Ακόμα κι αν η ιστορική έρευνα έχει κάνει τη δουλειά της κι έχει δώσει αρκετά στοιχεία σχετικά με το πραξικόπημα κατά του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, νόμιμα εκλεγμένου προέδρου της Κύπρου, στις 15 Ιουλίου 1974, εξακολουθεί να υφίσταται μια εκρηκτική κατάσταση για τον Ελληνισμό. Οι διχογνωμίες και οι αντιπαραθέσεις σχετικά με το τι και γιατί έγινε, πολλές φορές καταλήγουν σε έντονότατες διαμάχες ακόμα και στο δημόσιο διάλογο.
Ποιό στοιχείο όμως είναι εκείνο που συντηρεί αυτή την κατάσταση και ποιός ωφελείται από τις εθνικές αυτές αντιπαραθέσεις, κυρίως μεταξύ Ελλήνων και Ελληνοκυπρίων; Τα γεγονότα δε χωρούν αμφισβήτησης. Το πραξικόπημα και η απόπειρα δολοφονίας συνέβησαν.
Σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν από τη χούντα του Ιωαννίδη με τη συμμετοχή ακραίων εθνικιστικών Ελληνοκυπριακών στοιχείων. Κι αυτό είναι γεγονός. Το πως και το γιατί, ειδικά μετά την τραγωδία της Τουρκικής κατοχής μέχρι σήμερα σε μεγάλο μέρος του Νησιού, έχει πολύ λίγη σημασία.
Οι κατηγορίες και οι θεωρίες συνομωσίας χρησιμοποιούνται πάρα πολύ στο δημόσιο διάλογο τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο. Αυτός όμως που τελικά ωφελείται απ’ όλη αυτή την ιστορία δεν είναι παρά μόνο όσοι θέλουν την Κύπρο διχοτομημένη και κυρίως χωρίς ελπίδα επανένωσης με σχέδιο που θα καλύπτεται τόσο το διεθνές δίκαιο όσο και την αποκατάσταση και την αποζημίωση των προσφύγων της Κυπριακή τραγωδίας.
Υπάρχουν συμφέροντα που προωθούν σχέδια τύπου Ανάν, τα οποία τελικά νομιμοποιούν και την παράνομη κατοχή αλλά κυρίως επωφελούνται από το καθεστώς που ισχύει στα κατεχόμενα.
Η κύρηξη της ΑΟΖ από την Κυπριακή Δημοκρατία, δημιούργησε ένα νέο διαθνές περιβάλλον στο οποίο φαίνεται πως η παράνομη κατοχή δεν προσφέρει κανένα ουσιαστικό όφελος στην Τουρκία πλέον. Παρά ταύτα, συνεχίζεται απρόσκοπτα, από μερίδα του εγχώριου τύπου (Κύπρου και Ελλάδας) να χρησιμοποιείται το πραξικόπημα για να διχάζει και να οξύνει τα πνεύματα στις δύο χώρες (που ενδεχομένως θα έπρεπε να είναι μία).
Ο Βρετανικός παράγοντας που είναι αρκετά ισχυρός ακόμα στην Κύπρο, αλλά κυρίως ο Ρωσικός, ενίοτε βολεύονται και με την όξυνση των παθών αλλά και με την αδυναμία, ακόμα, Ελλάδας και Κύπρου να χαράξουν κοινή γραμμή και στρατηγική τόσο για την επίλυση του θέματος της παράνομης κατοχής όσο και για την κοινή τους πορεία. Μια πιθανή ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ ενδεχομένως θα έλυνε πολλά ζητήματα, αλλά εκεί υπάρχει το βέτο της Τουρκίας.
Μετά από 44 χρόνια, ο περίφημος “Φάκελος της Κύπρου” παραμένει στα αζήτητα του Ελληνικού κοινοβουλίου, και οι Ελλαδίτες και Ελληνοκύπριοι ασχολούνται ακόμα με τα αίτια και τις συνέπειες ενός πραξικοπήματος που έκανε δεδομένη ζημιά.
Τελικά ο ρεαλισμός στην εξωτερική πολιτική της Ελλάδας αφορούσε μόνο το Σκοπιανό; Με το Κυπριακό έχουμε άλλο τρόπο και άλλη προσέγγιση; Πιθανότατα ναι.
