Μια από τις μελανότερες σελίδες του ελληνισμού γράφτηκε στις 15 Ιουλίου 1974, όταν η χούντα του Ιωαννίδη αποφάσισε να ανατρέψει τα σχέδια του Μακάριου.
Μια από τις μελανότερες σελίδες του σύγχρονου ελληνισμού γράφτηκε στις 15 Ιουλίου 1974, όταν η χούντα του Ιωαννίδη αποφάσισε να υλοποιήσει μετά από σχεδιασμούς ετών, αρχής γενομένης από την Κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου (1964), τα σχέδια ανατροπής του Προέδρου και Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Άλλωστε κανένα σημαντικό ιστορικό γεγονός δεν προκύπτει συνήθως από παρθενογέννηση.
Η ιδέα περί ανατροπής του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου δεν ήταν καινούρια και είχε περάσει από “σαράντα κύματα” με τροποποιήσεις και ακυρώσεις της τελευταίας στιγμής, με έξωθεν παρεμβάσεις, αλλά και εσωτερικές “εμπνεύσεις”. Υπήρξε, μάλιστα, σύμφωνα με την χήρα του Έλληνα Πρέσβη στην Λευκωσία το 1963-4 Νικολαρεΐζη, μια εκ των προϋποθέσεων που έθεταν οι Αμερικανοί το 1964 ώστε να δοθεί και το “πράσινο φως” της εν κρυπτώ καθόδου της υπερενισχυμένης ελληνικής μεραρχίας στην Μεγαλόνησο… τόσο για αποτροπή τουρκικής επέμβασης, σκοπός που επετεύχθη, κάτι που τότε οι ΗΠΑ απεδέχοντο, με την επιστροφή του τουρκικού αποβατικού στόλου στις βάσεις του, όσο και για ανατροπή του “Φιντέλ Κάστρο της Μεσογείου” όπως αργότερα βάφτισαν οι Αμερικανοί τον Μακάριο.
Το 1967 πολλά είχαν αλλάξει και μετά το δραματικό επεισόδιο της Κοφίνου μεταξύ εθνοφρουρών και Τ/κ και προκειμένου η χούντα Παπαδόπουλου να εξασφαλίσει την πολυπόθητη αμερικανική πολιτική υποστήριξη, απεφασίσθη από το λεγόμενο “Εθνικό Κέντρο” (Αθήνα) η προδοτική απόσυρση της ελληνικής μεραρχίας που δρούσε ως αποτρεπτική ασπίδα στους ιμπεριαλιστικούς τουρκικούς σχεδιασμούς, ενώ εκ παραλλήλου όμως σύνεχισε να υποσκάπτει την θέση του Μακαρίου, με αποκορύφωμα την κρίση των όπλων από την τότε Τσεχοσλοβακία, αλλά και το ακυρωθέν στο παρά ‘5 πραξικόπημα που προετοίμαζαν οι συνταγματάρχες εναντίον του.
Από εκεί και ύστερα αρχίζει να διαμορφώνεται στο νησί ένα έντονο κλίμα πόλωσης, να “επισημοποιούνται” οι όροι Μακαριακοί, ενωτικοί, γριβικοί κλπ, ενώ εμφανίζονται σταδιακά και τα πρώτα στοιχεία που θα οδηγήσουν στην ΕΟΚΑ Β’, που λανθασμένα, ως ένα βαθμό, θεωρήθηκε εξ’ αρχής ως οργάνωση-όργανο της ελληνικής χούντας, κάτι το οποίο όμως σίγουρα επετεύχθη μετά τον θάνατο του Γρίβα το 1973.
ΤΑ ΠΡΟΕΟΡΤΙΑ ΤΗΣ “ΕΞΑΓΩΓΗΣ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑΤΟΣ” ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Ήδη από τα μέσα του 1974 οι ομάδες της ΕΟΚΑ Β’ ως επί το πλείστον είχαν πλέον εξουδετερωθεί και φυλακιστεί, ενώ οι εναπομείνασες συνέχισαν να προβαίνουν σε έναν αγώνα για υπόσκαψη του Μακαρίου σε όλα τα επίπεδα. Τρομοκρατικές επιθέσεις, απαγωγές και ανταρτοπόλεμος στο Τρόοδος κατά των ομάδων Λυσσαρίδη και του Εφεδρικού Σώματος του Μακάριου που τους κατεδίωκαν.
Η Χούντα των Αθηνών φαινόταν πλέον να έχει ποδηγετήσει πλήρως την ΕΟΚΑ Β΄, η οποία πίστευε με την σειρά της ότι ο Μακάριος είχε προδώσει τον αγώνα για ένωση με την Ελλάδα, αν και αυτό κάποιες σύγχρονες μαρτυρίες τείνουν να ανατρέψουν αυτό το κλισέ ιστορικό δεδομένο.
Στο νησί όμως ήδη από το 1970-’71 επικρατούσε εμφυλιοπολεμικό κλίμα. Μετά την απόπειρα Παναγούλη κατά του Παπαδόπουλου, της οποίας την οργάνωση το στρατιωτικό καθεστώς των Αθηνών την απέδωσε στον Μακάριο, αυτό με την σειρά του οργάνωσε σειρά άλλων αποπειρών κατά του προέδρου Μακαρίου, όπως αυτή που ανέλαβε η ΕΟΚΑ Β’, η οποία και κατέρριψε το ελικόπτερο του Μακαρίου, ο οποίος όμως από την πτώση δεν υπέστη σχεδόν ούτε αμυχή!
Ολόκληρες οικογένειες διαιρούνται γνωρίζοντας τις συνέπειες της πόλωσης, ενώ ξεκινούν εκατέρωθεν διώξεις, τρομοκρατικές ενέργειες της ΕΟΚΑ Β’, εξευτελισμοί, προπηλακισμοί και παρακολουθήσεις Ελλήνων αξιωματικών με το που εγκατέλειπαν τα στρατόπεδα από το φιλομακαρειακό εφεδρικό σώμα, την αστυνομία και την ΚΥΠ, ενώ με την σειρά τους οι Ελλαδίτες, περισσότεροι φιλοχουντικοί αξιωματικοί, προέβαιναν εντός στρατοπέδου σε αχαλίνωτη προπαγάνδα κατά του Μακαρίου, υποθάλποντας τις ανατρεπτικές συμπεριφορές ανδρών, οι οποίοι πρόσκειντο στην ΕΟΚΑ Β’ ιδεολογικά. Παράλληλα, οι αξιωματικοί αυτοί κάποιοι οργάνωσαν, ενώ άλλοι ανέχθηκαν τις αθρόες «κλοπές» οπλισμού από στρατόπεδα της Ε.Φ.
Ο Μακάριος πλέον μη εμπιστευόμενος την από την χούντα των Αθηνών διαβρωμένη Ε.Φ. αποφάσισε προκαλώντας ανοιχτά πλέον την ελληνική χούντα να οργανώσει ένα σώμα με υπερσύγχρονο οπλισμό (τσεχικής και σοβιετικής προέλευσης) πιστών σε αυτόν μαχητών, την ίδια ώρα που η Ε.Φ. θα παρέμενε μέχρι και την εισβολή με απαρχαιωμένο οπλισμό του Β’ ΠΠ να αντιμετωπίσει τους Τούρκους εισβολείς. Ο σκοπός αυτών των σωμάτων ήταν να καταπολεμηθεί η δράση της ΕΟΚΑ Β΄, την οποία την συνέδραμαν οι αξιωματικοί της Ε.Φ., κάτι το οποίο σχεδόν ολοκληρωτικά επετεύχθη μετά το θάνατο του Γρίβα, την Άνοιξη του ’74.
Όμως τίποτα δεν είχε κριθεί, καθώς τα βαριά όπλα όπως άρματα, πυροβολικό, αλλά και οι Ειδικές Δυνάμεις παρέμεναν οργανωμένες και διοικούμενες από Ελλαδίτες αξιωματικούς, οι οποίοι εν τέλει οργάνωσαν και εξαπέλυσαν το πραξικόπημα.
ΤΟ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑ – ΠΑΡΩΔΙΑ
Τα ξημερώματα της 15ης Ιουλίου έληξαν, όπως και κάθε ημέρα, μια φριχτή ρουτίνα διχόνοιας, τα μέτρα ασφαλείας που είχε επιβάλει ο Μακάριος έξω από τα στρατόπεδα της Ε.Φ. με αστυνομικούς και άντρες του εφεδρικού σώματος να εποπτεύουν για όλη την νύχτα κάθε πιθανή κίνηση ανατροπής από την Ε.Φ. του νόμιμα εκλεγέντος προέδρου Μακαρίου.
Άλλωστε όλοι γνώριζαν ότι τα πραξικοπήματα γινόντουσαν πάντα νύχτα…Όχι όμως το συγκεκριμένο. Παρακάμπτοντας την πεπατημένη και εν γνώσει των παραπάνω, το πραξικόπημα ξεκίνησε στις 8:00 το πρωί. Η μάχη άνιση για τους Μακαριακούς. Καλύτερα οπλισμένοι σε ελαφρύ οπλισμό, τυφέκια και αντιαρματικά από την Τσεχοσλοβακία και την Σοβιετική Ένωση, κάτι που είχε εξοργίσει την φιλοαμερικανική χούντα των Αθηνών, όσο και τους ίδιους τους Αμερικανούς, αλλά χωρίς άρματα και πυροβολικό αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν ή να παραδοθούν καθώς η Ε.Φ. διέθετε κάποια απαρχαιωμένα σοβιετικής κατασκευής άρματα Τ-34, τα οποία και τελικά έγειραν την πλάστιγκα στην εμφύλια ανθρωποσφαγή εκείνο το μοιραίο πρωινό.
Αξίζει ενδεικτικά να αναφερθεί πως στον μίνι εμφύλιο που εξακολούθησε στην Πάφο μέχρι και τα ξημερώματα της 20ης Ιουλίου, ημέρα της τουρκικής εισβολής, η 31η Μοίρα Καταδρομών υπέστη πολλαπλάσιες απώλειες στον εμφύλιο, άνω των 30 νεκρών και τραυματιών, έναντι μόλις ενός νεκρού κατά την τουρκική εισβολή…, παρόλο που πολέμησε, λυσαλλέα κατά των εισβολέων. Με παλαιό οπλισμό, βαθιά διαιρεμένη και με κατάκοπες απ’ τον εμφύλιο δυνάμεις η Κύπρος κατάφερε και σήκωσε το ανάστημα της και κατά των Τούρκων εισβολέων, αναμένοντας μια χείρα βοηθείας από την μητέρα πατρίδα, η οποία δεν ήρθε ποτέ…
Οι ευθύνες της Χούντας τεράστιες. Μετά το πραξικόπημα, με τον εκλεκτό της Χούντας πρώην μαχητή της ΕΟΚΑ Σαμψών να δηλώνει πως το πραξικόπημα ήταν εντελώς μια εσωτερική υπόθεση των Ε/κ, η ελληνική πλευρά δεν στέλνει ούτε 1 άντρα, ούτε 1 φυσίγγιο στην Ε.Φ. προκειμένου να αποδείξει διεθνώς ότι όντως πρόκειται για εσωτερική υπόθεση των Ε/κ και για να μην προκληθεί η Τουρκία.
Πέτυχαν ακριβώς τα αντίθετα αποτελέσματα, καθώς ο Μακάριος, αφού γλίτωσε από τα δολοφονικά πλάνα των πραξικοπηματιών, έφτασε με βρετανική συνδρομή στην έδρα του ΟΗΕ, όπου και εκφώνησε τον αμφιλεγόμενο λόγο του, στον οποίο κάλεσε όλες τις εγγυήτριες δυνάμεις πλην Ελλάδος, να συνδράμουν στην αποκατάσταση της πολιτικής ομαλότητας στο νησί. Οι Βρετανοί είτε δεν μπόρεσαν, είτε δεν θέλησαν, είτε απλά δεν συνέφερε την εξωτερική τους πολιτική και αγνόησαν τον Μακάριο, όμως για την Τουρκία όλα τα γεγονότα των προηγούμενων ημερών απετέλεσαν την τέλεια αφορμή να θέσουν σε εφαρμογή τα ιμπεριαλιστικά τους σχέδια που απεργάζονταν από το 1964…, αλλά μέχρι στιγμής δεν τους είχαν βγεί.
Η τύχη ευνοεί τους τολμηρούς, αλλά ακόμα περισσότερο τους καλά προετοιμασμένους. Οι Τούρκοι εφάρμοσαν κατά γράμμα σχέδια που είχαν εκπονήσει και δοκιμάσει από παλιά, ενώ η χουντική κυβέρνηση των Αθηνών πολιτικοδιπλωματικά απομονωμένη απ’ όλη την διεθνή κοινότητα, ενώ είχε σχέδια αντιμετώπισης της Τουρκικής εισβολής, π.χ. το «Σχέδιο Κ», απλά ανακοίνωσε ότι η Κύπρος κείται μακράν και ένιψε τας χείρας της απογοητεύοντας τον μαχόμενο ελληνισμό της Κύπρου και κατά τον Αττίλα Α’. Κατά τον Αττίλα Β το ίδιο σκηνικό εγκατάλειψης επαναλήφθη από την νέα δημοκρατική κυβέρνηση Κων/νου Καραμανλή.
Μόνη ενίσχυση η Ελλαδική Α’ Μοίρα Καταδρομών και τμήμα της Γ’ Μοίρας που σε μια αποστολή αυτοκτονίας φορτώθηκαν στα παροπλισμένα και σε αποθήκευση προβληματικά μεταγωγικά αεροπλάνα Noratlas. Η συνδρομή τους υπήρξε κεφαλαιώδους σημασίας, καθώς έσωσαν με μάχη το αεοροδρόμιο Λευκωσίας, έναν στόχο με μεγάλη συμβολική αξία για τους Τούρκους εισβολείς.
Τα ιστορικά δεδομένα έκτοτε λίγο – πολύ γνωστά. Ντε φάκτο διχοτόμηση, αλλά και κοινωνικο-πολιτικός μαρασμός των ιδίων των Τ/κ που στην αρχή είχαν επικροτήσει την εισβολή, που θα τους έσωζε η οποία έχει μετατραπεί σε βραχνά. Η ελεύθερη Κύπρος με μεγάλο πόνο και χωρίς οι παλιές πολιτικές προστριβές να έχουν πλήρως αμβλυνθεί ξεκίνησε ένα τιτάνιο έργο οικονομικής και πολιτικής ανόρθωσης που έφτασε στα όρια του θαύματος.
Δυστυχώς όμως ακόμα και σήμερα, τα αποτελέσματα εκείνου του μοιραίου πρωινού της 15ης Ιουλίου φαίνεται σαν να έχει παγώσει τον χρόνο για την Κύπρο, καθώς το Κυπριακό παραμένει ένα από τα πλέον χρονίζοντα και περίπλοκα προβλήματα μια διεθνούς κοινότητας που και αυτή έχει προ πολλού νίψει τας χείρας της…
Σωκράτης Κωσταρόπουλος
MSc International Relations, B.A. History
Πηγή: Newsit.com.cy
