Η Μεραρχία Ιππικού διαδραμάτισε αποφασιστικό ρόλο στη νίκη του Στρατού στην Πίνδο όταν η διείσδυση της Μεραρχίας «Τζούλια» απειλούσε τη συνοχή του μετώπου.
Ο Ελληνικός Στρατός κατά την έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου διέθετε δύο σχηματισμούς ιππικού: τη Μεραρχία Ιππικού και την Ταξιαρχία Ιππικού. Η Μεραρχία Ιππικού επιστρατεύτηκε στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης, όπου ο διοικητής της Μεραρχίας Υποστράτηγος Γεώργιος Στανωτάς εξέφρασε επανειλημμένα την ικανοποίησή του για την προθυμία με την οποία οι πολίτες παραχωρούσαν τα άλογά τους.
Ως τομέας ενεργείας της ορίστηκε η περιοχή του Μετσόβου. Με την άφιξη της στην Καλαμπάκα η Μεραρχία ενισχύθηκε με το 4ο Σύνταγμα Πεζικού (μείον ένα τάγμα), με ένα τάγμα του 7ου Συντάγματος Πεζικού και με μία πυροβολαρχία των 155 χλστ.
Η αποστολή της Μεραρχίας Ιππικού ήταν να εξασφαλίσει ότι η ιταλική Μεραρχία Αλπινιστών «Τζούλια», που είχε διεισδύσει βαθιά στον ορεινό όγκο της Πίνδου, δεν θα κατάφερνε να αποκόψει τη σκληρά δοκιμαζόμενη VIIIη Mεραρχία Πεζικού από το Β’ Σώμα Στρατού.
Την 1η Νοεμβρίου το στρατηγείο της Μεραρχίας Ιππικού είχε εγκατασταθεί στο Μέτσοβο. Οι μονάδες της Μεραρχίας μόλις συμπλήρωναν στοιχειώδη δύναμη στέλνονταν στο μέτωπο με όση ταχύτητα μπορούσαν. Η ιταλική αεροπορία βομβάρδιζε χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία την οδό Καλαμπάκα-Μέτσοβο. Ο Αντιστράτηγος ε.α. Αντώνιος Φραντζεσκάρος που τότε υπηρετούσε στο 3ο Σύνταγμα Ιππικού θυμάται από τη μετακίνηση στο Μέτσοβο:
«Από την Λάρισα κινηθήκαμε οδικώς με σύντονες πορείες προς Μέτσοβο. Την πρώτη ημέρα διανυκτερεύσαμε στα Τρίκαλα, όπου αγόρασα ένα περίστροφο, γιατί η παραγγελία της Υπηρεσίας για την απόκτηση (επί πληρωμή) περιστρόφων από τους Αξιωματικούς δεν είχε ακόμη πραγματοποιηθεί. Μόνο τα κυάλια είχαν έλθει και διανεμηθεί προς της 28ης Οκτωβρίου».
Η πρώτη επαφή της Μεραρχίας με τους Ιταλούς εισβολείς πραγματοποιήθηκε το μεσημέρι της 3ης Νοεμβρίου στη Βωβούσα. Την επομένη μέρα η Μεραρχία Ιππικού ανακατέλαβε τη Βωβούσα. Ο αγώνας συνεχίσθηκε με σφοδρότητα μέχρι τις μεσημβρινές ώρες της 4ης Νοεμβρίου, οπότε οι Ιταλοί υποχώρησαν.
Αυτές οι πρώτες επιτυχίες της Μεραρχίας Ιππικού, που πολέμησε και νίκησε χωρίς ουσιαστική προπαρασκευή, χωρίς οργανωμένο σύστημα τροφοδοσίας και ανεφοδιασμού, μπαίνοντας στη μάχη με τη σταδιακή προσέλευση των Μονάδων της στο μέτωπο, επηρέασαν την έκβαση του ελληνοϊταλικού πολέμου και ανύψωσαν το ηθικό του Στρατού.
Στις 8 Νοεμβρίου η Ταξιαρχία Ιππικού κατέλαβε το Δίστρατο. Εκεί αιχμαλώτισε μεγάλο αριθμό Ιταλών και το ορεινό χειρουργείο της Μεραρχίας «Τζούλια», όπου νοσηλεύονταν 200 τραυματίες. Μια ώρα μετά την Ταξιαρχία Ιππικού έφθασαν στο Δίστρατο και τα πρώτα τμήματα της Μεραρχίας Ιππικού, τα οποία είχαν δώσει σκληρούς αγώνες μεταξύ Βωβούσας και Δίστρατου. Μεγάλα προβλήματα είχε επίσης η Μεραρχία με τον ανεφοδιασμό της σε τρόφιμα και πυρομαχικά από το Μέτσοβο μέχρι τη Βωβούσα, λόγω έλλειψης μεταγωγικών. Ο Αντιστράτηγος ε.α. Αντώνιος Φραντζεσκάρος θυμάται την πρώτη μάχη στην οποία και έλαβε το βάπτισμα του πυρός:
«Πλησιάζοντας προς τα Νοτίως Διστράτου υψώματα διακρίνουμε κινήσεις μερικών ατόμων. Προσπαθούμε να διακρίνουμε την ταυτότητα τους, η απόσταση όμως είναι μεγάλη. Συνεχίζουμε την κίνηση μας, βέβαιοι πάντα ότι προπορεύεται φίλιο τμήμα.
»Κινούμαι ακριβώς πίσω από την ομάδα ακροβολιστών και πριν φθάσουμε στα μισά της απότομης ανάβασης εκδηλώνεται ένας καταιγισμός από πυρά αυτομάτων όπλων από τα γύρω υψώματα.
»…κατά κάποιο τρόπο αιφνιδιαστήκαμε, αν δε λάβουμε υπόψη ότι ήταν και το βάπτισμα του πυρός, είναι κατανοητό ότι η ψυχολογική επίδραση ήταν συγκλονιστική.
»Συνήλθα γρήγορα από το σοκ και άρχισα αμέσως την βελτίωση της διατάξεως μας και την ισχυροποίηση των θέσεων μας. Εν τω μεταξύ διεπίστωσα ότι είχα τον πρώτο νεκρό ιππέα στον Ουλαμό μου, ευτυχώς και την μόνη απώλεια. Αφού τακτοποίησα τα του Ουλαμού μου ήλθα σε επαφή με τον Διοικητή της Επιλαρχίας. Ο Ουλαμός πολυβόλων είχε ήδη ταχθεί και έβαλε τις εχθρικές θέσεις. Μετά από σύντομη εκτίμηση αποφασίζεται η κίνησης του 2ου Ουλαμού μέσα από πυκνά δασωμένη περιοχή, προς το Αριστερό της Ιταλικής διάταξης και κατάληψη των κατεχομένων υψωμάτων με νυκτερινή επίθεση.
»Ο αιφνιδιασμός των Ιταλών υπήρξε πλήρης. Συνεπτύχθησαν κατά τη διάρκεια της νύκτας και άφησαν το Δίστρατο, εγκαταλείψοντες αρκετό οπλισμό και άλλο παντοειδές υλικό».
Στις 9 Νοεμβρίου ιταλικά τμήματα επιτέθηκαν στα υψώματα Κλέφτης και Νταλιάπολη, αλλά αποκρούσθηκαν και διασκορπίσθηκαν. Μεγάλος αριθμός Ιταλών παραδόθηκε σε τμήματα της Μεραρχίας Ιππικού.
Στις 10 Νοεμβρίου τμήματα της Μεραρχίας και της Ταξιαρχίας Ιππικού συνάντησαν φάλαγγα του 8ου Συντάγματος Αλπινιστών δυτικά του χωριού Ελεύθερο. Μετά από επτάωρο σκληρό αγώνα κατόρθωσαν να τη διαλύσουν, αιχμαλωτίζοντας 12 αξιωματικούς και 700 οπλίτες και κυριεύοντας πολλά υλικά, το αρχείο και το ταμείο της «Τζούλια», 100 ημιόνους και 5 όλμους. Οι απώλειες των Ιταλών ανήλθαν στους 300 νεκρούς.
Η τηλεφωνική αναφορά του Στανωτά ήταν το πρώτο χαρμόσυνο άγγελμα για τους Έλληνες, αλλά και για όλους τους αγωνιζόμενους Ευρωπαίους. Την επόμενη ημέρα, το 9ο Σύνταγμα Αλπινιστών διατάχθηκε να κρατήσει τον αυχένα Χρηστοβασίλη, ώστε να καλύψει την υποχώρηση ιταλικών τμημάτων του προς την Κόνιτσα. Εκεί δέχθηκε σφοδρή επίθεση τμημάτων της Μεραρχίας Ιππικού. Μετά από πολύωρο αγώνα οι Ιταλοί ανατράπηκαν και καταδιώχθηκαν, αφήνοντας πλήθος υλικών στο δρόμο.
Η άλλοτε επίλεκτη «Τζούλια», η καλύτερη μονάδα του ιταλικού στρατού, με άνδρες καταγόμενους από τις Άλπεις, εξοικειωμένους στον ορεινό αγώνα, είχε περιέλθει σε τραγική κατάσταση και η Μεραρχία Ιππικού είχε συντελέσει καθοριστικά σε αυτή την επιτυχία.
ΠΗΓΗ: Περιοδικό ΙΠΠΙΚΟ – ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ τεύχος 77
