Η μάχη της Δουνκέρκης κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ζωντανεύει αυτό το καλοκαίρι στη μεγάλη οθόνη. Αφιέρωμα στην τραγική μάχη και στην ταινία.
Γράφει ο Αναστάσιος Μητρόπουλος, Συνταγματάρχης ε.α.
Ήταν Μάιος του 1940 όταν οι δυνάμεις της Αγγλίας, της Γαλλίας και του Βελγίου εγκλωβίζονται από τα στρατεύματα του τρίτου Ράιχ στη Δουνκέρκη, στα στενά της Μάγχης.
Οι δυνάμεις του Χίτλερ περικύκλωσαν τα συμμαχικά στρατεύματα με αποτέλεσμα άλλοι να εγκαταλείψουν, άλλοι να συλληφθούν αιχμάλωτοι και εκατοντάδες να πεθάνουν. Συνολικά έγινε κατορθωτό να διαφύγουν 338.226 στρατιώτες και διασώθηκαν φθάνοντας στην Αγγλία μέσω θαλάσσης. Οι Γάλλοι που απέμειναν ένιωσαν εγκαταλελειμμένοι, τόσο από τους Βρετανούς που αποχώρησαν, όσο και από τους Βέλγους που παραδόθηκαν.
Η ταινία «ΔΟΥΝΚΕΡΚΗ»
Ο σκηνοθέτης Κρίστοφερ Νόλαν, γνωστός, από τα έργα «Batman», «Inception» και «Σκοτεινός Ιππότης», παρουσιάζει αυτή τη φορά τη μάχη της Δουνκέρκης, με τον τίτλο «ΔΟΥΝΚΕΡΚΗ».
Με φόντο την τεταμένη πολεμική ατμόσφαιρα, που απλώνεται πάνω από κάθε εμπόλεμη ζώνη και τον φόβο στο βλέμμα των στρατιωτών, η ταινία αφηγείται μια από τις πιο μαύρες σελίδες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Το φιλμ αποτελεί μια πολυάνθρωπη παραγωγή, αφού ο σκηνοθέτης δεν θέλησε να πάρει την βοήθεια της ψηφιακής τεχνολογίας και των εφέ, αλλά επέλεξε να χρησιμοποιήσει κομπάρσους.
Για την αληθοφάνεια του φιλμ, τα γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν στην περιοχή της Δουνκέρκης, σε αντίθεση με άλλες παρόμοιες ταινίες που τα γυρίσματα πραγματοποιούνται σε διαφορετικές περιοχές.
Η ταινία έχει ήδη αρχίσει να προβάλλεται στους ελληνικούς κινηματογράφους και το τρέιλερ αποτυπώνει τη σαρωτική εικόνα της μάχης.
Η μάχη της Δουνκέρκης – Ιστορική Αναδρομή
Ειαγωγή
Η μάχη της Δουνκέρκης ήταν μια στρατιωτική σύγκρουση ανάμεσα στις δυνάμεις της Ναζιστικής Γερμανίας και των στρατευμάτων της Γαλλίας, του Ηνωμένου Βασιλείου και του Βελγίου, στα πλαίσια Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.
Έλαβε χώρα στα τέλη Μαΐου – αρχές Ιουνίου του 1940 στη Δουνκέρκη, το βορειότερο λιμάνι της Γαλλίας, στο Στενό της Μάγχης. Αποτελεί σταθμό στην πορεία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν τα συμμαχικά στρατεύματα έχοντας νικηθεί και περικυκλωθεί από τις Γερμανικές δυνάμεις, κατάφεραν να διαφύγουν από θαλάσσης, μετά από μικρή παύση των εχθροπραξιών.
Πριν τη μάχη
Στις 10 Μαΐου 1940 ο Χίτλερ έδωσε εντολή για την επίθεση στην Ολλανδία, το Βέλγιο και την Γαλλία, αγνοώντας τις συμβουλές των αξιωματικών του. Ο αρχιστράτηγος Φέντορ φον Μποκ με τη Β’ ομάδα Στρατιών προχώρησε και κατέλαβε τα Βελγικά εδάφη, γεγονός απρόοπτο για τους συμμάχους. Περνώντας μέσα από τις Αρδέννες τα γερμανικά άρματα του 19ου Σώματος υπό τον στρατηγό Χάιντς Γκουντέριαν στις 17 Μαΐου έφτασαν στα πρώην πεδία της μάχης του πρώτου παγκοσμίου πολέμου στον ποταμό Σομ. Ταυτόχρονα, η Β’ ομάδα Στρατιών συνέχισε την πορεία της από τον Βορρά διαπερνώντας το Βέλγιο.
Ο Χίτλερ και οι στρατηγοί του δεν περίμεναν ότι τα γερμανικά στρατεύματα θα είχαν τόσο γρήγορη επιτυχία, με απρόβλεπτο αποτέλεσμα. Αντί οι δυνάμεις του Χίτλερ να συναντηθούν στην Γραμμή Μαζινό ή στο Παρίσι, ο Γκουντέριαν συνέχισε προς τα Δυτικά παίρνοντας πορεία για την ακτή του Ατλαντικού. Ο Βρετανικός στρατός υπό τον Λόρδο Γκορτ κινδύνεψε να χάσει την επαφή με τον Γαλλικό στρατό. Στις 19 Μαΐου το Βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό ξεκίνησε, κατόπιν εντολής του επιτελείου του Τσώρτσιλ με τις προετοιμασίες για την διάσωση των στρατευμάτων (επιχείρηση “Ντιναμό”).
Στο μεταξύ όμως, η κατάσταση είχε γίνει σοβαρή για τους συμμάχους. Αυτό που οι Γερμανοί ξεκίνησαν κατά λάθος, ή ως κίνηση αντιπερισπασμού, αποδείχτηκε να είναι σε όφελος του γερμανικού στρατού, αφού Γάλλοι βρίσκονταν πολύ νοτιότερα, και προετοιμάζονταν για να υπερασπιστούν το Παρίσι, αφήνοντας έτσι τα βρετανικά στρατεύματα ακάλυπτα. Ταυτόχρονα, δύο εκατομμύρια πρόσφυγες του Βελγίου και οκτώ εκατομμύρια πρόσφυγες της Γαλλίας είχαν τεθεί καθ οδόν και εμπόδιζαν τις κινήσεις του βρετανικού στρατού.
Η διεξαγωγή της μάχης
Στις 20 Μαΐου, η 2η Μεραρχία του 19ου Σώματος Τεθωρακισμένων έφτασε στην ακτή του Ατλαντικού στην Αμπβίλ (Abbeville) της Μάγχης. Οι σύμμαχοι βρέθηκαν αποκλεισμένοι στην Δουνκέρκη, έχοντας την ομάδα Α στο Νότο και τη Β’ ομάδα Στρατιών στο Βορρά. Αποφάσισαν να μετατοπισθούν στον Βορρά για να συσπειρωθούν καταλαμβάνοντας τα λιμάνια του Ατλαντικού. 400.000 στρατιώτες του Βρετανικού, Γαλλικού και Βελγικού στρατού βρέθηκαν εγκλωβισμένοι.
Στις 22 Μαΐου τα τανκς του Γκουντέριαν ξεκίνησαν επίθεση κατευθυνόμενα προς το Καλαί. Στις 24 του μηνός ήταν μόνο 18 χιλιόμετρα έξω από την Δουνκέρκη, όταν αναπάντεχα ο Γκερντ φον Ρούντστεντ, αρχικά από μόνος του και ύστερα με τη συναίνεση του Χίτλερ έδωσε εντολή να σταματήσουν τα άρματα, παραχωρώντας στα (κατάκοπα, είναι αλήθεια) πληρώματά τους μια ημέρα ανάπαυσης. Έτσι ο Λόρδος Γκορτ και το Α’ Γαλλικό σώμα εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία και, ευνοούμενοι από την κακοκαιρία που δυσχέρανε τις πτήσεις των αεροπλάνων της Λούφτβαφφε, κατάφερε από τις 24 ως τις 27 Μαΐου να οχυρώσει τα περίχωρα της Δουνκέρκης.
Η 10η Μεραρχία του 19ου Σώματος Τεθωρακισμένων του Γκουντέριαν κατέλαβε στις 25 Μαΐου την Βουλώνη. Δύο βρετανικές μεραρχίες, που βρίσκονταν εκεί, κατόρθωσαν να ξεφύγουν εγκαίρως μέσω της θαλάσσης. Τα Γερμανικά Στούκας Junkers Ju 87 βύθισαν το Γαλλικό αντιτορπιλικό Chacal. Οι βρετανικές δυνάμεις που βρίσκονταν στο Καλάι παρέμειναν οχυρωμένοι, με εντολή να υπερασπιστούν το λιμάνι όσο το δυνατόν περισσότερο. Τα χαράματα της 26ης Μαΐου Στούκας και πυροβολικό ξεκίνησαν την επίθεση. Το μεσημέρι επιτέθηκαν τα τανκς της 10ης μεραρχίας. Στις πέντε παρά τέταρτο του απογεύματος της ίδιας μέρας παραδόθηκαν συμμαχικές δυνάμεις 20.000, μεταξύ αυτών 5000 Βρετανοί.
Ακολούθησε σκληρή μάχη στα οχυρά της Δουνκέρκης. Οι απώλειες ήταν μεγάλες και για τις δύο πλευρές. Στις 28 Μαΐου οι Βέλγοι, που είχαν οχυρωθεί στην Δουνκέρκη, παραδόθηκαν ανοίγοντας ένα κενό στην ανατολική πλευρά του μετώπου και αφήνοντάς την ανυπεράσπιστη απέναντι στην ομάδα Β των Γερμανών. Το ίδιο απόγευμα, ο Βρετανός Υπουργός Άμυνας, Σερ Άντονι Ήντεν (Sir Anthony Eden) διέταξε την εκκένωση των Βρετανικών δυνάμεων από τη Δουνκέρκη.
Οι Βρετανοί και οι Γάλλοι κράτησαν για δυο μέρες μια διώρυγα από την Δουνκέρκη ως το Nieuport αναμένοντας τα τανκς των Γερμανών να φτάσουν στο λιμάνι που είχε ήδη ολοσχερώς καταστραφεί από τους βομβαρδισμούς της Λούφτβαφε. Οι Γερμανοί απέφυγαν όμως το πεδίο της μάχης και κινήθηκαν προς τον Νότο. όπου εκεί ενώθηκαν με το πεζικό της ομάδας Β.
Στις 31 Μαΐου έπεσαν τελικά τα οχυρά γύρω από την Δουνκέρκη. Τα γερμανικά άρματα που δεν πήραν μέρος στην μάχη είχαν ήδη πάρει πορεία για το Παρίσι. Οι Βρετανοί και οι Γάλλοι είχαν συγκεντρωθεί σε ένα τμήμα μήκους πέντε χιλιομέτρων μεταξύ Δουνκέρκης και Λα Παν (La Panne). Ενώ οι Βρετανοί επιβιβάζονταν στα πλοία της επιχείρησης Ντυναμό, οι Γάλλοι παρέμεναν να υπερασπίζονται την πατρίδα τους. Οι περισσότεροι συνελήφθησαν αιχμάλωτοι από τους Γερμανούς. Η εκκένωση των Βρετανών συνεχίστηκε ως τα χαράματα της 4ης Ιουνίου, όταν οι Βρετανοί, ανατινάσσοντας παλαιά σκάφη, έκλεισαν το στόμιο του λιμανιού, και ακολούθησε η πτώση της Δουνκέρκης.
Αποτελέσματα της μάχης
Συνολικά έγινε κατορθωτό να διαφύγουν 338.226 στρατιώτες και διασώθηκαν φθάνοντας στην Αγγλία μέσω θαλάσσης.
Οι Γάλλοι που απέμειναν ένιωσαν εγκαταλελειμμένοι, τόσο από τους Βρετανούς που αποχώρησαν, όσο και από τους Βέλγους που παραδόθηκαν.
Ο άμαχος πληθυσμός και οι στρατιωτικοί της Γαλλίας απογοητεύτηκαν, και δύο εβδομάδες αργότερα, στις 17 Ιουνίου 1940, η μάχη της Γαλλίας είχε τελειώσει.
