ΕΞΠΡΕΣ ΣΑΜΙΝΑ: Ο ήρωας στρατιώτης που θυσιάστηκε για να σώσει τους συνανθρώπους του

Στις 26 Σεπ 2000 το επιβατηγό – οχηματαγωγό ΕΞΠΡΕΣ ΣΑΜΙΝΑ προσέκρουσε σε βραχονησίδες κοντά στην Πάρο και βυθίστηκε, με τραγική κατάληξη 81 νεκρούς, σε μία από τις σοβαρότερες ναυτικές τραγωδίες στην Ελλάδα.

Το βράδυ του ναυαγίου

Το βράδυ της 26ης Σεπτεμβρίου του 2000 το «Εξπρές Σάμινα» της εταιρείας Minoan Flying Dolphins (σήμερα Hellenic Seaways) αναχωρεί από τον λιμένα του Πειραιά με 533 άτομα, από τα οποία τα 472 ήταν επιβάτες και τα υπόλοιπα 61 το πλήρωμα. Εκτελούσε την ακτοπλοϊκή γραμμή Πειραιάς – Πάρος – Ικαρία – Σάμος Φουρνη.

Περί ώρα 22.12 ενώ το πλοίο πλησιάζει να προσεγγίσει τον λιμένα της Παροικιάς της Πάρου, με ανέμους 8 μποφόρ, 2 μίλια ανοικτά της Πάρου, ωρα 22.15 προσκρούει με ταχύτητα 18 κόμβων, στις νησίδες «Πόρτες Πάρου» με συνέπεια το πλοίο να υποστεί ρήγμα στα δεξιά ύφαλά του, μήκους περίπου τριών μέτρων, στη βάση του δεξιού πτερυγίου ευσταθείας, το νερό να κατακλύσει το μηχανοστάσιο του πλοίου, παίρνοντας γρήγορα κλίση προς τα δεξιά και μετά 25 λεπτά να βυθιστεί.

Μεγάλος πανικός προκλήθηκε στους επιβαίνοντες λόγω της συσκότισης που προκλήθηκε στο πλοίο από ηλεκτρική βλάβη καθώς δεν λειτούργησε ούτε η εφεδρική ηλεκτρογεννήτρια αλλά και από την απουσία ειδοποίησης της σειρήνας έκτακτης ανάγκης αλλά και της σχετικής ενημέρωσης από τα φορητά μεγάφωνα του πλοίου, με πολλούς από αυτούς να πηδούν στη θάλασσα.

Το Λιμεναρχείο Πάρου διατάσσει όλα τα παραπλέοντα σκάφη να σπεύσουν στον τόπο του ναυαγίου όπου φτάνουν στο σημείο του ναυαγίου ψαράδες και σκάφη του Λιμενικού . Ο λιμενάρχης Πάρου, Δημήτρης Μάλαμας, έχασε τη ζωή του το ίδιο βράδυ από το άγχος και την πίεση κατά τη διάρκεια της επιχείρησης για τη διάσωση των ναυαγών.

Η θυσία του στρατιώτη Βασίλη Ραχούτη

Μια από τις τραγικές στιγμές αυτοθυσίας γράφτηκε εκείνο το βράδυ.  Ο Βασίλης Ραχούτης από τη Λαμία μαζί με άλλους 19 στρατιώτες ήταν οι άνθρωποι που έσωσαν δεκάδες ζωές επιβατών που επέβαιναν στο σαπιοκάραβο «ΕΞΠΡΕΣ ΣΑΜΙΝΑ». Ο Βασίλης Ραχούτης έχασε τη ζωή του στη θάλασσα όταν τραυματίστηκε θανάσιμα κατά τη διάρκεια της προσπάθειάς του να σώσει ένα μωρό και αφού πρώτα είχε σώσει τη μητέρα του. Κανείς δεν ξέρει πόσο θα είχε αυξηθεί ο κατάλογος των νεκρών του ναυαγίου αν δεν υπήρχαν οι Έλληνες στρατιώτες εκείνο το βράδυ στο καράβι που με κίνδυνο της ζωής τους έσωσαν πολλούς συνανθρώπους τους, που τους χρωστούν αιώνια ευγνωμοσύνη.

Η θυσία του αποτελεί πρότυπο συμπεριφοράς και υπευθυνότητας στον όρκο που είχε δώσει να υπερασπίζεται τις αξίες και τα ιδανικά αυτού του τόπου.

Προς τιμή του στην Φθιώτιδα υπάρχει η προτομή του, ώστε να μην ξεχαστεί ποτέ η θυσία του.  Κάθε χρόνο στο χώρο αυτόν, πλησίον του Ιερού Ναού Αγίου Παντελεήμονα στα Καμένα Βούρλα, τελείται επιμνημόσυνη δέηση και κατάθεση στεφάνων.

Η έκθεση εμπειρογνωμόνων

Έπειτα από 12μηνη έρευνα, οι διορισμένοι πραγματογνώμονες  παρέδωσαν στον ειδικό εφέτη ανακριτή την έκθεσή τους.

Συγκεκριμένα:

• Οι χειρισμοί του πληρώματος φυλακής γέφυρας ακόμα λίγα λεπτά πριν τη πρόσκρουση ήταν ανεπαρκείς, προκειμένου να αποφευχθεί η σύγκρουση. Περίπου 15 λεπτά πριν την πρόσκρουση, το πλοίο ερήμην των κανόνων ασφαλούς πλοήγησης σε συνδυασμό με τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν και εκτός ελέγχου της πραγματικής του θέσης, έπλεε με χρήση αυτόματου πιλότου (autopilot) με ευθύνη του πληρώματος φυλακής γέφυρας και το ακριβές στίγμα του πλοίου δεν ήταν γνωστά στον υποπλοίαρχο.
• Κατά παράβαση του πιστοποιητικού ασφαλείας, οι υδατοστεγείς πόρτες ήταν όλες ανοιχτές ενώ θα έπρεπε να ήταν ερμητικά κλειστές, με ευθύνη του πλοιάρχου και του υποπλοιάρχου.
• Οι αξιωματικοί του μηχανοστασίου μετά την πρόσκρουση δεν ειδοποίησαν έγκαιρα τον πλοίαρχο και τον υποπλοίαρχο για την ύπαρξη ρήγματος, παραλείποντας να κλείσουν τις υδατοστεγείς πόρτες (ηλεκτρικό πίνακα ή το χειροκίνητο σύστημα) τις 3 από τις 11 με αποτέλεσμα την ταχεία κατάκλυση υδάτων στο εσωτερικό του σκάφους. Η καθυστέρηση ειδοποίησης του πλοιάρχου ήταν 8-10 λεπτά.
• Δεν τέθηκε σε λειτουργία η σειρήνα έκτακτης ανάγκης για εγκατάλειψη του πλοίου και της σχετικής ενημέρωσης από τα μεγάφωνα του πλοίου, με ευθύνη του πλοιάρχου καθώς επίσης δεν υπήρξε καθοδήγηση από το ανωτέρω πλήρωμα, για οργανωμένη εκκένωση του πλοίου.
• Πολλά σωσίβια δεν ήταν εφοδιασμένα με λαμπτήρες σήμανσης και δεν διέθεταν σφυρίχτρες.
• Το πλοίο λίγο μετά την πρόσκρουση βυθίστηκε στο σκοτάδι, η ηλεκτρογεννήτρια έκτακτης ανάγκης (emergency generator) εντός ολίγων λεπτών μετά την σύγκρουση λόγω βλάβης έπαψε να λειτουργεί.
• Η παράλειψη διαβίβασης στίγματος του ναυαγίου, με αποτέλεσμα τη δυσχέρεια των ενεργειών έρευνας και διάσωσης με ευθύνη του πλοιάρχου και του ασυρματιστή του πλοίου. O ασυρματιστής ισχυρίστηκε πως από την πρώτη στιγμή έδωσε το στίγμα μέσω του «Ολύμπια Ράδιο» και του «Καναλιού 4».

Η αυτοκτονία του εφοπλιστή Παντελή Σφηνιά

Ο 55χρόνος εφοπλιστής-αντιπρόεδρος-διευθύνων σύμβουλος της Μinoan Flying Dolphins και πρόεδρος της Ένωσης Εφοπλιστών Ακτοπλοΐας (ΕΕΑ), Παντελής Σφηνιάς, μη αντέχοντας το βάρος της τραγωδίας και της πίεσης που του ασκήθηκε έδωσε τέλος στη ζωή του το πρωί της 29ης Νοεμβρίου του 2000 πέφτοντας από τον έκτο όροφο του κτιρίου της εταιρείας στην Ακτή Κονδύλη στον Πειραιά.

Δίκη – ποινές

Η δίκη για το ναυάγιο του «Εξπρές Σάμινα» άρχισε στις 27 Μαΐου του 2005 στο τριμελές εφετείο κακουργημάτων Πειραιώς και στις 27 Φεβρουαρίου του 2006 βγήκε η ετυμηγορία. Το δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το πλοίο ήταν αξιόπλοο, ότι οι βάρκες ήταν σε καλή κατάσταση κι ότι η πρόσκρουση οφειλόταν σε κακή διακυβέρνηση κυρίως από τον υποπλοίαρχο, ενώ η γρήγορη βύθιση αποδόθηκε στο γεγονός ότι δεν ήταν κλειστές οι υδατοστεγείς θύρες. Επιβλήθηκαν ποινές φυλάκισης στον πλοίαρχο, τον υποπλοίαρχο, τον ύπαρχο, στον Α’ Μηχανικό και τον ασυρματιστή, καθώς και στον διευθύνων σύμβουλο και πρόεδρο της τότε πλοιοκτήτριας εταιρίας.