Της Δρ Άννας Κωνσταντινίδου , Ιστορικού- Διεθνολόγου *
Μία πρόχειρη αποτίμηση των χθεσινών ανακοινώσεων για την Αμμόχωστο από το ψευδοκράτος… και στο βάθος Αιγαίο
Χθες στις δηλώσεις του ο Τούρκος Πρόεδρος αποκάλεσε τον Έλληνα Πρωθυπουργό ως εχθρό του, δηλαδή ουσιαστικά ανέφερε ότι οι χώρες Ελλάδα και Τουρκία είναι μεταξύ τους εχθροί, και όχι σύμμαχοι στη βάση των αρχών του ΝΑΤΟ. Αυτή η θέση του Ερντογάν που δεν της δόθηκε η δέουσα προσοχή θα πρέπει να ληφθεί πολύ σοβαρά υπόψη από το διεθνές διπλωματικό περιβάλλον και από την Ελλάδα, γιατί ουσιαστικά εμμέσως πλην σαφώς υποδηλώνει :
- ότι οι δύο χώρες ανά πάσα ώρα μπορούν να έχουν μεταξύ τους συμπλοκή
- η θέση του Τούρκου Προέδρου αναδεικνύει ότι η χώρα του δεν πιστεύει ότι το φεντεραλιστικό οικοδόμημα των Οργανισμών, έτσι όπως αναπτύχθηκε μετά το 1945 και διαμόρφωσε επί της ουσίας τις νέες διπλωματικές σχέσεις ανάμεσα στα κράτη, είναι ικανό να προάγει τις έννοιες της συμμαχίας και της συνεργασίας, όπως υποδηλώνει η διάσταση και για το λόγο αυτό, η αναγκαιότητα της ίδρυσης των Οργανισμών και των Οργάνων τους
- Και κάτω από την παραπάνω οπτική ο Ερντογάν επί της ουσίας παραδέχεται ότι δεν εναρμονίζεται με τις αρχές της Συμμαχίας και των Ηνωμένων Εθνών (που “παράγωγο” αποτέλεσμα τού τελευταίου διεθνούς οργάνου είναι και τα ψηφίσματα)…
Η παραπάνω εκπεφρασμένη θέση της Τουρκίας, η οποία αναδείχθηκε από το σημερινό Πρόεδρο που τυγχάνει να είναι πιο ομιλητικός απέναντι στη Διεθνή Κοινότητα από τους προκατόχους του (για λόγους που αναφέρουμε διαρκώς), είναι μία συνθήκη διαμορφωμένη εδώ και δεκαετίες και δυστυχώς οφείλαμε να την αντιληφθούμε και να προβληματίσει, ακόμα από το 1996 και πιο συγκεκριμένα το βράδυ της Κρίσης των Ιμίων, όταν η Τανσού Τσιλέρ δεν σήκωνε το τηλέφωνο στον Αμερικανό ΥπΕξ.
Ο Ερντογάν πλέον ανέδειξε όλο το σκεπτικό του τουρκικού σχεδιασμού για το πώς το πολιτικό κατεστημένο της χώρας του, ανεξαρτήτως ιδεολογίας, αντιλαμβάνεται το Διεθνές Σύστημα και το οργανικό του περιβάλλον με τη μόνη και μία λέξη που είπε : εχθρός…. Οπότε, και τα υπόλοιπα μέλη του ΝΑΤΟ οιονεί για τον Τούρκο Πρόεδρο και εν γένει για όλα τα τουρκικά κόμματα μπορούν να καταστούν εχθροί του κράτους τους.
Οι Τούρκοι δεν πιστεύουν στη σύγκλιση αρχών των κρατικών μορφωματων με σκοπό ένα ειρηνικό περιβάλλον με μέσο τους Διεθνείς Οργανισμούς, αλλά αντιλαμβάνονται τις Διεθνείς Σχέσεις ως μία μέθοδο και τεχνική που στόχο έχει την επιβολή των αρχών του πιο ισχυρού μέσα από συγκρουσιακή πολιτική.
Επιπλέον, και εκτός των παραπάνω. Η Τουρκία με την ανακοίνωση του ανοίγματος της περίκλειστης πόλης, για την οποία έχουν εκδοθεί δύο ψηφίσματα από τον ΟΗΕ, ήθελε να πετύχει τα εξής :
- Να διχάσει τους Κυπρίους και κυρίως επιδιώκει να διχάσει τον Ελληνισμό (Ελλάδας με Κύπρου). Είναι συναισθηματικά φυσικό, οι Έλληνες πρόσφυγες του 1974 να αντιμετωπίζουν με έντονη συναισθηματική φόρτιση το θέμα Κατεχόμενα, καθώς έχουν αφήσει μέρος της ζωής τους εκεί. Το ίδιο συνέβη με τους Έλληνες της Μικρά Ασίας.
Θεωρώ, ότι πρέπει να πούμε μία ιστορική πτυχή των διαπραγματεύσεων ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία από το 1923 μέχρι το 1930 που αναδεικνύει ότι το τουρκικό κράτος, όχι μόνο εφαρμόζει ανέκαθεν την ίδια πολιτική, αλλά και γιατί είναι παγίδα όλο αυτό που πρότεινε για την Κύπρο… Μετά τη Συνθήκη της Λωζάννης το 1923, ο Κεμάλ και ο Ισμέτ Ινονού σε μια υποτιθέμενη διπλωματική ενέργεια καλής γειτονίας με τους Έλληνες, έκαναν πρόσκληση στο μικρασιατικό ελληνισμό, όσοι δεν είχαν ακόμα καταγραφεί από τις αρμόδιες ελληνικές υπηρεσίες εποικισμού, να επιστρέψουν στις εστίες τους. Κάποιοι από τους Έλληνες πρόσφυγες το είδαν όχι μόνο με χαρά, αλλά και ως μία ευκαιρία ότι η Τουρκία είχε αλλάξει πρόσωπο και πολιτική μετά τη Συνθήκη της Λωζάννης… Όταν επέστρεψαν, όμως, οι νόμοι που άρχισε να επιβάλλει το τουρκικό κράτος για τους μη μουσουλμάνους, όπως λχ ο νόμος περί ποτοαπαγορεύσεως και εμπορίας ποτών, νόμοι για την εμπορία και διακίνηση ειδών και απαγόρευση ανοίγματος καταστημάτων από μη μουσουλμάνους, είχε ως αποτέλεσμα όχι μόνο οι Έλληνες να αναγκαστούν να επιστρέψουν στην Ελλάδα, αλλά συγχρόνως να εκποιήσουν και να πουλήσουν τις περιουσίες τους όσο όσο που κάποιες από αυτές είχαν βρει άθικτες, καθώς αφενός το θέμα των περιουσιών και για την Ελλάδα και την Τουρκία πήρε μεγάλο χρόνο διεκπεραίωσης παρά την ανταλλαγή και των πληθυσμών και τους όρους που επέβαλλε η Συνθήκη της Λωζάννης αφετέρου ανάμεσα στα κράτη διευθετήθηκε με το Σύμφωνο Φιλίας και Συνεργασίας του 1930 που ουσιαστικά έβαλε ταφόπλακα στο γυρισμό όχι μόνο των Ελλήνων στα ελληνικά εδάφη της Μικρας Ασίας, αλλά και για τη διεκδίκηση αποζημίωσης όσων περιουσιών δεν είχαν τελικά βρει δικαιούχο μετά τη Συνθήκη της Λωζάννης…
Η Τουρκία κινείται πάνω στο ίδιο πλαίσιο με αυτό του 1930, έχοντας στόχο και σκοπό με ένα Σύμφωνο Φιλίας και Συνεργασίας να εποικήσει νομίμως όλη την Κατεχόμενη πλευρά, καθώς εκτός των άλλων μία ενδεχόμενη επιστροφή κάποιων προσφύγων θα σημαίνει ουσιαστικά τη de facto αναγνώριση της τουρκοκυπριακής διοίκησης.
Επιπλέον και όπως προείπα, εκτός από τους Κυπρίους που βλέπουν με έντονη διαλλακτικότητα το θέμα επίλυσης του Κυπριακού, η γειτονική χώρα με τη χθεσινή ανακοίνωση μέσω του φερέφωνού της, Τατάρ προσπαθεί να προσελκύσει στη γραμμή της και τον προσφυγικό κυπριακό Ελληνισμό… Όμως, εκτός όλων των άλλων, αυτό που οφείλουν να αναλογιστούν οι Κύπριοι είναι, ότι αν πέσουν στην παγίδα που εξυφαίνει ο Ερντογάν, είναι σαν να αναγνωρίζουν ως συνομιλητή τους το ίδιο το τουρκικό κράτος και όχι την τουρκοκυπριακή κοινότητα, μια και μετά τα τελευταία γεγονότα που η ίδια η κομματική αντιπολίτευση του ψευδοκράτους βγήκε και κατήγγειλε δημόσια την πρακτική του Ερντογάν που στόχο η τελευταία έχει την προσάρτηση των Κατεχομένων, είναι ουσιαστικά σαν οι Έλληνες Κύπριοι να τον συνεπικουρούν όχι μόνο στη συνέχιση της κατοχής του ελληνικού εδάφους του βόρειου τμήματος, αλλά να βοηθούν στην προσάρτηση…
Και φυσικά, ο Τούρκος Πρόεδρος στόχο έχει να διχάσει για άλλη μια φορά τον Ελληνισμό μεταξύ του, της ελλαδικής και της κυπριακής επικράτειας, όπως οι προκάτοχοί του με τις πολιτικές τους έπραξαν από το 1960 και μετά, με τις ολέθριες συνέπειες του 1974…
- Και στο βάθος…Αιγαίο….. Και τι εννοώ;;;… Αυτό το συναινετικό πρόσωπο ή πιο σωστά προσωπείο της τουρκικής πολιτικής στοχεύει στο ελληνικό κατεστημένο, δίνοντας τη λαβή στα παπαγαλάκια της συναίνεσης να προβάλλουν δύο τινά :
α. Όπως οι Κύπριοι που εδώ έχασαν ολόκληρες περιουσίες και την ίδια τη ζωή τους, τελικά αποδέχτηκαν αυτήν την πρόταση, εμείς γιατί να μην αποδεχτούμε μία συμβιβαστική λύση που θα μας αποτρέψει από ένα πόλεμο;;;… Ουσιαστικά θα χρησιμοποιήσουν την καραμέλα του πολέμου που όλα αυτά τα χρόνια χρησιμοποιούν για εκφοβισμό με συνέπεια να ξεπουλιέται στο βωμό της καλής γειτονίας ο πολιτισμός και η ιστορία της Ελλάδας,
β. Με το να επικαλούνται ότι μία συμβιβαστική λύση είναι περισσότερο προτιμητέα από μία λύση διασφάλισης των εθνικών συμφερόντων, ουσιαστικά στόχο έχουν να διχάσουν τον ελληνικό λαό, ώστε να περάσουν την αντεθνική πολιτική τους, χωρίς να ανοίξει ρουθούνι, επιπλέον δε χρησιμοποιώντας, όπως προείπα, τον εκφοβισμό μέσω της πολεμικής σύγκρουσης.
- Ο Ερντογάν με τις χθεσινές του δηλώσεις απέδειξε δύο τινά :
α. έχει μεγάλο πρόβλημα στο εσωτερικό κατεστημένο του και για αυτό το φοβάται, δηλαδή φοβάται ενδεχόμενες επαναστατικές κινήσεις, και παρά τις προειδοποιήσεις των δυτικών αξιωματούχων πρέπει οπωσδήποτε, λόγω των οικονομικών ατασθαλιών που οδήγησαν στη φτωχοποιηση του λαού του, να δώσει “άρτο και θεάματα” στο εσωτερικό του, ότι η Τουρκία είναι μια ισχυρή χώρα που δεν φοβάται κανέναν,
β. είναι ο ίδιος μεταξύ σφύρας και άκμονος καθώς πρέπει να εξισορροπήσει τον εσωτερικό με τον εξωτερικό παράγοντα, καθώς η απόφαση για την Halkbank καραδοκεί… Έτσι, δεν πήγε στην Αμμόχωστο, όμως έκανε λόγο για το άνοιγμα μέρους της περίκλειστης περιοχής.
- Ο Ερντογάν παράλληλα μετά τις χθεσινές εξαγγελίες για την κατεχόμενη πλευρά της Κύπρου, διέρρευσε ότι θα αγοράσει μία ακόμα συστοιχία πυραύλων S400, θέλοντας με τον τρόπο αυτό να εξευμενίσει και να έχει με το μέρος του τη Ρωσία. Όμως πλανάται πλάνην οικτράν, καθώς το ρωσικό κράτος δεν άφησε το Αζερμπαϊτζάν να κάνει το ατόπημα, και παρά την επίσκεψη αζερικής αντιπροσωπεία στα Κατεχόμενα, οι Αζέροι δεν αναγνώρισαν το ψευδοκράτος, όπως ο Ερντογάν άφηνε όλο αυτό το διάστημα να διαφανεί… Η Ρωσία ανέκαθεν ιστορικά θεωρεί την Κύπρο και την Αίγυπτο ως τις γεωγραφικές οντότητες που διασφαλίζουν την παρουσία της στη Μεσόγειο… Αυτό πρέπει να το κατανοήσουμε…
Φυσικά, σήμερα είναι μία ημέρα που έχουμε την κλειστή συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ αποκλειστικά για το Κυπριακό, μία πολύ σημαντική κίνηση που υποδηλώνεται εμμέσως πλην σαφώς ότι η Τουρκία για τη Διεθνή Διπλωματία είναι μία αναξιόπιστη χώρα, μία επικίνδυνη χώρα για τη διεθνή ευταξία.
*Η Δρ Άννα Κωνσταντινίδου είναι Ιστορικός- Διεθνολόγος, Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου και Πολιτικής Επιστήμης της Νομικής Σχολής ΑΠΘ, ερευνήτρια της ίδιας Σχολής, Εξωτερική Συνεργάτιδα της Ανώτατης Διακλαδικής Σχολής Πολέμου και μέλος και ερευνήτρια του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛ.Ι.Σ.ΜΕ.).
