Σαν σήμερα 18 Νοεμβρίου 1916 τελείωσε η μάχη του Σομ, η πιο αιματηρή μάχη της ανθρωπότητας, όπου έχασαν τη ζωή τους πάνω από ένα εκατομμύριο στρατιώτες.
Έχοντας παρουσιάσει στο προηγούμενο άρθρο την εξέλιξη των επιχειρήσεων στο Δυτικό Μέτωπο από την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι τη μάχη του Βερντέν μπορούμε τώρα να δούμε τη μάχη του Σομ, την πιο αιματηρή μάχη της ανθρωπότητας.
Ο ποταμός Σομ βρίσκεται στη βόρεια Γαλλία, έχει μήκος 245 χλμ. και εκβάλει στη Μάγχη. Το όνομα του προέρχεται από μία αρχαία κελτική λέξη που σημαίνει «ηρεμία».
Τον Δεκέμβριο του 1915 οι Σύμμαχοι (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία, Ιταλία) σε κοινή σύσκεψη αποφάσισαν ότι το 1916 θα διενεργούσαν ταυτόχρονες επιθέσεις για να αρνηθούν στις Κεντρικές Δυνάμεις τη δυνατότητα να μεταφέρουν δυνάμεις από το ένα μέτωπο στο άλλο.
Οι Γάλλοι αποφάσισαν να επιτεθούν μαζί με τους Βρετανούς εκεί που συναντιόνταν οι στρατοί των δύο χωρών. Το κοινό τους όριο ήταν ο ποταμός Σομ, με τους Βρετανούς να βρίσκονται βόρεια του ποταμού. Καθώς όμως η μάχη του Βερντέν κατάπινε ασταμάτητα τις γαλλικές δυνάμεις η μάχη του Σομ θα ήταν μία κατά κύριο λόγο βρετανική υπόθεση.
Η μάχη ξεκίνησε με πενθήμερο βομβαρδισμό των γερμανικών θέσεων όπου ρίφθησαν 1.738.000 βλήματα πυροβολικού. Υπήρχε η πίστη ότι μετά από αυτό το μπαράζ τα χαρακώματα των Γερμανών θα είχαν ισοπεδωθεί.
Οι Γερμανοί όμως είχαν μάθει να σκάβουν βαθύτερα κι έτσι έμειναν προφυλαγμένοι κατά τη διάρκεια του βομβαρδισμού. Όταν τα βλήματα σταμάτησαν να πέφτουν βγήκαν στην επιφάνεια κι επάνδρωσαν τα πολυβόλα τους. Οι Βρετανοί είχαν 60.000 απώλειες μόλις την πρώτη μέρα.
Οι βρετανικές εφημερίδες εκείνων των ημερών έγραφαν διθυράμβους για τον ηρωισμό των Βρετανών στρατιωτών και ανέφεραν ότι οι απώλειες δεν ήταν βαριές. Μόνο αργότερα το βρετανικό κοινό έμαθε την αλήθεια.
Ο Τζωρτζ Κόπαρντ, πολυβολητής, περιγράφει την εικόνα που παρουσίαζε το πεδίο της μάχης μετά τη σφαγή της πρώτης ημέρας:
«Το επόμενο πρωί (2 Ιουλίου) εμείς οι πολυβολητές μπορέσαμε να παρατηρήσουμε το τρομακτικό σκηνικό που απλώνονταν μπροστά μας. Ήταν φανερό ότι οι Γερμανοί μπορούσαν να επιτηρούν από καλές θέσεις, με καλά πεδία βολής τη νεκρή ζώνη. Η επίθεση μας είχε αποκρουστεί. Εκατοντάδες νεκροί ήταν στοιβαγμένοι σαν να τους ξέβρασε το κύμα. Μάλιστα όσα σώματα υπήρχαν στο έδαφος άλλα τόσα κρέμονταν από τα συρματοπλέγματα, σαν ψάρια σε δίχτυ. Οι νεκροί κρέμονταν σε απόκοσμες στάσεις. Μερικοί φαίνονταν σαν να προσεύχονταν, είχαν πεθάνει ενώ ήταν στα γόνατα και το σύρμα κράταγε τα άψυχα σώματα τους όρθια. Τα πολυβόλα είχαν επιτελέσει το τρομακτικό τους έργο».
Στο τέλος της μάχης οι Βρετανοί υπέστησαν 419.654 απώλειες, οι Γάλλοι 204.253 και οι Γερμανοί 450.000. Το κέρδος των Συμμάχων από την πολύνεκρη μάχη ήταν μία ζώνη πλάτους 48 χλμ. και βάθους 11 χλμ. στο μέγιστο σημείο. Η μάχη του Σομ αποτέλεσε το σύμβολο της φρίκης του πολέμου των χαρακωμάτων.
