Του Γεώργιου Χατζηθεοφάνους, Υποστράτηγου ε.α.*
Μετά τη Γαλλία σειρά πήραν οι ΗΠΑ με τη νέα, πενταετή πλέον, Ελληνοαμερικανική αμυντική συμφωνία. Το ερώτημα που δικαιολογημένα τίθεται είναι εάν οι συμφωνίες αυτές εξυπηρετούν τα εθνικά συμφέροντα της Χώρας που είναι το ζητούμενο.
Η αλήθεια είναι πως η συμφωνία αυτή δεν ήταν αναπάντεχη. Η Ελλάδα, μετά από δεκαετίες, φαίνεται πως έχει εγκαταλείψει τα όποια φοβικά σύνδρομα είχε απέναντι στην Τουρκία και αναπτύσσει πλέον μια πολυδιάστατη επιθετική εξωτερική πολιτική. Προφανώς έπρεπε να μεσολαβήσει το κατάπτυστο-παράνομο τουρκολυβικό σύμφωνο για να πάψουμε να ενεργούμε υπό τον φόβο μήπως και στεναχωρήσουμε ή ακόμη χειρότερα μη θυμώσουμε την Τουρκία. Για πρώτη φορά η Ελλάδα επιδιώκει να δρομολογήσει η ίδια τις εξελίξεις αντί της προσφιλούς μέχρι πρόσφατα πρακτικής να τρέχουμε ασθμαίνοντας πίσω από αυτές. Αυτό είναι θετικό υπό την προϋπόθεση όμως της εκπόνησης και εφαρμογής μιας αποτελεσματικής εθνικής στρατηγικής, η απουσία της οποίας με ανησυχεί ιδιαίτερα.
Ποιος είναι ο σκοπός της Συμφωνίας; Η αντιμετώπιση μόνο της Τουρκικής απειλής ή αποτελεί προϊόν εθνικής στρατηγικής μέσω της οποίας η Ελλάδα έχει αποφασίσει για τη θέση της στο υπό διαμόρφωση διεθνές σύστημα και ποια είναι αυτή; Έχει γίνει το risk management αυτής της Συμφωνίας, έχουν προσδιοριστεί οι απειλές και ευκαιρίες που απορρέουν από αυτή και έχουν εκπονηθεί σχέδια για την αντιμετώπιση και εκμετάλλευσή τους αντίστοιχα; Αυτά τα ερωτήματα σίγουρα πρέπει να απαντηθούν.
Συνηθίζουμε να αναλύουμε τις Συμφωνίες διερευνώντας τις δεσμεύσεις των άλλων απέναντί μας και δεν λαμβάνουμε υπόψη τις δικές μας δεσμεύσεις απέναντι σε αυτούς. Όπως άλλωστε έγινε και με την ΕΕ την οποία από την αρχή μας παρουσίασαν ως «άλλοι θα φυλάνε τα σύνορά μας και θα μας ταΐζουν». Οι συμφωνίες όμως αυτές δημιουργούν δεσμεύσεις και για εμάς. Υπάρχει η αρχή της αμοιβαιότητας στη συνδρομή για την ασφάλεια και εδαφική ακεραιότητα και στη συμφωνία αυτή. Θα πει κάποιος πως δεν υπάρχει περίπτωση να απειληθεί η εδαφική ακεραιότητα των ΗΠΑ και να χρειαστεί η συνδρομή της Ελλάδας. Δεν είναι ακριβώς έτσι. Εάν η Αμερική αποφασίσει στο πλαίσιο της προληπτικής άμυνας-ασφάλειας να εισβάλει σε μια χώρα όπως έκανε στο Αφγανιστάν και ζητήσει τη συνδρομή της Ελλάδας τι θα κάνουμε; Μπορούμε να αρνηθούμε; Αν όχι είμαστε έτοιμοι για συμμετοχή σε πολεμικές επιχειρήσεις; Η τελευταία φορά που το κάναμε ήταν στην Κορέα. Υπάρχει εσωτερική νομιμοποίηση για τέτοιες αποστολές; Εάν η Συμφωνία αυτή εξυπηρετεί μόνο την αντιμετώπιση της Τουρκικής απειλής τότε όλες αυτές οι δεσμεύσεις που η Χώρα αναλαμβάνει είναι ανάλογες αυτής της απειλής;
Είναι ξεκάθαρο πως οι ΗΠΑ δεν έχουν πρόβλημα με την Τουρκία, την οποία διακαώς θέλουν να επιστρέψει στη δύση, αλλά με τον Ερτογάν, τον οποίο σταδιακά αποδομούν με πολύ όμως προσοχή ώστε να μην χαρακτηριστούν ως εχθρικές προς την Τουρκία διότι τότε το αποτέλεσμα θα ήταν αντίθετο από το επιδιωκόμενο. Στο νέο υπό διαμόρφωση διεθνές σύστημα με συμφέροντα στον ειρηνικό ωκεανό σχεδιάζουν εδώ και πολλά χρόνια την σταδιακή τους απόσυρση από τις άλλες περιοχές αφήνοντας ή ακριβέστερα ορίζοντας περιφερειακές δυνάμεις ελεγχόμενες από αυτές. Αυτό το ρόλο επιφύλασσαν για την Τουρκία στην γειτονιά μας (να θυμηθούμε πως πρώτος εκτός ΗΠΑ σταθμός της περιοδείας του Ομπάμα στην πρώτη του εκλογή ήταν η Τουρκία) όμως ο μεγαλοϊδεατισμός του Ερτογάν τους χάλασε τα σχέδια. Είναι σαφές πως περιμένουν ένα νέο κεμαλικό διάδοχο του Ερτογάν για να επιστρέψει η Τουρκία στη δύση (αν και κάποιοι ισχυρίζονται πως η Τουρκία έχει κόψει τον κάβο που την κρατούσε δεμένη στη δύση). Οι διεκδικήσεις όμως σε βάρος της Ελλάδας δεν θα αλλάξουν στην μετά-Ερτογάν εποχή. Τι θα γίνει λοιπόν εάν υπάρξουν νέα Ιμια; Θα πει κάποιος πως στην περίπτωση αυτή παραβιάζεται η ελληνική κυριαρχία κι άρα η Αμερική έχει την υποχρέωση να επέμβει. Δεν είναι ακριβώς έτσι διότι η Τουρκία ισχυρίζεται πως σέβεται τα σύνορα όμως το Αγαθονήσι, οι Φούρνοι και οι Οινούσες π.χ. δεν ανήκουν στην Ελλάδα κι άρα δεν τίθεται ζήτημα ελληνικής κυριαρχίας. Τι θα κάνει τότε η Αμερική; Κι αν η Ελλάδα καταγγείλει τη Συμφωνία λόγω παραβίασής της από τις ΗΠΑ, εξαιτίας της περιόδου χάριτος που η Συμφωνία προβλέπει οι βάσεις θα συνεχίσουν να λειτουργούν για τα επόμενα δύο χρόνια.
Πέραν των παραπάνω όλες αυτές οι αμερικανικές δυνάμεις στην Ελλάδα, και ιδιαίτερα στην Αλεξανδρούπολη, είναι σίγουρο πως ενοχλούν τη Ρωσία και αυτό πρέπει να ληφθεί υπόψη σε ένα κόσμο που αλλάζει. Και βέβαια η 5ετής αυτή συμφωνία σε αυτό το μεταβαλλόμενο διεθνές σύστημα ουσιαστικά στερεί από την Χώρα την ευκαμψία. Μήπως τελικά αναλαμβάνουμε επικίνδυνες δεσμεύσεις με τέτοιες συμφωνίες; Έχουν όλα αυτά ληφθεί υπόψη ή ο σχεδιασμός μας κατά την πάγια πρακτική μας είναι βραχυπρόθεσμος;
Όλα τα παραπάνω είναι απλά προβληματισμοί, χωρίς κομματικές παρωπίδες και δεσμεύσεις, με στόχο την τροφοδότηση της δημόσιας κουβέντας, όπως αρμόζει στη δημοκρατία, στη βάση πάντα του εθνικού συμφέροντος χωρίς αυτό να σημαίνει πως η Συμφωνία δεν εξυπηρετεί τα εθνικά μας συμφέροντα. Αντιλαμβάνομαι την αγωνία της Ελληνικής Κυβέρνησης να προστατεύσει με κάθε τρόπο τα κυριαρχικά μας δικαιώματα απέναντι στην υπαρκτή τουρκική απειλή σε ένα εξαιρετικά επικίνδυνο και ασταθές διεθνές σύστημα. Κι αυτό μπορεί να επιτευχθεί πρωτίστως με την ενίσχυση της αμυντικής μας ικανότητας στο επίπεδο εκείνο που θα απαγορεύσει την Τουρκία, η οποία περιφρονεί την αδυναμία και σέβεται την ισχύ και την αποφασιστικότητα, να κάνει ακόμη και σκέψεις πως μπορεί να επιβάλει δυναμικά τις αξιώσεις της. Οι συμφωνίες σαφώς και πρέπει να γίνονται αλλά με πολύ μεγάλη προσοχή και με το βλέμμα στραμμένο στο αύριο κι όχι μόνο στο σήμερα. Δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως πυροτεχνήματα αλλά να έχουν περιεχόμενο και ουσία και να εξυπηρετούν τα εθνικά συμφέροντα σε βάθος χρόνου κι αυτό μπορεί να γίνει μόνο μέσα από μια εθνική στρατηγική, κι όχι με εκθέσεις ιδεών, για την εκπόνηση της οποίας όμως απαιτείται ένα νέο αποτελεσματικό θεσμικό πλαίσιο. Είναι αυτό που περιμένω από την Κυβέρνηση αυτή υλοποιώντας την προεκλογική της δέσμευση.
Περισσότερα άρθρα από το Γεώργιο Χατζηθεοφάνους:
ΑΠΟΨΕΙΣ – ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΧΑΤΖΗΘΕΟΦΑΝΟΥΣ
*Ο Γιώργος Χατζηθεοφάνους είναι Υποστράτηγος ε.α.-Οικονομολόγος και συγγραφέας του βιβλίου «Εθνική Στρατηγική-Πρόταση για ένα νέο θεσμικό πλαίσιο» η δεύτερη έκδοση του οποίου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Ι.ΣΙΔΕΡΗ».
Πηγή: anixneuseis.gr
