Blame… dirty game Ισραήλ – Ιράν μπροστά στις ΗΠΑ

Γράφει η Δήμητρα Τζια, αρθρογράφος, MA in International Relations & Strategic Studies Παντείου Πανεπιστημίου

Σε ατέρμονο blame game εξελίσσεται η υπόθεση επίθεσης στο ιαπωνικών συμφερόντων, αλλά υπό ισραηλινή διαχείριση τάνκερ. Καθώς τόσο το Τελ Αβίβ όσο και η Τεχεράνη βρίσκοντια σε μεταβατική φάση, με άρτι εκλεγείσες  κυβερνήσεις και η ανάταξη των ΗΠΑ στην περιοχή προκαλεί αναταράξεις, η κινητικότητα όλων των πλευρών εντείνεται και το σκηνικό καθίσταται πιο ρευστό.

Ο λεγόμενος και «πόλεμος σκιών» Ισραήλ-Ιράν συνεχίζεται, σε μια περίοδο μάλιστα που εντείνονται οι διαπραγματεύσεις Ουάσιγκτον – Τεχεράνης για την επανένταξη των ΗΠΑ στη συμφωνία για το πυρνητικό πρόγραμμα του Ιράν, τη JCPOA.

Οι tit-for-tat επιθέσεις δεν είναι ασυνήθιστες στην περιοχή. Το Ιράν έχει κατηγορήσει το Ισραήλ για απαγωγές και δολοφονίες επιστημόνων που συμμετέχουν στο πυρηνικό του πρόγραμμα, ενώ η Τεχεράνη το Ιράν για επιθέσεις σε πλοία και κυβερνοκατασκοπεία. Επί Τραμπ στο σκηνικό αυτό ενεπλάκησαν και οι ΗΠΑ με τη CIA να κατηγορείται για επίθεση στα ηλεκτρονικά συστήματα άμυνας του Ιράν.

Συνήθως, καταλύτης των εξελίξεων στην περιοχή είναι η Ευρώπη, η οποία ακόμα δεν έχει τοποθετηθεί, ούτε συλλογικά αλλά ούτε και σε επίπεδο μεμονωμένων χωρών.

Τώρα, το Τελ Αβίβ κατηγορεί την Τεχεράνη για την επίθεση σε τάνκερ την περασμένη Πέμπτη. Το Ιράν αρνείται όμως τις κατηγορίες, ενώ το Ισρασήλ επανέρχεται υποστηρίζοντας ότι διαθέτει αποδεκτκά στοιχεία. Οι ΗΠΑ επιλέγουν να κρατήσουν την αναπνοή τους, για την ώρα, απφεύγοντας να λάβουν ανοιχτά θέση και επιχειρώντας να κερδίσουν χρόνο.

Με τις διαπραγματεύσεις να εξελίσσονται σε πολλά τραπέζια, το Ισραήλ θα μπορούσε να διεκδικεί παρέμβαση στη σφυρίλατηση των αμερικανικών θέσεων. Από την άλλη πλευρά δεν θα ήταν απίθανο η νεοεκλεγείσα και υπερσυντηρητική κυβέρνηση του Ιράν να προσπαθεί να σχηματίσει πολιτικό κεφάλαιο στο εσωτερκό, έτσι ώστε να μπορέσει να κάνει υπαναχωρήσεις στη συνέχεια, χωρίς να κατηγοφηθεί για ενδοτισμό.

Η επίθεση στο Τάνκερ

Τελευταίο περιστατικό της όλο και εντεινόμενης πολυεπίπεδης διαμάχης φαίνεται ότι εκδηλώθηκε στη θάλασσα. Το Ισραήλ κατηγόρησε το Ιράν για την επίθεση στο τάνκερ Mercer Street το οποίο έπλεε νοτιοανατολικά της πρωτεύουσας του Ομάν, Μουσκάτ,. Από την επόθεση σκοτώθηκαν δύο άτομα του πληρώματος βρετανικής και ρουμανικής καταγωγής.

Ο λόγος που το Ισραήλ δείχνει το Ιράν είναι ότι το πλοίο διαχειρίζεται η ισραηλινή εταιρία Zodiac Maritime, μέλος του Zodiac Group του Ισραηλινού δισεκατομμυριούχου Εγιάλ Οφέρ. Η κατάσταση περπλέκεται, έτι περαιτέρω καθώς το πλοίο ανήκει σε ιαπωνική εταιρία.

Αποτελεί το πιο πρόσφατο περιστατικό μέσα από ένα μπαράζ επιθέσεων σε τανκερ στον περσικό κόπλο.

Το πυρηνικό πρόγραμμα

Οι διαπραγματεύσεις για το πυρνητικό πρόγραμμα του Ιράν και η επιρροή της Τεχεράνης στην ερύτερη περιοχή αποτελούν το πεδίο αντιπαράθεσης. Το Τελ Αβίβ δεν συμφωνούσε -τουλάχιστον επί Νετανιάχου- με τη συμφωνία JCPOA. Στο πλαίσιο των σχέσεων ΗΠΑ – Ισρσαήλ, ο Νετανιάχου είχε σπρώξει τον Τραμπ να υπαναχωρήσει, αναζωπυρώνοντας την κρίση και ερχόμενος σε ρήξη με τους Ευρωπαίους. Τώρα, ο Μάιντεν επαναπροσεγγίζει την Τεχεράνη, όπου μόλις έχει αλλάξει η κυβέρνηση, με τη χώρα να επιχειρεί μια νέα φονταμενταλιστική στροφή.

Σε μια περίοδο όπου ο βασικός σύμμαχος του Ισραήλ διαπραγματεύεται για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, το Ισραήλ αντιπαρατίθενται με δύο τρόπους. Από την πλευρά των πυρηνικών, το Τελ Αβίβ ισχυρίζεται πως υπάρχει η απαραίτητη διείσδυση από τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες ώστε να γνωρίζουν εκ των έσω τι συμβαίνει. Το επιχείρημα αυτό σε συνδυασμό με τις κατηγορίες περί ιρανικών επιθέσεων σε τάνκερ ισραηλινών συμφερόντων ή προσώπων, θεωρούν ότι αποτελούν τα απαραίτητα για τη συμβολή τους στο παιχνίδι των διαπραγματεύσεων.

Επομένως, οι ευθείες κατηγορίες προς το Ιράν για τις επιθέσεις, καθώς και η άμεση έκκληση αναγωγής του ζητήματος στο ΣΑ του ΟΗΕ, πιθανότατα αποτελούν ενδείξεις πως το Ισραήλ επιθυμεί να παίξει πρωτεύοντα ρόλο στα περί του πυρηνικού προγράμματος.

Η άλλη όψη του νομίσματος

Το νόμισμα όμως έχει πάντα τουλάχιστον… δύο όψεις.  Το Ιράν -σε σαυτή τη φάση- δεν θα είχε λόγο να αναζωπυρώσει εντάσεις. Ιδιαίτερα με πλήγμα προς το Ισραήλ. Η Τεχεράνη μάλιστα κατηγορεί το Τελ Αβίβ για… προβοκάτσια, με στόχο να σαμποτάρει την επαναπροσέγγιση με τις ΗΠΑ.

Ωστόσο, σημείο κλειδί στην υπόθεση φαίνεται να αποτελεί η Ουάσινγκτον μέσω της απάντησης που έδωσε για το συμβάν Καθώς οι διαπραμγατεύσεις εξελίσσονται με ένταση μεν, στο παρασκήνιο δε, το State Department επιχείρησε να ισορροπίσει σε τεντωμένο σχοινί. Ειδικότερα, εκπρόσωπος του αμερικανικού ΥΠΕΞ εξέφρασε ανησυχία, τηρώντας όμως ουδέτερη στάση. Απέφυγε με ιδιαίτερα μαεστρία να σηκώσει το δάκτυλο, λέγοντας πως βρίσκεται υπό τη διαδικασία «συλλογής των στοιχείων».

Αυτή όμως η έκφραση περί συλλογής στοιχειών καταδεικνύει πως οι ΗΠΑ προσπαθούν να βρουν ισορροπίες. Μάλιστα, το γεγονός ότι η επίθεση της προηγούμενης Πέμπτης απέφερε και νεκρούς, ενώ μέχρι πρόσφατα οι επιθέσεις σε τάνκερ ήταν μικρής εμβέλειας και χωρίς θύματα, αποτελεί έμμεση ένδειξη πως το Ιράν όντως δεν θα επιθυμούσε τέτοια κλιμάκωση σε βασικό σύμμαχο των ΗΠΑ την ώρα που οι διαπραγματεύσεις τρέχουν σε σημαντικό βαθμό!

Όπως και να ‘χει, καμία από τις δύο πλευρές δεν έχει την πολυτέλεια να φαίνεται αδύναμη. Εντούτοις, τόσο το Ιράν, όσο και το Ισραήλ γνωρίζουν ότι πρέπει να αξιολογούν προσεκτικά τις ενέργειές τους, όντας σε σημείο καμπής.

Πηγή: crisismonitor.gr