Σαν σήμερα, στις 5 Ιουλίου 2015, διενεργείται δημοψήφισμα που αφορούσε την έγκριση ή όχι της πρότασης των θεσμών της ΕΕ, η οποία προκάλεσε και την αποχώρηση της κυβέρνησης από τις διαπραγματεύσεις.
Μετά την αποτυχία των διαπραγματεύσεων με τους «θεσμούς» (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΕΚΤ, ΔΝΤ) ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας ανακοίνωσε τη διενέργεια δημοψηφίσματος για τις 5 Ιουλίου, στο οποίο το εκλογικό σώμα κλήθηκε να απαντήσει αν εγκρίνει ή απορρίπτει την πρόταση των δανειστών της 25ης Ιουνίου 2015, η οποία προκάλεσε και την αποχώρηση της κυβέρνησης από τις διαπραγματεύσεις.
Υπέρ του «ΟΧΙ» τάχθηκαν ο ΣΥΡΙΖΑ, οι ΑΝΕΛ και η Χρυσή Αυγή, ενώ υπέρ του «ΝΑΙ» η Νέα Δημοκρατία, το Ποτάμι και το ΠΑΣΟΚ. ΤΟ ΚΚΕ προέτρεψε τους ψηφοφόρους να ρίξουν άκυρο. Σύμφωνα με τα κόμματα του «ΝΑΙ», η έννοια του ερωτήματος στο δημοψήφισμα ήταν «ναι» ή «όχι» στην Ευρώπη και το Ευρώ. Από την αντίπερα όχθη, η διενέργεια του δημοψηφίσματος και η επιλογή του «ΟΧΙ» των δύο κυβερνητικών κομμάτων, δεν ενείχε το στοιχείο της ρήξης με την Ευρωζώνη, αλλά θα χρησίμευε ως ένα διαπραγματευτικό όπλο της ελληνικής πλευράς στην επανέναρξη των συνομιλιών.
Οι έλληνες πολίτες οδηγήθηκαν στις κάλπες την Κυριακή 5 Ιουλίου, με κλειστές τις τράπεζες και πλαφόν αναλήψεων έως 60 ευρώ ημερησίως, καθώς μετά την προκήρυξη του δημοψηφίσματος το Eurogroup αποφάσισε να μην παρατείνει το πρόγραμμα στήριξης της Ελλάδας, που έληγε στις 30 Ιουνίου, με αποτέλεσμα η κυβέρνηση να οδηγηθεί στην επιβολή τραπεζικής αργίας με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου. Το «ΟΧΙ» επικράτησε με το 61,31% των ψήφων, έναντι 38,69% που έλαβε το «ΝΑΙ».
Παρόλα αυτά, ο ενθουσιαμός γρήγορα παραχώρησε τη θέση του στην απογοήτευση, καθώς η συνέχεια ήταν επώδυνη για τον ελληνικό λαό, αφού η κυβέρνηση τελικώς υπέκυψε στις αξιώσεις των δανειστών, με ένα τρίτο ακόμα πιο σκληρό μνημόνιο από τα προηγούμενα, ακυρώνοντας ουσιαστικά το “ΟΧΙ” του δημοφηφίσματος.
Τα δημοψηφίσματα στην Ελλάδα
Αυτό δεν ήταν το πρώτο δημοψήσισμα, καθώς στη χώρα μας είχαν προηγηθεί άλλα 7, εκ των οποίων τα έξι αφορούσαν το πολιτειακό και το ένα την έγκριση Συντάγματος:
22 Νοεμβρίου 1920
Μεσούσης της Μικρασιατικής Εκστρατείας, η κυβέρνηση του Δημητρίου Ράλλη προκήρυξε δημοψήφισμα «περί επανόδου της Α.Μ. του Βασιλέως Κωνσταντίνου εις την Πατρίδαν». Στο δημοψήφισμα το ψηφοδέλτιο που ανέγραφε «Κωνσταντίνος» συγκέντρωσε το 98,97% των έγκυρων ψήφων και το «ΟΧΙ» το 1,03%. Ο Κωνσταντίνος επέστρεψε στην Ελλάδα στις 19 Δεκεμβρίου.
13 Απριλίου 1924
Στις 25 Μαρτίου του 1924 η Βουλή ενέκρινε ψήφισμα «περί εκπτώσεως της Δυναστείας και ανακηρύξεως της Δημοκρατίας», το οποίο είχε υποβάλλει η κυβέρνηση του Αλέξανδρου Παπαναστασίου. Το ψήφισμα της Βουλής τέθηκε σε δημοψήφισμα, όπου το «Ναι» συγκέντρωσε το 69,78% των εγκύρων ψήφων και το «Όχι» το 30,02%.
3 Νοεμβρίου 1935
Η διενέργεια του δημοψηφίσματος από τη δικτατορική κυβέρνηση του Γεώργιου Κονδύλη, «περί εγκρίσεως της δια του από 10 Οκτωβρίου ε.ε. ψηφίσματος της Ε’ Εθνικής Συνελεύσεως των Ελλήνων επελθούσης μεταβολής του Πολιτεύματος εις Βασιλευομένην Κοινοβουλευτικήν Δημοκρατίαν» που καταγγέλθηκε ως νόθο, το «Ναι» συγκέντρωσε το 97,87% των εγκύρων ψήφων και το «Όχι» το 2,13%. Στις 25 Νοεμβρίου ο Γεώργιος Β’ επέστρεψε στην Ελλάδα και ανέλαβε τα καθήκοντά του.
1 Σεπτεμβρίου 1946
Μετά τις πρώτες μεταπολεμικές εκλογές της 31ης Μαρτίου 1946, η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Τσαλδάρη διενεργεί δημοψήφισμα την 1η Σεπτεμβρίου για την επάνοδο του Βασιλιά Γεωργίου Β’ που βρισκόταν εκτός Ελλάδος από την Κατοχή. Υπέρ της επανόδου του βασιλιά ψήφισε το 68,40%, ενώ το λευκό συγκέντρωσε το 31,60% των έγκυρων ψήφων. Ο Γεώργιος Β’ επέστρεψε στην Ελλάδα στις 28 Σεπτεμβρίου 1946.
29 Σεπτεμβρίου 1968
Η δικτατορία προκηρύσσει δημοψήφισμα για την επικύρωση του νέου Συντάγματος, που είχε εγκριθεί από το υπουργικό συμβούλιο. Το «Ναι» συγκέντρωσε το 92,10% των έγκυρων ψηφοδελτίων και το «Όχι» 7,89%. Το δημοψήφισμα χαρακτηρίστηκε «νόθο».
29 Ιουλίου 1973
Μετά την αποτυχία του βασιλικού κινήματος του Ναυτικού (Μάιος 1973), η στρατιωτική κυβέρνηση αποφασίζει την κατάργηση της μοναρχίας και την εγκαθίδρυση Προεδρικής Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας και παράλληλα, προβαίνει και σε τροποποιήσεις του Συντάγματος του 1968. Το νέο τροποποιημένο Σύνταγμα αποφασίζεται να τεθεί στην κρίση του ελληνικού λαού δια δημοψηφίσματος. «ΝΑΙ» ψηφίζει το 78,4% του εκλογικού σώματος και «ΟΧΙ» το 21,6%. Πρώτος Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναλαμβάνει ο δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος. Το δημοψήφισμα αυτό, όπως και το αντίστοιχο του 1968, χαρακτηρίστηκε ως «νόθο».
8 Δεκεμβρίου 1974
Μετά την επάνοδο της Δημοκρατίας στην Ελλάδα (23 Ιουλίου 1974) ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής προκηρύσσει δημοψήφισμα για την οριστική λύση του Πολιτειακού Ζητήματος. Στο δημοψήφισμα υπέρ της Αβασίλευτης Δημοκρατίας καταμετρήθηκε το 69,2% των έγκυρων ψήφων και υπέρ της Βασιλευομένης Δημοκρατίας το 30,8%.
