Γράφει ο Αθανάσιος Χουλιαράς Aerospace & Defense Consultant Airborne ISR & C2BM Platforms & EW Systems Evaluator
Μελετώντας την εξέλιξη των πιθανών απειλών στο γεωπολιτικό περιβάλλον της Ελλάδος και των επιχειρησιακών ρόλων των Αεροσκαφών της ΠΑ, επισημαίνουμε ότι όλα θα λειτουργούν σε ένα τακτικό και περίπλοκο περιβάλλον με σύγχρονες και εξελισσόμενες απειλές, όπως αεροσκάφη τέταρτης & πέμπτης γενιάς (F-16 & F-15) και Σύγχρονα Συστήματα Αεράμυνας (Patriot & SAM 400).
Όλες οι σύγχρονες απειλές εκμεταλλεύονται τις ιδιότητες του Ηλεκτρομαγνητικού Φάσματος και τους νέους αυτοματισμούς (Artificial Intelligence), προκειμένου να γίνουν πιο εξελιγμένες και αποτελεσματικές και αυτό τις καθιστά πολλή έξυπνες επικίνδυνες.
Σε αυτό το περιβάλλον εξελισσόμενων απειλών, όλα τα αεροσκάφη πρέπει να εξοπλίζονται με ένα ολοκληρωμένο Οπλικό Σύστημα, η βασική διαμόρφωση του οποίου, θα πρέπει να αποτελείται από εξελιγμένους Sensors όπως, ένα Σύγχρονο RADAR νέας τεχνολογίας AESA (Active Electrically Scanned Array), ένα σύγχρονο Αυτοματοποιημένο Σύστημα Αυτοπροστασίας (ΣΑ), το οποίο μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην Βιωσιμότητά τους και στη Βελτιστοποίηση της Επιχειρησιακής τους Αποτελεσματικότητας, καθώς και IRST (Infrared Search Tracking) System, για τη βελτιστοποίηση της βιωσιμότητας εναντίον των IR και των επερχόμενων βλημάτων, συμπληρωματικά στο το κύριο ΣΑ.
Επίσης, απαιτείται η διαδιχτύωση των σύγχρονων μαχητικών Αεροσκαφών με ένα ολοκληρωμένο Σύστημα Αεράμυνας «Integrated Networked Air Defense System
(Airborne Early Warning Command & Control System-AEWCS & Ground Radars)» μέσω NATO Tactical Data Link (L-16/MIDS) τους αυξάνει την Τακτική Εναέρια & Επίγειας Εικόνας (Tactical Air & Surface Picture) και την ανάθεση αποστόλων σε real time χρόνο με αυτοματοποιημένες διαδικασίες, χωρίς την απαίτηση της voice επικοινωνίας, η οποία πολλές φορές προκαλεί καθυστερήσεις, κορεσμό και σύγχυση στην ακριβή στοχοποίηση.
Απαιτήσεις και πιθανές παραλήψεις της αναβάθμισης
Για αυτό το σκοπό η ΠΑ προχώρησε στην αναβάθμιση ογδόντα πέντε (85) αεροσκαφών F-16 σε F-16 Viper, σύμφωνα με τη διαθέσιμο Εθνικό budget, προκειμένου να καλύψει σε κάποιο βαθμό τις ανωτέρω απαιτήσεις, διατηρώντας έτσι το αξιόμαχο του στόλου των F-16, ως απάντηση απέναντι στην εξελισσόμενη Τουρκική απειλή.
Σε αυτή τη φάση δεν θα σχολιάσουμε γατί το ΥΕΘΑ δεν έχει προχωρήσει αποτελεσματικά σε προγράμματα υποστήριξης και αναβάθμισης των υπολοίπων Αεροσκαφών και Συστημάτων Αεράμυνας, όπου θα βελτίωναν την επιχειρησιακή τους διαθεσιμότητα και αποτελεσματικότητα, καθώς επίσης θα συνέβαλαν στο Αξιόμαχο των ΕΔ.
Ο κύριος σκοπός του παρόντος Άρθρου είναι να αναδείξει τις απαιτήσεις και πιθανές παραλήψεις για την ενσωμάτωση, τη συμβατότητα και διαλειτουργικότητα των Συστημάτων του νέου αναβαθμισμένου “Configuration” των Αεροσκαφών F-16V, ως βασική προϋπόθεση για την επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα τους και την βιωσιμότητά τους.
Θα επανέλθουμε όμως, με νεότερο Άρθρο, με στόχο να βοηθήσουμε την ΠΑ σε έναν πιθανό επόμενο σχεδιασμό, ο οποίος πιστεύουμε ότι που θα περιλαμβάνει την αξιοποίηση και την αναβάθμιση και του Συστήματος Αεράμυνας σε ένα “Integrated Airborne & Ground Network-Centric C2 Battle Management System”, έτσι ώστε να συμβάλλει αποτελεσματικά στη βέλτιστη επιχειρησιακή εκμετάλλευση και στη βιωσιμότητα των F-16V, αλλά και των υπολοίπων αεροσκαφών, επιγείων μέσων και πλοίων των ΕΔ.
Τι θα περιλαμβάνει πρόγραμμα αναβάθμισης
Σχετικά λοιπόν με το παρόν πρόγραμμα αναβάθμισης των Αεροσκαφών F-16 και σύμφωνα με τα μέχρι τώρα γνωστά στοιχεία τα Βασικά Συστήματα του νέου Οπλικού Συστήματος των F-16V θα περιλαμβάνει ως κύριο Active Sensor το AESA GaN ΑΝ/APG 83 Scalable Agile Beam Radar (SABR) της Northrop Grumman με τα αντίστοιχα Αvionics, το Σύστημα Αυτοπροστασίας (ΣΑ) ASPIS II (Advanced Self Protection Integrated Suite) της Raytheon, το οποίο, μετά από 10 χρόνια καθυστέρηση, έχει εγκατασταθεί και ενσωματωθεί πλήρως στα υπάρχοντα F-16, καθώς και το L-16 Terminal (MIDS), το οποίο θα παρέχει τη δυνατότητα διασύνδεσης των F-16 V με το υπόλοιπο Σύστημα Αεράμυνας (AEWCS & Ground Stations).
Για να επιτευχθεί ο στόχος της εν λόγω αναβάθμισης των F-16 σε F-16V, όπως απαιτούν τα “Standards” για κάθε σύγχρονη εναέρια πλατφόρμα, θα πρέπει να εξασφαλίζεται η διαλειτουργικότητα όλων των συστημάτων, πρωτίστως για την ασφάλεια των πτήσεων και η βελτιστοποίηση των αυτοματισμών του Οπλικού Συστήματος οι οποίοι εξασφαλίζουν την αποφυγή υποβάθμισης των λειτουργιών, την αποτελεσματικότητα αποκάλυψης και παρακολούθησης στόχων σε ικανοποιητικές αποστάσεις, προκειμένου να εξασφαλίζεται η επιχειρησιακή του αποτελεσματικότητα και η βελτίωση της βιωσιμότητας τους, προκαλώντας υποβάθμιση των δυνατοτήτων των Οπλικών Συστημάτων των απειλών και την εξουδετέρωση των επερχόμενων βλημάτων.
Ποιές απαιτήσεις πρέπει να πληρεί το νέο F-16 Viper
Για το σκοπό αυτό, το νέο F-16 Viper Configuration πρέπει να πληροί όλες τις τεχνικές και επιχειρησιακές απαιτήσεις, προκειμένου να παράσχει στο πλήρωμα του Αεροσκάφους αξιόπιστη, έγκαιρη προειδοποίηση, και αποτελεσματική εξουδετέρωση όλων των εξελισσόμενων απειλών με αποτελεσματικές τεχνικές αντιμέτρων.
Για να καλύπτει τις εν λόγω προϋποθέσεις, το “αναβαθμισμένο Οπλικό Σύστημα” των F-16V, πρέπει να είναι ενσωματωμένο, αυτοματοποιημένο, και πιστοποιημένο στα αεροσκάφη. Απαιτείται να πληροί τις απαιτήσεις της συμβατότητας και τη διαλειτουργικότητας με όλα τα συστήματα του αεροσκάφους, μέσω ενός εξελιγμένου συστήματος “Κεντρικής Εποπτείας και Ελέγχου”, έτσι ώστε όλα τα Συστήματα που συνθέτουν το Οπλικό Σύστημα να λειτουργούν αρμονικά χωρίς παρεμβολή μεταξύ τους στις ταυτόχρονες λειτουργίες.
Συγκεκριμένα, το ΣΑ δεν πρέπει να επηρεάζεται από ανεπιθύμητες επιστροφές των συχνοτήτων του RADAR, καθώς επίσης το RADAR & τα Avionics απαιτείται να μην δέχονται interference από τον παρεμβολέα του ΣΑ όταν ενεργοποιείται για την αντιμετώπιση απειλών.
Δυστυχώς όμως, αυτή η τόσο σημαντική απαίτηση, η οποία αποτελεί βασικό κριτήριο για την ομαλή και αποτελεσματική λειτουργία των δυο κύριων Συστημάτων του Οπλικού Συστήματος, του RADAR & του ΣΑ, δεν εξασφαλίστηκε από την σύσταση της σύμβασης του προγράμματος αναβάθμισης των F-16 και στην παρούσα φάση οι δυο πλευρές βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις να βρεθεί κάποια λύση εκ των υστέρων.
Ευτυχώς, η εξελισσόμενη τεχνολογία δίνει λύσεις σε τέτοιου είδους προβλήματα, αρκεί να υπάρχει θέληση και συνεργασία των αρμοδίων εταιρειών και φορέων. Επίσης το θετικό είναι ότι αρχιτεκτονική ανάπτυξης του ASPIS II ως ΣΑ είναι βασισμένη στην αρχή της πλήρους διαλειτουργικότητας με το υπάρχον RADAR των F-16 (APG-68V9), γεγονός που μπορεί να βοηθήσει στην επίλυση του προβλήματος, με μια σχετική αναβάθμιση που θα υποστηρίζει την “Κεντρική Εποπτεία και τον Έλεγχο” της λειτουργίας των Συστημάτων, προκειμένου να επιτευχθεί η απαιτούμενη ενσωμάτωση, η συμβατότητα και η διαλειτουργικότητά τους.
Το θέμα είναι πολύ σοβαρό και απαιτείται συνεργασία των δυο εταιριών, οι οποίες κατασκευάζουν τα Συστήματα, με την Lockheed Martin που είναι «Primary Contractor», και η οποία απαιτείται να κάνει το Integration & Verification στο F-16, καθώς και με τους αρμοδίους φορείς της ΠΑ οι οποίοι με αρμόδιες επιτροπές πρέπει να εποπτεύουν και να ελέγχουν την εξέλιξη όλων των σχετικών διαδικασιών.
Πολλά τα ερωτήματα
Tα ερωτήματα όμως, είναι πολλά και δεν ξέρω ποίος αρμόδιος φορέας θα μπορούσε να δώσει απαντήσεις…..
- Γιατί δεν τέθηκε στις βασικές απαιτήσεις της ΠΑ, προς τον Ανάδοχο της Σύμβασης, η προϋπόθεση της συμβατότητας και της διαλειτουργικότητας των Συστημάτων του Οπλικού Συστήματος, προκειμένου να εξασφαλιστούν οι απαραίτητες ενέργειες συνεργασίας των αρμοδίων εταιρειών, για την παροχή αυτή της δυνατότητας, χωρίς επιπλέον συμβατικό κόστος;
- Αν τέθηκε από τον πελάτη (ΠΑ), γιατί η εταιρεία, ως Ανάδοχος, δεν εξασφάλισε την συγκεκριμένη απαίτηση μέσα στο κόστος της σύμβασης;
- Αν υπήρχαν τεχνικές δυσκολίες για την παροχή αυτής της δυνατότητας στο αναβαθμισμένο configuration των F-16V και η απαίτηση συνεργασίας των εταιρειών για την υλοποίηση του, γιατί δεν αναφέρθηκαν πριν τη σύσταση της σύμβασης από τους συμαβαλόμενους;
- Γιατί δεν συμπεριλήφθηκε στο αναβαθμισμένο “configuration” των F-16V και το IRST System για να συμβάλει συμπληρωματικά στην έγκαιρη προειδοποίηση και στην αυτοπροστασία των αεροσκαφών;
- Ποίος θα πληρώσει τώρα το κόστος των επιπλέον διαδικασιών, των πιθανών αναβαθμίσεων των υποσυστημάτων, των πιθανών καθυστερήσεως, προκειμένου να επιτευχθεί η συμβατότητα και η πλήρη διαλειτουργικότητα των συστημάτων, προκειμένου να λειτουργούν αρμονικά, χωρίς παρεμβολή μεταξύ τους στις ταυτόχρονες λειτουργίες;
Η αναβλητικότητα φέρνει υποβάθμιση της …αναβάθμισης
Όσοι πιθανόν μπορεί να σκεφτούν την υποβάθμιση ή την παράκαμψη του συγκεκριμένου προβλήματος, προκειμένου να αποφύγουν την ευθύνη για τις περαιτέρω διαδικασίες επίλυσης του προβλήματος, με το σκεπτικό να δούμε τι θα γίνει στο μέλλον, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι δεν είναι απλό και δεν μπορεί να τύχει τέτοιων μεθοδεύσεων, γιατί επηρεάζει σοβαρά την επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα και τη βιωσιμότητα των Αεροσκαφών.
Η εμπειρία έχει δείξει ότι, αν δεν λυθεί η συμβατότητα των συστημάτων που αποτελούν αναβαθμισμένα “configurations” αεροσκαφών στην αρχική φάση της ενσωμάτωσης και πιστοποίησης, δεν λύνονται ποτέ, και έτσι με την αναβλητικότητα τους θα έχουν συμβάλει στην υποβάθμιση της σωστής επιλογής της αναβάθμισης των F-16 σε ένα αξιόμαχο Αεροσκάφος 4ης γενιάς, ικανό να αντιμετωπίσει την εξελισσόμενη απειλή της Τουρκίας, αν παράλληλα φροντίσουμε να το αξιοποιήσουμε επιχειρησιακά, διαδιχτυομένο με το L-16/MIDS που θα διαθέτει, σε ένα εκσυγχρονισμένο “Integrated Network-Centric C2 Battle Management System”.
