Γράφει ο Κωνσταντίνος Βλάχος, Αντιστράτηγος ε.α.
Σαν σήμερα, στις 29 Ιουνίου 1921, εξεδόθη, από το τότε Υπουργείο Στρατιωτικών, η υπ’ αρθ. Ε.Π.Ε. 235/29-06-1921 για την συγκρότηση της Ανεξάρτητης Μεραρχίας.
Στις 6 Ιουλίου 1921, η Ανεξάρτητος Μεραρχία ήταν έτοιμη, υπαγόμενη στην Στρατιά Θράκης – Μακεδονίας. Πρώτος διοικητής ήταν ο υποστράτηγος Γ. Λεοναρδόπουλος.
Η Ανεξάρτητος Μεραρχία έφθασε στη Μ. Ασία με αργοπορία και αποτελείτο από τα 51ο, 52ο και 53ο Συντάγματα Πεζικού, μία μοίρα πεδινού και μία ορεινού πυροβολικού. Στις 4/8/1921, το Υπουργείο Στρατιωτικών, διέταξε τη Μεραρχία να μετασταθμεύσει στο Γκέμλικ [Κίο], στις ασιατικές ακτές του Μαρμαρά.
Η Μεραρχία μεταφέρθηκε γύρω στις 10 Αυγούστου στο Γκέμλικ και μετά προωθήθηκε προς το Εσκί Σεχίρ, όπου και έφθασε στις 2 Σεπτεμβρίου του 1921. Μετά την άφιξή της διετάχθη να κινηθεί ανατολικά για να εκδιώξει μια εχθρική φάλαγγα και να εκκαθαρίσει την περιοχή από τον εχθρό. Στις 8 Σεπτεμβρίου του 1921 η Μεραρχία πορεύτηκε προς την κωμόπολη Σεγίτ Γκαζί (Seyit Gazi), η οποία βρισκόταν υπό τουρκική κατοχή.
Μετά από σκληρή μάχη η Μεραρχία κατόρθωσε να ανακαταλάβει την κωμόπολη με απώλειες που έφθασαν τους εκατό νεκρούς και τραυματίες.
Κατά την παραμονή της στην περιοχή Σεγίτ Γκαζί, η Ανεξάρτητος Μεραρχία είχε οργανώσει τρείς γραμμές αμύνης και ενεργούσε επιδρομές στο εχθρικό έδαφος για να συλλέξει πληροφορίες. Επιπλέον, στον τομέα που επιτηρούσε, είχε οργανώσει ισχυρή άμυνα με χαρακώματα, καταφύγια, συρματοπλέγματα, πυροβολεία και παρατηρητήρια.
Στην Ανεξάρτητη Μεραρχία, όπως συνέβαινε και στις άλλες Μεραρχίες που είχαν αναλάβει την προκάλυψη του μικρασιατικού εδάφους, επειδή οι αποστάσεις από τα κέντρα ανεφοδιασμού ήταν μεγάλες, οι άνδρες υπέφεραν μόνιμα από κακή διατροφή, ελλιπή ιματισμό και κακή υπόδηση.
Πόροι επιτόπια δεν υπήρχαν, επειδή η γη στις πρώτες γραμμές του μετώπου παρέμενε ακαλλιέργητη.
Κατά την παραμονή της Ανεξαρτήτου Μεραρχίας στο Σεγίτ Γκαζί και το Άκ Ιν, η αρχική σύνθεσή της είχε μεταβληθεί και είχαν τοποθετηθεί στη διοίκησή της άλλοι αξιωματικοί.
Το τελικό επιτελείο της Μεραρχίας το 1922 αποτελείτο από τον Μέραρχο Θεοτόκη Δημήτριο, Συνταγματάρχη, τον Επιτελάρχη Μομφεράτο Γ., τον αρχηγό πεζικού Κωνσταντίνου Ι. και τον Αρχηγό του πυροβολικού Γαρέζο, ο οποίος αντικαταστάθηκε από τον Αν/χη Πυροβολικού Μαυρογένους Σ.
Διοικητής του 1ου Συντάγματος πεζικού ήταν ο Αν/χης Κωνσταντίνου Ι., του 3ου Συντάγματος ο Αν/χης Τσίπουρας Ν., της Μοίρας ορειβατικού πυροβολικού ο Ταγματάρχης Ν. Κολομβότσος και της Μοίρας Σκόντα ο Ταγματάρχης Κ. Τότσιος. Το 2o Σύνταγμα είχε εξέλθει της Μεραρχίας και την 16η Αυγούστου του 1922 είχε ακολουθήσει το Γ΄ Σώμα Στρατού.
Η Μεραρχία έδρασε κατά την Μικρασιατική Εκστρατεία μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1922. Κατά την οπισθοχώρηση των Ελληνικών στρατευμάτων και πλήρως αποκομμένη από τους υπόλοιπους στρατιωτικούς σχηματισμούς που επιχειρούσαν στην Μικρά Ασία, έδωσε πολλές νικηφόρες μάχες αντιμετωπίζοντας άτακτες, αλλά και οργανωμένες μονάδες του εχθρού.
Διένυσε πάνω από 630 χιλιόμετρα μέσα σε εχθρικό έδαφος έχοντας υπό την διοίκηση της μόνο δύο συντάγματα πεζικού και μία τεράστιου μεγέθους εφοδιοπομπή και κατάφερε να αποκρούσει όλες τις επιθέσεις και να σώσει χιλιάδες Έλληνες και Αρμένιους πρόσφυγες του Κίρκαγατς και της Περγάμου.
Μετά από 17 ημέρες συντεταγμένης οπισθοχώρησης, με μέσο όρο 14 ώρες πορεία την ημέρα, στις 31 Αυγούστου, η Μεραρχία έφθασε στο Δικελί και επιβιβάσθηκε σε ατμόπλοια, που την μετέφεραν στη Μυτιλήνη. Είχε μαζί της πρόσφυγες, όλο το υλικό της, ακόμη και το υλικό που είχαν εγκαταλείψει άλλα ελληνικά τμήματα. Αναμφισβήτητα, ήταν μια από τις πιο εκλεκτές μονάδες της Στρατιάς. Όμως η διοίκηση δεν κατόρθωσε να εκμεταλλευθεί τη μαχητική αξία της.
Στην Μυτιλήνη, η Ανεξάρτητος Μεραρχία ανέλαβε καθήκοντα για την αποκατάσταση της τάξης, την αφόπλιση των άτακτων τμημάτων του Ελληνικού Στρατού που είχαν καταλήξει στο νησί, άλλα και την αποκατάσταση της εύρυθμης και ομαλής λειτουργίας της πόλης.
Την 4η Σεπτεμβρίου άρχισε η μεταφορά της μεραρχίας από την Λέσβο στην Θεσσαλονίκη όπου ανασυντάχθηκε και επανήλθε υπό την διοίκηση της το 52ο Σύνταγμα Πεζικού.
Τελικός σταθμός της Ανεξαρτήτου Μεραρχίας ήταν η πόλη των Φερών όπου συνενώθηκε με τα εναπομείναντα τμήματα της ΧΙΙ Μεραρχίας και μετονομάστηκε σε ΧΙΙ Μεραρχία.
Περισσότερα άρθρα από τον Κωνσταντίνο Βλάχο::
