Γράφει ο Στέλιος Φενέκος, Υποναύαρχος ΠΝ ε.α.
Διεθνοποίηση της τουρκικής παραβατικότητας: Έχω αναφερθεί διεξοδικά και στο παρελθόν γι’ αυτό, αλλά τώρα καθίσταται ιδιαίτερα επίκαιρο με την επιχειρούμενη ένταση των διεκδικήσεων της Τουρκίας και των απειλών εις βάρος μας.
Κάθε φορά που υπάρχει αύξηση των διεκδικήσεων της Τουρκίας , η πρώτη μας ενέργεια είναι η Διεθνοποίηση του θέματος προκειμένου να βρούμε υποστηρικτές στις θέσεις μας, οι οποίοι στην καλύτερη περίπτωση θα κάνουν κάποιες δηλώσεις που να καυτηριάζουν την Τουρκική προκλητικότητα και μέχρις εκεί.
Ας δούμε την έννοια της διεθνοποίησης η οποία έχει πολλές συνιστώσες.
Και συγκεκριμένα:
Συνιστώσες της διεθνοποίησης
- Η πρώτη συνιστώσα είναι στο επίπεδο των “Δημοσίων Σχέσεων” μεταξύ των χωρών, που γίνεται από τους διπλωμάτες και από τους ηγέτες με την ευκαιρία επισκέψεων είτε επί τούτου ενημερώσεων γι’ αυτό. Δηλαδή η χώρα μας ενημερώνει μία άλλη χώρα, και αυτή κάνει μία δήλωση καταδίκης της Τουρκικής συμπεριφοράς και μας υποστηρίζει χλιαρά (συνήθως), επειδή υπάρχουν καλές σχέσεις μεταξύ μας είτε επειδή η άλλη χώρα προσδοκά κάποια οφέλη από την υποστήριξη αυτή ή προσδοκά την δική μας υποστήριξη σε κάποιο άλλο θέμα ενδιαφέροντός της.
Και εδώ τα καταφέρνουμε άριστα. Όμως αν και πολύ ευπρόσδεκτη η υποστήριξη αυτή, εν τούτοις δεν είναι οπωσδήποτε σταθερή, ούτε μεταφράζεται σε μεγαλύτερη υποστήριξη στο πεδίο αντιπαράθεσης με την Τουρκία και δεν μπορεί να προσδοκάμε κάτι ουσιαστικά περισσότερο.
- Η δεύτερη συνιστώσα είναι στο επίπεδο της “Διεθνούς Υπευθυνότητας” των χωρών. Δηλαδή μία χώρα σε υποστηρίζει, κυρίως επειδή αισθάνεται υπεύθυνη έναντι του διεθνούς συστήματος ισορροπίας και ακόμη καλύτερα, έναντι του διεθνούς δικαίου που παραβιάζεται και επειδή ως οντότητα μετέχει με υπευθυνότητα στη συλλογική εφαρμογή του διεθνούς δικαίου. Επίσης μπορεί να νοιώθει ότι η συμπεριφορά αυτή, εάν δεν καταδικαστεί στην δική μας περίπτωση, τότε μπορεί να επηρεασθούν τα συμφέροντά της είτε και να επηρεασθεί μία ανάλογη δική της περίπτωση. Οπότε προσπαθείς με την διεθνοποίηση σε αυτό το πεδίο να παραλληλίσεις τα συμφέροντά σου με αυτά της συγκεκριμένης χώρας, προκειμένου να σε υποστηρίξει στην λογική της Διεθνούς υπευθυνότητας,
- Η Τρίτη συνιστώσα περιλαμβάνει την έννοια της “Διεθνούς Ευθύνης” των Οργανισμών/Συμμαχιών και Διεθνών Πολυμερών Συνεργασιών.
- Και η τέταρτη περιλαμβάνει την νομική διάσταση, το “Διεθνές Δίκαιο” και την στάση των Διεθνών Οργανισμών παραγωγής και εφαρμογής του Διεθνούς Δικαίου.
Και εκεί βρίσκεται και το δυσκολότερο πεδίο διεθνοποίησης μίας αντιπαράθεσης. Στην Τρίτη και την Τέταρτη συνιστώσα! Να γίνουν δηλαδή οι κατάλληλες ενέργειες, προκειμένου να μας υποστηρίξουν οι οντότητες που έχουν διεθνή ευθύνη για να τοποθετηθούν (π.χ. ΝΑΤΟ, ΕΕ, Συμβούλιο της Ευρώπης, G7 κλπ) ή και να διαχειριστούν από πλευράς Διεθνούς Δικαίου και υποχρεώσεων τους μία διεθνή αντιπαράθεση/σύγκρουση (ΟΗΕ, ΔΔΧ, ΕΔΔΑ, Ποινικό Δικαστήριο κλπ).
Οι διεθνείς αντιδράσεις
- Στην περίπτωση των διεκδικήσεων της Τουρκίας (όπως και με το μνημόνιο με την Λιβύη), όντως υπήρξαν και υπάρχουν υποστηρικτικές δηλώσεις από χώρες, που εντάσσονται στο πλαίσιο των Διεθνών Δημοσίων Σχέσεων, και έχουν οπωσδήποτε την αξία τους.
Πλην όμως οι περισσότερες πέραν της χλιαρότητας, δεν διασφαλίζουν ούτε σταθερότητα, ούτε δέσμευση για μεγαλύτερη έκθεση και βοήθεια στην συγκεκριμένη αντιπαράθεση.
Όπως αποδεικνύεται μάλιστα άμεσα σήμερα και με τις ενέργειες της Αμερικανικής εκτελεστικής εξουσίας, που επανεξετάζει το ζήτημα της άρσης μέρους από τις κυρώσεις κατά της Τουρκίας (παρά τα διθυραμβικά που διαμείφθηκαν στο Κογκρέσο και όπως προειδοποιούσα να χαμηλώσουμε τις προσδοκίες και τους τόνους), αλλά και ακόμη χειρότερα να συμμετέχουν οι ΗΠΑ με Αμερικανικό αποβατικό σε Τουρκική άσκηση απόβασης στο Αιγαίο με την συμμετοχή και Λιβυκού πολεμικού πλοίου μάλιστα, παρά τις απειλητικές δηλώσεις της Τουρκίας για αμφισβήτηση κυριαρχίας και κατάληψη νησιών μας .
- Η δεύτερη περίπτωση (της Διεθνούς Υπευθυνότητας), αφορά χώρες όπως η Αίγυπτος που έχει ζωτικά συμφέροντα για τις θαλάσσιες ζώνες στη περιοχή και επίσης επειδή την αφορά άμεσα η περίπτωση της Τουρκικής επιθετικότητας, και εδώ πραγματικά έχουμε κάνει σημαντικά βήματα, πλην όμως χωρίς να δημιουργούνται βεβαιότητες.
- Την τρίτη και τέταρτη συνιστώσα, που είναι η “Διεθνής Ευθύνη” των Οργανισμών και οντοτήτων, την εκφράζουν θεσμικά το ΝΑΤΟ, η ΕΕ και τα όργανά της, ο ΓΓ/ΟΗΕ, το Συμβούλιο της Ευρώπης κλπ είτε από πλευράς “Διεθνούς Δικαίου” το ΣΑ/ΟΗΕ, η ΓΣ/ΟΗΕ, το ΔΔΧ, το ΕΔΔΑ, το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο κλπ.
Εκεί είναι και ο δυσκολότερος τομέας διεθνοποίησης μίας διεθνούς αντιπαράθεσης και μέχρι τώρα δεν κάναμε και πολλά πράγματα, πλην κάποιον δηλώσεων εκπροσώπων της ΕΕ (ακόμη γενικών – ελπίζω να συγκεκριμενοποιηθούν περισσότερο και με κοινό ανακοινωθέν σύντομα). Και οπωσδήποτε δεν επιβλήθηκαν οι κυρώσεις για τις οποίες κάναμε τόση συζήτηση για την επιθετική συμπεριφορά της Τουρκίας, τις κραυγαλέες παραβιάσεις κυριαρχικών δικαιωμάτων και τις παραβιάσεις κυριαρχίας με τις υπερπτήσεις, τις ναυτιλιακές επιθετικές ενέργειες και τις μη αβλαβείς διελεύσεις πλοίων.
Οι δε κυρώσεις που επιβλήθηκαν στην περίπτωση των παραβιάσεων της Κυπριακής υφαλοκρηπίδας, αυτές πλέον έχουν αποδυναμωθεί και ποτέ δεν υπήρξαν τόσο σημαντικές ώστε να το σκεφθεί η Τουρκία να προβεί στις παράνομες ενέργειές της στην θάλασσα και επίσης στην Αμμόχωστο.
Οι δικές μας δυνατότητες αντίδρασης
Ιδιαίτερα για την τρίτη και τέταρτη συνιστώσα ελάχιστα έχουμε κάνει και επιμένω ότι δεν εκμεταλλευόμαστε τις ευκαιρίες.
Και ναι μεν στείλαμε επιστολές στον ΓΓ/ΟΗΕ με τις θέσεις μας, ως απάντηση στις Τουρκικές επιστολές που διεκδικούν και θέτουν θέμα κυριαρχίας και “αποστρατιωτικοποίησης νήσων” στον ΟΗΕ, όμως όπως έχω γράψει σε άλλο άρθρο μου διεξοδικά η επιστολή είναι ελλιπής νομικά, αφού δεν αποδομεί και τα αιτιολογικά επιχειρήματα της Τουρκίας (λογικές προκείμενες) αλλά αντικρούει μόνο τα συμπεράσματα.
Στο δε ΝΑΤΟ χάσαμε την ευκαιρία να τοποθετηθούμε έγκαιρα στο Συνέδριο για τα 70 χρόνια του ΝΑΤΟ. Ο Μακρόν είχε προετοιμάσει το έδαφος, αφού είχε μιλήσει για την ανυπαρξία του ΝΑΤΟ στις διμερείς διενέξεις των χωρών μελών του και στην ανάγκη αναθεώρησης της πολιτικής του.
Το ΝΑΤΟ σύμφωνα με το καταστατικό του είναι μία συμμαχία με πρόταγμα τις αξίες. Εάν δούμε στο Προοίμιο της Συνθήκης και στα άρθρα 1, 2, 4, 8, αναφέρεται σε δεσμεύσεις των κρατών να διαβιώσουν εν ειρήνη, να διαφυλάξουν την ελευθερία, τις δημοκρατικές αρχές, την ατομική ελευθερία και το κράτους δικαίου, να προάγουν την ευστάθεια και την ευημερία, να διακανονίζουν τις διεθνείς τους διαφορές με ειρηνικά μέσα, κατά τρόπον ώστε η διεθνής ειρήνη και ασφάλεια και η δικαιοσύνη να μη εκτεθούν εις κινδύνους, και στις διεθνείς τους σχέσεις να απέχουν από την απειλή ή την χρησιμοποίηση βίας, κλπ.
Και όλα, μα όλα τα παραπάνω, παραβιάζονται από την Τουρκία σήμερα, όπως αποδεικνύεται και στην περίπτωση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας αλλά και στο ΒΕΤΟ για το αίτημα ένταξης της Φινλανδίας και Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
Πέραν τούτου, η υποστήριξη της Τουρκίας στους φανατικούς του DAESH, όπως διαπιστώθηκε πολλές φορές στη Συρία, η στρατολόγηση των παραστρατιωτικών που έκαναν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στη Συρία (είχε τοποθετηθεί δημόσια και η Κάρλα Ντελ Πόντε γι αυτό, για προσωπική ευθύνη του Ερντογάν και παραπομπή του στο ΔΠΔ), η εισβολή στη Συρία (με νομιμοποιητική βάση ένα ασαφές τηλεφώνημα), χωρίς καμία εντολή του ΟΗΕ, είτε άλλη νομιμοποίηση (είτε ακόμη ενημέρωση και συμφωνία του ΝΑΤΟ), οι παράνομες εισβολές με στρατιωτική παρουσία σε χώρους κυριαρχικών δικαιωμάτων άλλων χωρών, οι απειλές πολέμου έναντι μέλους του ΝΑΤΟ, και οι απειλές με τους μετανάστες προς όλα τα μέλη της ΕΕ, οι παραβιάσεις, κλπ, όλα αυτά συνιστούν κατάφωρη παραβίαση των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει στην Συνθήκη του ΝΑΤΟ.
Και οπωσδήποτε σε κατ’ ιδίαν συνομιλίες, θα έπρεπε να επισημανθεί στον ΓΓ/ΝΑΤΟ ότι δεν θα ανεχθούμε τους εκβιασμούς και τις απειλές της Τουρκίας και ότι θα προβάλλουμε ΒΕΤΟ στα θέματα που εκτιμούμε ότι την αφορούν και θίγουν την Συμμαχία, εάν δεν αλλάξει συμπεριφορά.
Όσον αφορά δε τον ΟΗΕ, το ΣΑ/ΟΗΕ, τις καλές υπηρεσίες του ΓΓ/ΟΗΕ και την δήλωση των δικών μας θέσεων για όλα τα παραπάνω, εκεί δρούμε σαν τους ENT στον άρχοντα των δακτυλιδιών.
Σκεπτόμαστε και ξανασκεπτόμαστε εάν είναι απαραίτητο να δράσουμε και να ενοχλήσουμε, πως θα το κάνουμε, μήπως θιγούν κάποιοι και βλάψουμε άλλες υποθέσεις, κλπ, κλπ, οπότε περιμένουμε μέχρι να νοιώσουμε για τα καλά πλέον ότι καιγόμαστε για να αντιδράσουμε.
Καταλήγοντας
Την διεθνοποίηση σε επίπεδο Δημοσίων Σχέσεων την κάναμε καλά, πλην όμως είναι η ευκολότερη πλευρά της υπόθεσης.
Οι άλλες πλευρές της διεθνοποίησης όμως, που έχουν και την μεγαλύτερη βαρύτητα, είναι και οι πιο δύσκολες και εκεί πρέπει να επικεντρώσουμε τις προσπάθειές μας.
Περισσότερα άρθρα από το Στέλιο Φενέκο:
