Το επονομαζόμενο τζιπ είναι στρατιωτικό όχημα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και από την ονομασία του δημιουργήθηκε μια ολόκληρη γενική κατηγορία που χαρακτηρίζει τα εκτός δρόμου οχήματα.
Το «τζιπάκι», όπως το έχουμε στο μυαλό μας, είναι ένα αυτοκίνητο ανθεκτικό, με μεγάλη ιπποδύναμη, χωρίς οροφή και πόρτες, που έγραψε ιστορία στα πεδία των μαχών από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά.
Η ιστορία του ξεκινά τον Φεβρουάριο του 1940, όταν ο αμερικανικός στρατός ζήτησε από τις αυτοκινητοβιομηχανίες της χώρας ένα όχημα πολλαπλών χρήσεων με τα παραπάνω χαρακτηριστικά. 9 μήνες αργότερα το πρώτο όχημα αυτού του τύπου βγήκε από τη γραμμή παραγωγής (11 Νοεμβρίου 1940).
Μέχρι το τέλος του μεγάλου πολέμου, 600.000 τζιπ τέθηκαν στη διάθεση του αμερικανικού στρατού. Το πρωτότυπο όχημα της εταιρείας Γουίλις – Όβερλαντ, που αργότερα απορροφήθηκε από την Κράισλερ, είναι αυτό που σήμερα χαρακτηρίζουμε ως Jeep.
Το ιστορικό της κατασκευής
Τον Ιούλιο του 1940, οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις ενημέρωσαν τις αυτοκινητοβιομηχανίες ότι χρειάζονται ένα “ελαφρύ όχημα αναγνώρισης” για να αντικαταστήσει τις μοτοσικλέτες και τα τροποποιημένα Ford Model-T του στρατού.
Ο στρατός κάλεσε 135 κατασκευαστές να υποβάλουν προσφορά για την παραγωγή και συνέταξε ένα μακρύ κατάλογο προδιαγραφών για το όχημα, συμπεριλαμβανομένων των εξής:
- 600-lb. ωφέλιμο φορτίο (περίπου 272 κιλά)
- Μεταξόνιο λιγότερο από 75 ίντσες (1905χιλ)
- Ύψος λιγότερο από 36 ίντσες (914.4χιλ)
- Ομαλή λειτουργία του κινητήρα 3 έως 50 μίλια ανά ώρα (4.8 – 80.4 χλμ/ω)
- Ορθογώνιο σχήμα σώματος
- Τετρακίνηση με βοηθητικό κιβώτιο δυο ταχυτήτων
- Αναδιπλούμενο παρμπρίζ
- Τρεις θέσεις
- Φώτα συσκότισης και κανονικά
- Βάρος οχήματος κάτω των 589kgr
Αρχικά μόνο η Willys-Overland και η Bantam Car Manufacturing Company ανταποκρίθηκαν. Σύντομα όμως, μπήκε και η Ford στο παιχνίδι και ξεκίνησε ο ανταγωνισμός για το ποια από τις τρεις θα πάρει το πολυπόθητο συμβόλαιο με την κυβέρνηση.
Οι εταιρίες κατασκεύασαν πρωτότυπα για δοκιμές σε χρόνο ρεκόρ. Ο αρχιμηχανικός της Bantam μαζί με μια ομάδα στελεχών της εταιρίας, επεξεργάστηκε ένα σχέδιο και η εταιρία κατασκεύασε το αυτοκίνητο δοκιμής μέσα σε 49 ημέρες! Ο μηχανικός της Willys-Overland, Delmar G. Roos σχεδίασε το Willys Quad. Η Ford ανέπτυξε το Model GP (General Purpose – γενικής χρήσης), γνωστό ως Pygmy (πυγμαίος), το οποίο βασίστηκε σε μια προσαρμογή ενός τρακτέρ Ford / Ferguson. Κάθε εταιρεία παρέδωσε το πρωτότυπό της στο στρατό το καλοκαίρι του 1940 και έλαβαν έγκριση για κατασκευή 70 ακόμα δοκιμαστικών οχημάτων.
Ο στρατός παρέλαβε τα δοκιμαστικά οχήματα το Νοέμβριο του 1940 στο στρατόπεδο Holabird, Md. Όλα τα οχήματα υπερέβαιναν το όριο των 1300lb (589κιλών) που είχε τεθεί αρχικά. Αλλά ο στρατός σύντομα συνειδητοποίησε ότι το όριο ήταν πολύ χαμηλό και έτσι το ανέβασε για την επόμενη παρτίδα οχημάτων.
Οι ένοπλες δυνάμεις παράγγειλαν την επόμενη παρτίδα το Μάρτη του 1941. Η Bantam θα κατασκεύαζε 1500 οχήματα Model 40 BRC, η Ford 1500 τροποποιημένα και βελτιωμένα GP Pygmy και τέλος η Willys παρέδωσε 1500 Quads.
Ύστερα από δοκιμές και κρίσεις του στρατού, επιλέχθηκε το Willys σαν το όχημα που πληρούσε τις προδιαγραφές. Στη συνέχεια, τα περισσότερα από τα Bantams και Ford GPs που παρήχθησαν στάλθηκαν στη Μεγάλη Βρετανία και τη Ρωσία, ως μέρος βοήθειας. Στη Μεγάλη Βρετανία, το Ford αυτοκίνητο ήταν γνωστό ως το «Blitz Buggy».
Willys MA / ΜΒ
Με τροποποιήσεις και βελτιώσεις, το Willys Quad έγινε MA και αργότερα το MB. Αλλά στο στρατό και τον κόσμο, έγινε γνωστό σαν Jeep ®. Το όνομα μπήκε στο αμερικανικό λεξιλόγιο και για ένα διάστημα, εξυπηρέτησε σαν αναφορά για τα οχήματα εκτός δρόμου, ενώ το ίδιο το Jeep ίδιο έγινε ένας ήρωας – μια εικόνα του πολέμου.
Το Willys MA είχε αλλαγή ταχυτήτων στο τιμόνι, χαμηλά πλαϊνά ανοίγματα, δύο στρογγυλά όργανα στη μέση του ταμπλό και ένα χειρόφρενο στην αριστερή πλευρά. Η Willys πάλεψε για να μειωθεί το βάρος στις νέες προδιαγραφές του στρατού 2160lbs – 980κιλά. Διάφορα εξαρτήματα που αφαιρέθηκαν για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος στα MA, επανατοποθετήθηκαν στην επόμενη γενιά MB με κατάληξη σε ένα τελικό βάρος περίπου μόλις 400lbs – 181.5 κιλά πάνω από τις προδιαγραφές. (συνολικά ~ 1160κιλά).
Η Willys-Overland κατασκεύασε πάνω από 368000 οχήματα και η Ford, ύστερα από άδεια, ακόμα 277000, για τον αμερικανικό στρατό. Το στιβαρό, αξιόπιστο λαδί όχημα έμεινε γνωστό στην ιστορία για την βοήθεια που έδωσε για την νίκη σε έναν παγκόσμιο πόλεμο.
Μετά τον πόλεμο η Willys κατοχύρωσε το εμπορικό σήμα «Jeep» και σχεδίαζε να μετατρέψει το όχημα σε ένα όχημα πολλαπλών χρήσεων εκτός δρόμου – το πολιτικό Universal Jeep. Ένα από τα συνθήματα της Willys την εποχή εκείνη ήταν «Ο ήλιος δεν δύει ποτέ σε ένα Ισχυρό Jeep» και η εταιρεία έβαλε στόχο να διασφαλίσει ότι ο κόσμος θα αναγνωρίζει την Willys ως το δημιουργό του οχήματος.
Η προέλευση της ονομασίας “τζιπ”
H προέλευση της λέξης Jeep είναι ένα άλυτο μυστήριο. Η ονομασία δεν έχει σαφή προέλευση, αλλάo υπάρχουν πολλές θεωρίες που την περιβάλλουν.
- Μία εξήγηση είναι ότι προέρχεται από μια παραφθορά των αρχικών γραμμάτων των λέξεων General Purpose -> GP – Jeep, που σημαίνουν Γενική Χρήση.
- Μια άλλη, είναι ότι για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκε ως συντόμευση της λέξης για την ιδιότητα που έφερνε το πρώτο όχημα της βιομηχανίας (Willys MB) ως όχημα κυβερνητικών σκοπών (Government Purposes -> GP – Jeep)
- Μία άλλη θεωρία, πιο πειστική για πολλούς, αναφέρει ότι η λέξη Jeep προέρχεται από τον «χάρτινο» ήρωα Eugene the Jeep, που διασχίζει τοίχους, σκαρφαλώνει σε ταβάνια και πετάει και γενικώς να είχε την ικανότητα να επιλύσει όλες τις δύσκολες καταστάσεις. Είναι μια φιγούρα από τον Ποπάι, που ταιριάζει, όπως λένε, απόλυτα με τον χαρακτήρα του οχήματος.
- Επίσης, η ονομασία jeep χρησιμοποιήθηκε το 1914 από στρατιωτικούς τεχνίτες για την δοκιμή νέων οχημάτων.
Ωστόσο, υπάρχουν ισχυρισμοί πως οι στρατιώτες χαρακτήριζαν το όχημα ως “Peep” και όχι “Jeep”. Επίσης, παρόμοιοι όροι είχαν εμφανιστεί κατά καιρούς σε βιβλία ή και ακόμη και σε ομιλίες και αποσπάσματα όπως οι λέξεις “Beep” και “Seep“.
Η λέξη Jeep δεν είναι μόνο μια θυγατρική της Chrysler, αλλά μια γενική έννοια, που χαρακτηρίζει τα λεγόμενα «εκτός δρόμου» αυτοκίνητα ή τα μικρού κυβισμού SUV. Είναι η πιο αναγνωρίσιμη αμερικανική εμπορική επωνυμία στον κόσμο μετά την Coca-Cola.
