Το τι γίνεται στη γειτονιά μας το γνωρίζουμε ήδη: Στη Συρία ο πόλεμος καλά κρατεί, στο Αιγαίο οι φίλοι και σύμμαχοί μας έχουν ξεσαλώσει, οι μεταναστευτικές ροές έχουν πολλαπλασιαστεί και οι έρευνες για φυσικό αέριο έχουν μάλλον δώσει κάτι “πολύ και καλό”.
Η Τουρκία μετά το πραξικόπημα δεν έχει την ίδια μαχητική ισχύ και το ίδιο επίπεδο στελεχών για να μπορεί να αποτελέσει φόβητρο για καμία χώρα, πόσο μάλλον για την Ελλάδα. Κι αυτό όχι γιατί εμείς είμαστε τόσο δυνατοί αλλά γιατί η Τουρκία γνωρίζει πως τα μέτωπα που έχει ανοίξει είναι και πολλά και απαιτητικά.
Η θεωρία πως αντέχει παραπάνω από 2-3 μέτωπα έτσι κι αλλιώς ήταν πιο πολύ αποτέλεσμα εθνικιστικής υπεραισιοδοξίας παρά στρατηγικής μελέτης. Αν και η αμυντική της βιομηχανία εγγυάται μια κάποια λογιστική και οπλική αυτάρκεια, δεν είναι αρκετή για την ανάληψη πολεμικών επιχειρήσεων και στο Αιγαίο και αλλού. Αυτό οι Τούρκοι το γνωρίζουν καλά. Όπως άλλωστε γνωρίζουν και την Ελληνική “τρέλλα” την οποία φοβούνται απεριόριστα. Προϋπόθεση για να κινηθούν στο Αιγαίο είναι να μας δουν αδύναμους και σε εσωτερική κρίση.
Η οικονομική κρίση την οποία βιώσαμε από το 2010 και μετά είχε καταστροφικά αποτελέσματα σε όλα τα επίπεδα αλλά κυρίως στην κοινωνία μας που φανέρωσε πολλές αδυναμίες, πολλά ελαττώματα αλλά κυρίως έδειξε πως δεν έχουν επουλωθεί ακόμα τα τραύματα των διχασμών και του Εμφυλίου πολέμου.
Οι Ένοπλες Δυνάμεις μας, αναπόσπαστο κομμάτι του σύγχρονου κοινωνικού μας ιστού, κράτησαν τα “μπόσικα” όπου και όπως μπορούσαν. Φαίνεται όμως πως βρίσκονται πλέον στα όρια τους. Κι αυτό είναι πασιφανές. Αν μετρούσαμε ένα δείκτη που ονομάζεται “Επιχειρησιακό Όριο Ζωής Δυνάμεων” μάλλον θα απογοητευόμασταν. Η πραγματικότητα είναι πολλή σκληρή όταν γίνεται μετρήσιμη. Κι εκεί δεν υπάρχει κανείς να την ανατρέψει με επικοινωνιακά κόλπα.
Η σαφής εμπλοκή των Ενόπλων Δυνάμεων σε όλο και περισσότερα κοινωνικά ζητήματα δημιουργεί την ανάγκη για διαφορετική στρατηγική χρήση του υλικού, του εξοπλισμού, των μέσων και των ανθρώπων τους.
Δυστυχώς όλα γίνονται χωρίς μελέτη και χωρίς κεντρικό σχεδιασμό και από την παρούσα κυβέρνηση όπως και από τις προηγούμενες. Η διαρκής χρήση μέσων και ανθρώπινου δυναμικού δεν μπορεί να καλυφθεί από εξοπλιστικά προγράμματα και σε καμία περίπτωση τα μέσα των Ενόπλων Δυνάμεων δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν την κρατική αστάθεια και έλλειψη πόρων, τόσο υλικών όσο και ανθρώπινων.
Αν και η Τουρκία δε φαίνεται ικανή να αντιμετωπίσει ένα κράτος σαν την Ελλάδα σε ανοιχτή πολεμική σύγκρουση, δε θα έλεγε όχι σε τετελεσμένα τα οποία μπορούν να δημιουργηθούν από μεμονωμένα τακτικά επεισόδια. Αυτή είναι μια πρακτική την οποία οι Τούρκοι γνωρίζουν καλά και φροντίζουν να είναι πάντα στο προσκήνιο.
Για εμάς από την άλλη πλευρά ενδεχομένως να αποτελεί ένα συνεχές σήμα κινδύνου αλλά και μια αφορμή για να εξυψώνουμε το ηθικό των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων. Αυτό που εμείς ονομάζουμε ηθικό οι απέναντί μας το ονομάζουν “τρέλλα” κι εκεί ακριβώς βρίσκεται η διαφορά.
Όμως το ηθικό από μόνο τους δεν είναι ικανό για να δημιουργήσει θαύματα. Χρειάζεται ο στρατηγικό σχεδιασμός, η ρεαλιστική κατανομή πόρων, η τεχνογνωσία διάγνωσης του κινδύνου και η σαφέστατη διαχείριση επεισοδίων σαν αυτό των νήσων Ίμια και πρόσφατα του Uruc Reis.
Και ναι μεν τα στοιχεία της φύσης είναι απρόβλεπτα αλλά δε μπορούν να γίνονται οι αιτίες που καλύπτουν την έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού και διαχείρισης της πρόθεσης του αντιπάλου για τη δημιουργία εντυπώσεων που ενδεχομένως θα οδηγήσουν σε επεισόδια. Τις σημαίες δεν τις παίρνει εύκολα ο αέρας όταν τις έχουμε τσιμεντώσει ούτε τα καράβια τα φέρνει στα εθνικά μας ύδατα κατά λάθος η θάλασσα. Οφείλουμε να είμαστε ρεαλιστές, οι δε υπεύθυνοι της κυβέρνησης να λένε την αλήθεια στο λαό όσο κι αν πονάει προκειμένου να έχουμε πλεονέκτημα στην αντιμετώπιση των κινδύνων.
Ποια είναι η αλήθεια; Πως δε θέλουμε να εμπλακούμε με την Τουρκία γιατί δεν αισθανόμαστε ισχυροί, όπως κι αυτοί δε θέλουν να εμπλακούν μαζί μας γιατί μας φοβούνται. Και μας φοβούνται πολύ, όχι λίγο. Δεν είναι σώφρων να διατυμπανίζουμε πως θα πέσουμε μέχρις εσχάτων, γιατί απλά δεν είναι επιχείρημα αυτό.
Μπορούμε, αντ’ αυτού, να διακηρύξουμε την πρόθεσή μας για διαπραγμάτευση από θέση ισχύος (αν την έχουμε) και να διεκδικήσουμε κι άλλα, αν μπορούμε. Εθνικά και ουσιαστικά έχουμε πολλά να διεκδικήσουμε και λιγότερα να χάσουμε. Απαιτείται όραμα και συνέπεια, ηθικό και ουσία όπως επίσης και σταθερή προσήλωση σε μια επεκτατική πολιτική, όχι επιθετική κατ’ ανάγκη.
Οι Ένοπλες Δυνάμεις της Ελλάδας είναι σε θέση να κάνουν τα πάντα, ακόμα και να θυσιαστούν. Όμως δε χρειάζεται γιατί έχουμε ως λαός, ως κράτος και ως κοινωνία άλλα καλύτερα επιχειρήματα για να καταφέρουμε πολύ περισσότερα μέσα από στρατηγικές επιδιώξεις επέκτασης με διαπραγμάτευση και διαμόρφωση κλίματος κοινών επιδιώξεων ακόμα και με την Τουρκία.
Πιθανή συνεκμετάλλευση του Αιγαίου με τις παρούσες συνθήκες θα είναι το ίδιο καταστροφική με τη Συμφωνία των Πρεσπών.
Η ατάκα του “δεν διεκδικούμε τίποτα” οφείλει να μείνει στην άκρη. Ναι, διεκδικούμε πολλά, διεκδικούμε σε όλα τα επίπεδα και διεκδικούμε ότι μας αναλογεί, ότι αναλογεί στην Ιστορία μας και στην κληρονομία, μας, ότι αναλογεί στην κοινωνία μας και στο μέλλον μας.
Είμαστε “Έθνος ανάδελφον” και διεκδικούμε την επιβίωσή μας διαχρονικά ακόμα κι αν αυτή διέρχεται από μονοπάτια πετρώδη κι ακανθώδη. Ο πόλεμος όμως δεν είναι λύση, είναι καταστροφή.
