Σαν σήμερα, στις 2 Ιουλίου 1823, με το νόμο ΚΣΤ’ επιβάλλεται από το Εκτελεστικό αναγκαστική εισφορά ύψους 1.000.000 γροσίων για τις ανάγκες της Επανάστασης.
Επί τη ευκαιρία αυτού του γεγονότος, αξίζει να γίνει μια σύντομη αναφορά στα έσοδα της Επανάστασης.
Η Επανάσταση του 1821 ήταν πόλεμος. Και ο πόλεμος έχει υψηλό κόστος. Τίθεται επομένως ένα ερώτημα: Που βρέθηκαν τόσα χρήματα για να καλύψουν τις ανάγκες του Αγώνα των Ελλήνων;
Το 1822 στην Α΄ Εθνοσυνέλευση το Σύνταγμα προνοεί: «η Κυβέρνηση στην αρχή του έτους συντάσσει υποθετικόν λογαριασμόν [ Σημ. «Προϋπολογισμός » ] και υποβάλλει για επίκρισιν ».
Παρόλα αυτά για το οικονομικό έτος 1822-1823 δεν κατόρθωσαν να συντάξουν προϋπολογισμό, και το επόμενο οικονομικό έτος συντάχθηκε προϋπολογισμός, αλλά δεν έγινε απολογισμός και τούτο, γιατί δεν υπήρχε ειδική υπηρεσία. Το Υπουργείο οικονομίας λειτουργούσε με έναν υπάλληλο. Γενικά τα στοιχεία για τα οικονομικά της περιόδου 1821-1824 δεν είναι ιδιαίτερα ακριβή λόγω έλλειψης οργανωμένης επιμελητείας των υπουργείων οικονομικών και πολέμου. Επίσης αμφισβητούμενο στοιχείο είναι και η διαχείριση των οικονομικών πόρων. Το σίγουρο είναι ότι τα έσοδα ήταν πολύ λιγότερα από τα έξοδα του αγώνα.
Τα Έσοδα της Επανάστασης
Φορολογία
Ο πρώτος φορολογικός νόμος που εκδόθηκε στις 26 Απριλίου 1822 διατηρεί το φόρο της δεκάτης (1/10 επί του παραγόμενου προϊόντος) και τα 3/10 για τους καλλιεργητές των τουρκικών κτημάτων που είχαν περιέλθει στην κατοχή της διοικήσεως των Ελλήνων. Παράλληλα έγινε προσπάθεια για τη συγκέντρωση των τελωνειακών φόρων. Τα έσοδα αυτά, τα οποία προέρχονταν από την Πελοπόννησο κατά πρώτο λόγο και δευτερευόντως από τα νησιά του Αιγαίου, αποτέλεσαν τη βασικότερη πηγή για τη χρηματοδότηση της επανάστασης, ιδίως μέχρι το 1824, ενώ η ισχνή οικονομική υποδομή της Στερεάς Ελλάδας δεν της επέτρεπε οικονομική ενίσχυση του αγώνα. Ο πόλεμος δεν ευνοούσε ανάπτυξη της αγροτικής παραγωγής και του εμπορίου. Βασική οικονομική πηγή της επανάστασης υπήρξαν τα νησιά Ύδρα, Σπέτσες, Ψαρά που διέθεταν λόγω των οικονομικών δραστηριοτήτων τους στη θάλασσα μέγιστο ρευστό κεφάλαιο και αξιόμαχο στόλο στον οποίο οφείλεται σε βαθμό σημαντικό η μεγάλη σε σχέση με τις δυνατότητες των επαναστατημένων Ελλήνων διάρκεια της επανάστασης.
Εσωτερικά δάνεια
Κατά τα πρώτα έτη του πολέμου οι κυβερνήσεις κατέφυγαν σε εσωτερικό δανεισμό, αλλά τέτοιες προσπάθειες ήταν δύσκολο να τελεσφορήσουν σε περίοδο πολέμου που η κατάσταση ήταν αβέβαιη και ρευστή. Το πρώτο ομολογιακό δάνειο ψηφίστηκε το 1822 πέντε εκατομμύρια γρόσια και εξόφληση σε τρία χρόνια με τόκο 8%. Το 1825 έγινε προσπάθεια για νέο εσωτερικό δάνειο 100.000 τάληρα, αλλά η προσπάθεια δεν ευοδώθηκε. Με νόμο του 1822 αποφασίστηκε η εκποίηση ιερών σκευών των μοναστηρίων και των εκκλησιών, γιατί η απελευθέρωση του γένους εθεωρείτο ιερός σκοπός.
Εισφορές και έρανοι από το εξωτερικό
Ο ελληνικός αγώνας συγκίνησε τους λαούς της Ευρώπης. Ενεργότερη συμπαράσταση προς τους επαναστατημένους Έλληνες εκδηλώθηκε ύστερα από τα θρυλικά πολεμικά κατορθώματα του 2ου έτους. Σε διάφορες πόλεις της Δ. Ευρώπης συγκροτήθηκαν Επιτροπές για τη συγκέντρωση χρημάτων και την αγορά εφοδίων για το μαχόμενο ελληνισμό. Οι πιο δραστήριες επιτροπές ήταν στο Παρίσι, στη Γενεύη, στο Μόναχο και στο Λονδίνο καθώς και του ρωσικού λαού που λόγω του τσαρικού καθεστώτος δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τις πραγματικές του διαστάσεις. Έλληνες ομογενείς και Ρώσοι φιλέλληνες προσέφεραν μεγάλα χρηματικά ποσά. Θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε την περίπτωση του λόρδου Βύρωνα που ξόδεψε κατά την παραμονή του στην Ελλάδα περί τις 28.000 λίρες προκειμένου να συνδράμει στον ελληνικό αγώνα και του τραπεζίτη και φιλέλληνα Εϋνάρδου που η προσφορά του υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική στην καποδιστριακή περίοδο.
Σύναψη δανείων από το εξωτερικό
Η οικονομική καχεξία του αγώνα, η δυσαναλογία εσόδων – εξόδων οδηγούσε στην ωρίμανση της ιδέας για αναζήτηση οικονομικής ενίσχυσης από τη δύση με τη μορφή σύναψης δανείου. Οι επιτυχίες της επανάστασης, η φιλελληνική κίνηση που είχε αναπτυχθεί στη δύση και η διαφαινόμενη μεταστροφή της αγγλικής πολιτικής υπέρ των Ελλήνων δημιουργούσε θετικό κλίμα για την επίτευξη της προσπάθειας. Aπό το 1824 και μετά η σημαντικότερη εξέλιξη στα οικονομικά θέματα υπήρξε η σύναψη δύο εξωτερικών δανείων από χρηματοπιστωτικούς κύκλους της Αγγλίας. Οι όροι της αποπληρωμής τους ήταν εξαιρετικά αρνητικοί, ενώ παράλληλα υποθηκεύτηκαν τα Eθνικά Kτήματα, οι πρώην οθωμανικές ιδιοκτησίες που πέρασαν στα χέρια των Ελλήνων επαναστατών.
Πολεμικά λάφυρα
Συμπληρωματικό έσοδο αποτέλεσε και ένα ποσοστό από τα πολεμικά λάφυρα. Σημαντική λεία έπεσε στα χέρια των Ελλήνων με την άλωση της Τριπολιτσάς, την πτώση της Κορίνθου και του Ναυπλίου. Πολλά λάφυρα αποκόμισαν οι νικητές στην μάχη των Βασιλικών.
