Από τη αρχή της ιστορίας η Ελλάδα μπορούσε να καυχάται για το ισχυρό πεζικό που μπορούσε να παρατάξει. Το Ελληνικό Πεζικό, ως όπλο, είναι αρχαιότερο όλων.
Οι πρώτοι λοιπόν ελληνικοί στρατοί αποτελούντο κατ’ αποκλειστικότητα από πεζούς, όπως και οι στρατοί των υπολοίπων εθνών της χαλκολιθικής εποχής.
Οι πρώτοι Έλληνες πεζοί ήσαν ελαφρά οπλισμένοι, φέροντες ακόντια, επενδεδυμένες με δέρματα ασπίδες και εγχειρίδια.
Ο τύπος αυτός πεζού, ανάλογος με τους πελταστές των κλασικών χρόνων, ήταν ιδανικός για να μάχεται στο τραχύ ελληνικό έδαφος και ήταν άκρως αποτελεσματικός, από τη στιγμή που δεν υπήρχε τίποτα βαρύτερο να τον απειλήσει.
Όλα όμως άλλαξαν όταν εξημερώθηκε ο ίππος. Η εξημέρωση του ίππου άλλαξε άρδην τα δεδομένα, τόσο στην οικονομία, όσο και στον πόλεμο.
Σε συνδυασμό με τα άρματα, τα οποία είχαν μάλλον ανακαλυφθεί πριν την εξημέρωση του ίππου, οι στρατοί της εποχής απέκτησαν για πρώτη φορά στην παγκόσμια ιστορία ένα πραγματικό όργανο κρούσης και κρίσης του αγώνα.
Δεν είναι δύσκολο να φαντασθεί κανείς την επίδραση επί του ηθικού που θα είχε η επέλαση πολεμικών αρμάτων κατά ελαφρά οπλισμένου πεζικού.
Στην Ελλάδα η εξημέρωση του ίππου και η χρήση του ως ζώου έλξεως των πολεμικών αρμάτων είχε δύο συνέπειες.
Πρώτον συνετέλεσε στην δημιουργία μιας νέας τάξεως «επαγγελματιών» του πολέμου, δηλαδή στη δημιουργία του πρώτου μονίμου τακτικού στρατού, αλλά γέννησε και την ανάγκη εφευρέσεως αντιδότου στο νέο όπλο.
Το μέγα ζητούμενο ήταν να μειωθεί, αν όχι να εξαλειφτεί τρωτότητα του φίλιου πεζικού από τα αντίπαλα άρματα.
Η ανάγκη αυτή είναι και η γενεσιουργός αιτία του σχηματισμού της φάλαγγας, ο οποίος προϋπήρξε πολλούς αιώνες πριν την εμφάνιση του οπλίτη. Αρχικά οι πεζοί άλλαξαν οπλισμό.
Τα ακόντια έδωσαν την θέση τους σε μακρά δόρατα, μήκους περίπου 3–3,5 μέτρων.
Τα όπλα αυτά προσέδωσαν στο πεζικό την αναγκαία ισχύ αποτροπής, έναντι των αρμάτων και παράλληλα αύξησαν την εμπιστοσύνη των ιδίων των πεζών στον εαυτό τους.
Οι πεζοί δεν ήταν πλέον ανίσχυροι απέναντι στα πανίσχυρα άρματα. Μπορούσαν να τα πολεμήσουν.
Και πάλι όμως όχι επί ίσοις όροις. Ένας πεζός, έστω και εξοπλισμένος με το μακρύ δόρυ, δεν είχε ελπίδα απέναντι σε ένα άρμα.
Πολλοί πεζοί όμως συντεταγμένοι μαζί και ταγμένοι σε αρκετό βάθος ανδρών, όχι μόνο μπορούσαν να αποκρούσουν τη επέλαση αρμάτων, αλλά μπορούσαν να τα αδρανοποιήσουν εντελώς.
Έτσι γεννήθηκε η φάλαγγα. Από την άλλη η χρήση των μακρών δοράτων υποχρέωσε τους δορυφόρους να απαρνηθούν την ασπίδα, εφόσον χρειαζόταν και τα δύο χέρια για να χειρισθούν τα μακρά τους δόρατα. Στο πρόβλημα αυτό εδόθησαν δύο λύσεις.
Οι Έλληνες της έναν ιμάντα, έτσι ώστε οι πολεμιστές να μπορούν να φέρουν την ασπίδα χωρίς να χρειάζεται να την κρατούν.
Σε όλους αυτούς τους αιώνες οι Έλληνες συνέχισαν να πολεμούν ως δορυφόροι, σχηματίζοντας την πρώιμη φάλαγγά τους. Σιγά-σιγά ο δορυφόρος πολεμιστής αποτέλεσε το πρότυπο του μαχητή.
Ο πραγματικός στρατιώτης αντιμετωπίζει τον αντίπαλο εκ του σύνεγγυς, τον κοιτάζει κατάματα, κατανικά τον ανθρώπινο φόβο και εφορμά, γινόμενος ήρωας.
Αυτό το πρότυπο παρουσιάζει ο Όμηρος στα έπη του, θεωρώντας εξ’ ορισμού δειλούς, τους τοξότες για παράδειγμα.
