τους πρώτους που επένδυσαν στο Facebook. Ο Ουσμάνοφ έχει μετοχές στον κινεζικό τεχνολογικό κολοσσό Xiaomi, σε εταιρείες τηλεπικοινωνιών και εξόρυξης, αλλά και σε ΜΜΕ. Επίσης, είχε κολλήσει το μικρόβιο των αγγλικών ποδοσφαιρικών ομάδων, αφού στο παρελθόν ήταν ο ιδιοκτήτης του 30% της Άρσεναλ. Το 2018, πούλησε το μερίδιό του στη λονδρέζικη ομάδα έναντι 712 εκατ. δολαρίων στον Αμερικανό δισεκατομμυριούχο Στάνλεϊ Κρένκε, ιδιοκτήτη –μεταξύ άλλων– της ομάδας αμερικανικού ποδοσφαίρου Los Angeles Rams.

Τον Δεκέμβριο, η εταιρεία συμμετοχών του Ουσμάνοφ πούλησε το μερίδιό της στην VK –έναν κορυφαίο ρωσικό όμιλο υπηρεσιών διαδικτύου που παλαιότερα ήταν γνωστός ως Mail.Ru– στην ασφαλιστική εταιρεία Sogaz, που ανήκει εν μέρει στον σύμμαχο του Πούτιν, Γιούρι Κοβάλτσουκ, η καθαρή αξία του οποίου ανέρχεται σε 3,6 δισ. δολάρια. Σύμφωνα με τον εμπειρογνώμονα, ο Ουσμάνοφ έχει καλύψει επανειλημμένως τον Πούτιν και έχει δώσει λύσεις στα επιχειρηματικά του προβλήματα.

Μιχαήλ Φρίντμαν

Ο Μιχαήλ Φρίντμαν είναι ο συνιδρυτής του Alfa Group, ο οποίος κατέχει τη μεγαλύτερη ιδιωτική τράπεζα της Ρωσίας Alfa-Bank, τη μεγαλύτερη αλυσίδα σούπερ μάρκετ X5 και την εταιρεία κινητής τηλεφωνίας Veon. Διαχειρίζεται την εταιρεία private equity LetterOne με έδρα το Λονδίνο, την οποία ίδρυσε με συνεργάτες στο Λονδίνο το 2013, χρησιμοποιώντας 14 δισ. δολάρια που συγκεντρώθηκαν από την πώληση μεριδίου στον πετρελαϊκό όμιλο TNK-BP στη Rosneft, για επενδύσεις στην ενέργεια, τις τηλεπικοινωνίες και την τεχνολογία.

Ο Φρίντμαν μοιράζει τον χρόνο του μεταξύ της Μόσχας, όπου η ρωσική έκδοση του Forbes εκτιμά την περιουσία του σε 15,5 δισεκατομμύρια δολάρια, και του Λονδίνου, όπου ανακηρύχθηκε ο 11ος πλουσιότερος άνθρωπος του Ηνωμένου Βασιλείου από τους Sunday Times. Μεγάλωσε στο Λβιβ στη δυτική Ουκρανία.

Πιοτρ Άβεν

Ο Πιοτρ Άβεν, συνεργάτης του Φρίντμαν, εντάχθηκε στην Alfa αφού υπηρέτησε ως υπουργός Εμπορίου της Ρωσίας στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και είναι πρόεδρος της τράπεζας του ομίλου. Μοιράζει επίσης τον χρόνο του μεταξύ Λονδίνου και Μόσχας.

Ο Άβεν η περιουσία του οποίου αγγίζει τα 5,6 δισ., έχει εκδώσει πολλά βιβλία βασισμένα σε συνεντεύξεις με άλλους μεγάλους παίκτες στην ταραγμένη δεκαετία του 1990 της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένου ενός για τον αείμνηστο ολιγάρχη Μπόρις Μπερεζόφκσι

Μπόρις Ρότενμπεργκ

Ο Μπόρις Ρότενμπεργκ και ο αδελφός του, Αρκάντι, είναι παιδικοί φίλοι του Βλαντίμιρ Πούτιν. Μαζί προπονούνταν στο τζούντο, στην Αγία Πετρούπολη, και ακόμα και σήμερα λέγεται ότι δοκιμάζουν τις δυνάμεις τους στο άθλημα. Ο Μπόρις, μάλιστα, είναι αντιπρόεδρος της ρωσικής ομοσπονδίας τζούντο.

Ο 40χρονος γιος του Ρότενμπεργκ, που ονομάζεται κι αυτός Μπόρις, έκανε το μεταπτυχιακό του στο Λονδίνο, στην Ευρωπαϊκή Σχολή Επιχειρήσεων. Εχει και τη βρετανική υπηκοότητα και ακίνητα αξίας 3,3 εκατ. λιρών στην Μπελγκρέιβια, μία από τις πλουσιότερες συνοικίες του Λονδίνου.

Ο 65χρονος Μπόρις Ρότενμπεργκ είναι ο κύριος μέτοχος της τράπεζας SMP, την οποία ίδρυσε το 2001 μαζί με τον αδελφό του, Αρκάντι.

Την ίδια στιγμή, έγιναν στελέχη στην Gazprom, την κρατική εταιρεία φυσικού αερίου που κατασκεύασε τους αγωγούς Nord Stream. Τα δύο αδέλφια και η τράπεζά τους έγιναν στόχος των Αμερικανών, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τον Πούτιν, διότι πρόσφεραν οικονομικές υπηρεσίες σε ανώτερους αξιωματούχους της Ρωσίας. Η τράπεζα και ο ίδιος ο μέτοχος, κατά τη βρετανική κυβέρνηση, ενέχονται στην αποσταθεροποίηση της Ουκρανίας.

Ο Πούτιν ανέθεσε πολλά κατασκευαστικά έργα αξίας δισεκατομμυρίων ευρώ στον Ρότενμπεργκ για τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του Σότσι.

Ιγκόρ Ρότενμπεργκ

Ο ανιψιός του Μπόρις και γιος του Αρκάντι, Ιγκόρ Ρότενμπεργκ, ετών 47, είναι πρόεδρος του ΔΣ της εταιρείας National Telemati Systems (NTS).

Η βρετανική κυβέρνηση ανέφερε ότι η εταιρεία δραστηριοποιείται στον τομέα των μεταφορών και είναι στρατηγικής σημασίας για την ρωσική κυβέρνηση. Η NTS αναπτύσσει πλατφόρμα λογισμικού για την διαχείριση των πληρωμών στα διόδια των «έξυπνων δρόμων» στη Ρωσία.

Είχε αναλάβει επίσης μεγάλα κατασκευαστικά έργα γύρω από τη Ρωσία και την Ουκρανία για κρατικά μουσεία, σταθμούς Μετρό και εμπορικά κέντρα.

Το Forbes υπολογίζει την περιουσία του στο ένα δισεκατομμύριο δολάρια. Ο Ιγκόρ Ρότενμπεργκ βρίσκεται στη λίστα των αμερικανικών κυρώσεων από το 2018.

Γκενάντι Τιμτσένκο

Ο Γκενάντι Τιμτσένκο είναι ένας από τους κύριους μετόχους της τράπεζας Rossiya, η οποία εμπλέκεται στην προσάρτηση της Κριμαίας και την ενοποίηση του οικονομικού της συστήματος με αυτό της Ρωσίας.

Η σχέση του ολιγάρχη με το ρωσικό κράτος είναι ακόμα πιο στενή. Ο 69χρονος Τιμτσένκο και ο Πούτιν είναι προσωπικοί φίλοι από τις αρχές της δεκαετίας του ’90, όταν ο πρώτος ήταν επιχειρηματίας στον χώρο του πετρελαίου στην Αγία Πετρούπολη και ο δεύτερος, ανερχόμενος πολιτικός.

Τότε, ο Πούτιν ήταν πρόεδρος της επιτροπής διεθνών σχέσεων του δήμου και έκανε «δώρο» στον φίλο του μία άδεια εξαγωγών. Ο Τιμτσένκο ίδρυσε τον οίκο Gunvor, που δραστηριοποιείται στον τομέα των εξαγωγών πετρελαίου.

Εως το 2007, διαχειριζόταν το 30% όλων των εξαγωγών ρωσικού πετρελαίου και ο Τιμτσένκο έγινε δισεκατομμυριούχος. Το Forbes υπολογίζει ότι η περιουσία του Τιμτσένκο ανέρχεται στα 23,9 δισ. δολάρια και έχει στην κατοχή του πολλά ιδιωτικά τζετ και ένα γιοτ 40 μέτρων που φέρει το όνομα της συζύγου του, Λένας.

Ίγκορ Σέτσιν

Ο Ίγκορ Σέτσιν είναι ο διευθύνων σύμβουλος της Rosneft, του κορυφαίου παραγωγού πετρελαίου της Ρωσίας. Πρώην μέλος του siloviki, ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει πρόσωπα με στρατιωτικό υπόβαθρο και υπόβαθρο σε δομές ασφαλείας, ο Σέτσιν συνεργάστηκε με τον Βλαντιμίρ Πούτιν στο γραφείο του δημάρχου της Αγίας Πετρούπολης τη δεκαετία του 1990. Ο Πούτιν τον έφερε στη Μόσχα όταν εντάχθηκε στην εθνική κυβέρνηση. Ο Σέτσιν υπηρέτησε ως αναπληρωτής της διοίκησης του Κρεμλίνου και αναπληρωτής πρωθυπουργός της Ρωσίας πριν διοριστεί επικεφαλής της Rosneft το 2012.

Ο επικεφαλής της Rosneft περιγράφεται ως ένας από τους «πιο έμπιστους και στενότερους συμβούλους του Πούτιν, καθώς και προσωπικός φίλος του», ο οποίος είχε καθημερινή επαφή με τον πρόεδρο και λάμβανε οικονομικά οφέλη και «σημαντικές αναθέσεις σε αντάλλαγμα υποταγή και πίστη».

Ο Σετσίν υπόκειται ήδη σε ταξιδιωτική απαγόρευση και δέσμευση περιουσιακών στοιχείων από τις ΗΠΑ, όπως και ο γιος του. Η περιουσία του αγγίζει τα 169 εκατομμύρια. Η Γαλλία κατέσχεσε γιοτ του Σέτσιν, στο λιμάνι της Μεσογείου Λα Σιότα.

Νικολάι Τοκάρεφ

Ο Νικολάι Τοκάρεφ είναι επικεφαλής του κρατικού ελεγχόμενου φορέα εκμετάλλευσης πετρελαιαγωγών της Ρωσίας Transneft. Είναι πρώην αξιωματικός της KGB που υπηρέτησε με τον Πούτιν στη Δρέσδη, τότε στην Ανατολική Γερμανία, τη δεκαετία του 1980. Ο Τοκάρεφ προηγουμένως ήταν επικεφαλής της Zarubezhneft, μιας από τις μεγαλύτερες εταιρείες παραγωγής πετρελαίου της Ρωσίας. Η Transneft έχει κατασκευάσει βασικούς αγωγούς εξαγωγής πετρελαίου κατά τη διάρκεια της θητείας του.

Ο Tokarev, διευθύνων σύμβουλος της ρωσικής εταιρείας αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου Transneft, υπηρέτησε με τον Πούτιν στην KGB και λέγεται από την ΕΕ ότι ήταν «ένας από τους κρατικούς ολιγάρχες που ανέλαβαν τον έλεγχο των μεγάλων κρατικών περιουσιακών στοιχείων τη δεκαετία του 2000 καθώς ο Πούτιν παγίωσε την εξουσία και που λειτουργεί σε στενή συνεργασία με το ρωσικό κράτος». Ο Τοκάρεφ έχει τη μικρότερη περιουσία (1,5 εκατομμύρια) αλλά θεωρείται ένας άνθρωπος κλειδί λόγω των σχέσεων του με του Πούτιν και τις μυστικές υπηρεσίες.

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ