Μια ιδιαίτερα σημαντική παρέμβαση κάνει ο επικεφαλής της Στρατιωτικής Επιτροπής της Ε.Ε., Στρατηγός Μιχαήλ Κωσταράκος με αναρτησή του στο facebook με αφορμή και την πρόσφατη υπογραφή κοινής δήλωσης συνεργασίας ΕΕ – ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες.
Η 3η Ιουλίου 2018 υπήρξε μία σημαδιακή ημέρα για την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.). Για πρώτη φορά, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε έναν προϋπολογισμό ο οποίος προβλέπει την διάθεση πιστώσεων για την Άμυνα, σηματοδοτώντας την αυγή μίας καινούριας εποχής για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Την εποχή κατά την οποία η Ασφάλεια και η Άμυνα των Ευρωπαίων πολιτών έρχεται στο προσκήνιο.
Στον προϋπολογισμό 2019-2020 της Ε.Ε. υπάρχει χρηματοδότηση με αρχικό ποσό €500 εκ. για την υλοποίηση του πρώτου κοινού ευρωπαϊκού προγράμματος για την ανάπτυξη της καινοτομίας στην αμυντική βιομηχανία.
Πρόκειται για το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Βιομηχανικής Ανάπτυξης στον τομέα της Άμυνας (European Defence Industrial Development Programme-EDIDP). Σκοπός του προγράμματος αυτού, το οποίο αποτελεί πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (European Commission), είναι η παροχή κινήτρων στα Κράτη-Μέλη για την ανάπτυξη συνεργατικών αμυντικών προγραμμάτων.
Ειδικότερα και προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της επαύξησης της αμυντικής συνεργασίας μεταξύ των Κρατών-Μελών, το Πρόγραμμα θα δύναται να συγχρηματοδοτήσει έργα στα οποία θα συμμετέχουν τουλάχιστον 3 κρατικές ή ιδιωτικές εταιρείες οι οποίες θα έχουν την έδρα τους σε τουλάχιστον 3 διαφορετικά Κράτη-Μέλη.
Ιδιαίτερη σημασία έχει για χώρες με ανεπτυγμένη την παρουσία Μικρομεσαίων Εταιρειών (Small-Medium Enterprises-SMEs) η πρόβλεψη παροχής στήριξης με υψηλότερα ποσοστά συγχρηματοδότησης σε προγράμματα τα οποία απευθύνονται σε τέτοιες εταιρείες και τα οποία θεωρούνται επιλέξιμα , όπως και σε δράσεις που εντάσσονται στο πλαίσιο της Μόνιμης Διαρθρωμένης Συνεργασίας (Permanent Structured Cooperation-PESCO).
Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα κατατάσσεται στην τρίτη θέση μεταξύ των Κρατών-Μελών της Ε.Ε. σε ότι αφορά στον αριθμό των προγραμμάτων Μόνιμης Διαρθρωμένης Συνεργασίας (PESCO) στα οποία συμμετέχει.
Πράγματι, η Ελλάδα ηγείται στα προγράμματα με τίτλο «Αναβάθμιση Θαλάσσιας Επιτήρησης» και «Πλατφόρμα Κοινής Χρήσης Πληροφοριών Σχετικά με τις Απειλές στον Κυβερνοχώρο και την Ανταπόκριση σε Περιστατικά», ενώ μετέχει σε άλλα 7 ως συμμετέχουσα χώρα και ως παρατηρητής σε επιπλέον 1, σε σύνολο 17 προγραμμάτων τα οποία απαρτίζουν την πρώτη δέσμη η οποία εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (European Council).
Γίνεται προφανές ότι με κατάλληλο σχεδιασμό και έγκαιρη προετοιμασία, ελληνικές αμυντικές εταιρείες δύνανται να ωφεληθούν σε πολλαπλά επίπεδα (χρηματοδότηση, μεταφορά τεχνολογίας, συνεργασίες, πρόσβαση σε αγορές, κλπ) από την έμφαση η οποία δίδεται στους τομείς της Ασφάλειας και tης Άμυνας από την Ε.Ε..
Αξίζει δε να σημειωθεί ότι τον προσεχή Νοέμβριο πρόκειται να εξετασθεί και εγκριθεί η δεύτερη δέσμη προγραμμάτων.
Η οικονομική, και κατά συνέπεια έμπρακτη, στήριξη της Ε.E. στην οικοδόμηση της Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Άμυνας δεν εξαντλείται στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Βιομηχανικής Ανάπτυξης στον τομέα της Άμυνας και στα προγράμματα της Μόνιμης Διαρθρωμένης Συνεργασίας. Μία πλειάδα άλλων πρωτοβουλιών έρχεται να τα πλαισιώσει.
Αυτά είναι το Ευρωπαϊκό Ειρηνευτικό Μέσο (European Peace Facility) και η Στρατιωτική Κινητικότητα (Military Mobility).
➢ Το Ευρωπαϊκό Ειρηνευτικό Μέσο αποτελεί μία πρόταση της Ύπατης Εκπροσώπου, κας Μογκερίνι, για τη σύσταση ενός ταμείου εκτός του κοινοτικού προϋπολογισμού, το οποίο θα επιτρέπει την χρηματοδότηση όλων των στρατιωτικών εξωτερικών δράσεων καθώς και των επιχειρήσεων υποστήριξης της ειρήνης που αναλαμβάνουν εταίροι. Ο προτεινόμενος προϋπολογισμός του Μέσου για την περίοδο 2021-2027 ανέρχεται στα €10,5 δις.
➢ Η πρωτοβουλία της Στρατιωτικής Κινητικότητας αποβλέπει στην διευκόλυνση της μετακίνησης στρατιωτικών δυνάμεων και μέσων στο εσωτερικό της Ε.Ε.. Για τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία και ιδιαίτερα για το σκέλος που αφορά στην τροποποίηση/αναβάθμιση πολιτικών συγκοινωνιακών υποδομών ώστε να ικανοποιούν και τις ισχύουσες στρατιωτικές προδιαγραφές (dual use), έχει προβλεφθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή χρηματοδότηση ύψους €6,5 δις.
Επανερχόμενοι στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Βιομηχανικής Ανάπτυξης στον τομέα της Άμυνας, η χρησιμότητά του δεν εξαντλείται με την διάθεση των €500 εκ. που έχουν προβλεφθεί για το διάστημα 2019-2020.
Αντιθέτως, η οικονομική διάσταση του προγράμματος θα μεγεθυνθεί από το 2020 και μετά. Έως το 2027, €8,9 δις προβλέπεται να αφιερωθούν στην συγχρηματοδότηση συνεργατικών προγραμμάτων ανάπτυξης αμυντικών δυνατοτήτων, συμμετέχοντας σε ποσοστό 20% (30% εάν πρόκειται για πρόγραμμα PESCO) του κόστους.
Και αυτό αφορά μόνο στο σκέλος της ανάπτυξης των επιχειρησιακών δυνατοτήτων και της από κοινού προμήθειας οπλικών συστημάτων. Παράλληλα, και για την υποστήριξη του ερευνητικού σκέλους, επιπλέον €4,1 δις προβλέπεται να διατεθούν για την χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνεργατικών προγραμμάτων αμυντικής έρευνας, καλύπτοντας έως και το 100% του κόστους της έρευνας.
Τα δύο προαναφερθέντα σκέλη υπάγονται σε και χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας (European Defence Fund), το οποίο προβλέπεται να έχει συνολικό προϋπολογισμό ύψους €13 δις.
Συμπερασματικά, η Ε.Ε., από την παρουσίαση της Συνολικής (ή Παγκόσμιας) Στρατηγικής τον Ιούνιο 2016, έχει προβεί σε πρωτόγνωρες κινήσεις για την οικονομική ενίσχυση των οικείων δυνατοτήτων στους τομείς της Ασφάλειας και της Άμυνας.
Τα περισσότερα Κράτη-Μέλη έχουν αντιληφθεί το μέγεθος της ευκαιρίας που παρουσιάζεται και η οποία δεν έχει προηγούμενο στα ευρωπαϊκά αμυντικά χρονικά, και έχουν ήδη λάβει θέσεις ώστε να την εκμεταλλευτούν κατά τον μέγιστο δυνατό τρόπο.
Η ευκαιρία αυτή δεν πρέπει να περάσει ανεκμετάλλευτη από την Χώρα μας, η οποία έχει κάθε δυνατότητα να διεκδικήσει και να αναλάβει σημαντικό ρόλο και να απολαύσει τα αναλογούντα οφέλη.
Απαιτείται όμως κεντρικός σχεδιασμός, οργάνωση, στοχοθεσία, διαρκής έλεγχος και ανάδραση και πολλή δουλειά για να υλοποιηθεί η επιτυχής συμμετοχή μας στις παραπάνω εξαιρετικά σημαντικές δράσεις της Ε.Ε.
Η Ελλάδα πρέπει να επανελθει στο «σκληρό πυρήνα» της ΕΕ και να θεωρήσει την αποτελεσματική συμμετοχή στην ΕΕ σαν την κυρία προσπάθεια της στο διεθνή χώρο. Δεν υπάρχει αμφιβολία οτι τα εθνικά συμφέροντα εξυπηρετούνται καλύτερα στην ΕΕ απο οτι σε άλλους διεθνείς οργανισμούς.
Όσο κι αν είναι ελκυστική η στρατιωτική συμμαχία του ΝΑΤΟ σε μας τους στρατιωτικούς, το γεγονός, ότι στην Ενωση συμμετέχει μόνο η Ελλαδα και όχι οι περισσότεροι απο τους γείτονες μας, σε συνδυασμό με την πολιτική της «ολοκληρωμένης προσέγγισης» σε ολους τους τομεις ανθρωπιστικής, αναπτυξιακής, πολιτιστικής και οικονομικής δραστηριότητος εξασφαλίζει στην Ελλάδα με τους κατάλληλους πολιτικούς και διπλωματικούς χειρισμούς, την κατάκτηση μέσω της ΕΕ μιας διακεκριμένης θέσης υπεροχής και επιρροής στον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο.
