Η συγκυρία – timing, είναι εκείνο το στοιχείο που διαμορφώνει τις εξελίξεις. Πολλές φορές μάλιστα είναι ο καθοριστικός παράγοντας για την αντιμετώπιση μελλοντικών εκπλήξεων. Η παρούσα συγκυρία στη γεωστρατηγική σκακιέρα της νοτιοανατολικής Μεσογείου, φαίνεται να μας δείχνει έναν δρόμο τον οποίο μας έχει δείξει και στο παρελθόν.
Η θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και η δυναμική της οικονομίας της, την έχουν κατατάξει στα κράτη μέλη που “έχουν” την προσοχή των δυνατών της ΕΕ, Γερμανίας και Γαλλίας.
Η έξοδος της Μεγάλης Βρετανίας από την ΕΕ είναι πλέον γεγονός. Η ΕΕ θα βαδίσει χωρίς αυτούς στο άμεσο μέλλον. Άλλη χώρα να γίνει άμεσα μέλος δεν υπάρχει και η Γερμανία φαίνεται να βάζει νερό στο κρασί της σε πολλά θέματα.
Ένα από τα ζητήματα τα οποία αναδεικνύονται πλέον είναι η κοινή ευρωπαϊκή αμυντική πολιτική. Με το συντριπτικά μεγάλο μέρος των χωρών της Ευρώπης να είναι χώρες μέλη του ΝΑΤΟ, ο Ευρωστρατός μάλλον είναι περιττός ως σκέψη. Όμως ο ρόλος που η ΕΕ θέλει να παίξει στο μέλλον επιβάλλει τη δημιουργία μιας δομής στρατιωτικού περιεχομένου. Θέλει αρκετή μελέτη και συστηματική προσπάθεια η δημιουργία μιας τέτοιας δομής.
Αν και σχεδόν όλες οι χώρες της ΕΕ καλύπτονται αμυντικά από το ΝΑΤΟ, μια χώρα η οποία αποτελεί γεωστρατηγικό και ενδεχομένως και ενεργειακό κόμβο, είναι θεωρητικά απροστάτευτη. Αυτή είναι η Κύπρος. Εάν μια χώρα μέλος του ΝΑΤΟ δεχθεί επίθεση από τρίτη χώρα τότε η συμμαχία απαντά στην επίθεση (Άρθρο 5 της Συνθήκης της βορειοτλαντικής συμμαχίας). Αν όμως μια χώρα μέλος του ΝΑΤΟ (π.χ. Τουρκία) απειλήσει την Κύπρο τι γίνεται;
Καθότι η Ελλάδα και η Κύπρος είναι δύο ξεχωριστά κράτη είναι σαφές πως η Κύπρος, αν και διαθέτει και Ελλαδίτικες δυνάμεις δεν πρόκειται να υποστηριχθεί από το ΝΑΤΟ. Οι τελευταίες εξελίξεις με την αναζήτηση υδρογονανθράκων και φυσικού αερίου στον υποθαλάσσιο χώρο του νησιού έφεραν αντίδραση από την Τουρκία. Είδαμε το “περίεργο” γεγονός να απαντούν στις προκλήσεις της Άγκυρας τόσο η Γαλλία όσο και οι ΗΠΑ, που πλέον όπως φαίνεται δεν εμπιστεύονται και πολύ τον Ερντογάν (αν και αυτά αλλάζουν εν ριπή οφθαλμού, όπως μας έχει διδάξει το παρελθόν).
Ποια είναι τα εμπόδια της εισόδου της Κύπρου σε μια συμμαχία όπως το ΝΑΤΟ; Δύο βασικά: Το ένα το λένε Τουρκία και το άλλο το λένε Κύπρο. Η πολιτική διαθήκη του Μακαρίου είναι ακόμα αρκετά ισχυρή και το πάλαι ποτέ κίνημα των Αδεσμεύτων αποτελεί ακόμα πολιτικό κεφάλαιο για τις γενιές των Κυπρίων. Αν και πολλές χώρες που συμμετείχαν σ’ αυτό έχουν αλλάξει εξ ολοκλήρου ρότα, κάπποιες άλλες έχουν μείνει πίσω στις εξελίξεις. Μια από αυτές είναι και η Κύπρος. Η διάθεση των πολιτικών της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι μάλλον να αποφύγουν πιθανή είσοδο της Κύπρου στο ΝΑΤΟ.
Το άλλο πρόβλημα που ακούει στο όνομα Τουρκία είναι ενδεχομένωως πιο εύκολα επιλύσιμο. Η πιθανή πίεση που δέχεται αυτή τη στιγμή η Τουρκία στο μαλακό της υπογάστριο και η Κουρδική κρίση που οσονούπω θα γίνει ορατή θα μπορούσαν να είναι τα κλειδιά για να καμφθεί η άκαμπτη στάση της.
Υπάρχει εδώ στην Ελλάδα μια φουρνιά καθηγητών (όχι κοινής ηλικιακής προέλευσης) που έχει μια “τουρκοφαγική” οπτική η οποία αν είχε και βάση θα έπρεπε να έχει διαμελιστεί η Τουρκία εκατό φορές τα τελευταία 20 χρόνια. Όμως υπάρχουν και άλλοι επιστήμονες και αναλυτές που βλέπουν πιο καθαρά. ένας εξ’ αυτών είναι και ο Νίκος Κοτζιάς. Ο Έλληνας ΥΠΕΞ, μετά από μια περίοδο αναζήτησης προσανατολισμού (κυρίως λόγω των “αριστερών” βαριδιών του ΣΥΡΙΖΑ) ανέκαμψε εσχάτως και διαχειρίζεται την εξωτερική πολιτική της χώρας με πολύ δυναμική παρουσία και περίσσια ωριμότητα.
Είναι εκείνος που είχε θίξει το θέμα της ένταξης της Κύπρου στο ΝΑΤΟ κάποια χρόνια πριν, όντας σύμβουλος του Γεωργίου Παπανδρέου και παρά το αριστερό του παρελθόν. Αυτό ονομάζεται πολιτικός ρεαλισμός, αναγκαίος στην άσκηση εξωτερικής πολιικής. Αν δούμε λίγο τη συγκυρία από αυτή τη σκοπιά, μήπως είναι καιρός (τώρα κι όχι σε καμιά δεκαετία) να εξετάσουμε πιθανή ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ;
Επειδή το κείμενο αυτό δε διεκδικεί δάφνες στρατηγικής ανάλυσης (αν και διαθέτει κάποια ψήγματα), αλλά αποτελεί έκφραση μιας λογικής (ή και λογικοφανούς για ορισμένους) άποψης, τίθεται απλά ως προβληματισμός και αναμένει σχολιασμούς.
