Τα πράγματα θα γίνουν χειρότερα πριν γίνουν καλύτερα

ΟΥΚΡΑΝΙΑ ΠΟΛΕΜΟΣ ΠΡΟΒΛΕΨΗ

Του Κώστα Α. Λάβδα, Καθηγητή Ευρωπαϊκής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

 

Η Ρωσία κατέλαβε και τη Χερσώνα

Η εμμονή του καθεστώτος Πούτιν στο παραδοσιακό (και απεχθές) μοίρασμα των σφαιρών επιρροής ήταν σαφής εξαρχής.

Τον Ιούλιο του 2004, σε συνάντησή τους στη Γιάλτα, στο ίδιο κτίριο στο οποίο τον Φεβρουάριο του 1945 είχε επιβεβαιωθεί το μοίρασμα του μεταπολεμικού κόσμου σε σφαίρες επιρροής, ο Πούτιν και ο Κούτσμα επιχείρησαν να προσδιορίσουν ένα νέο οικονομικό χώρο που θα συγκροτούσαν κυρίως η Ρωσική Ομοσπονδία, η Ουκρανία, η Λευκορωσία και το Καζακστάν.

Παράλληλα, το Κρεμλίνο κατέστησε σαφές ότι η πραγματοποιηθείσα επέκταση του ΝΑΤΟ στα ανατολικά, με την αύξηση των μελών του από 19 σε 26 (και αργότερα σε 30), αποτελούσε μια τελική πράξη και ακουμπούσε μια κόκκινη γραμμή. Ο Πούτιν θεωρούσε ότι η Γεωργία, η Ουκρανία και η Λευκορωσία ήταν και θα έπρεπε να παραμείνουν απολύτως εκτός της σφαίρας επιρροής της Δύσης.

Η Δύση δεν μπορεί να κάνει πολλά σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Παρά τις ιαχές από τον καναπέ ορισμένων νεοφώτιστων που βρίσκουν διέξοδο στην ηρωοποίηση των Ουκρανών οι οποίοι αμύνονται -και τους αξίζει μεγάλη τιμή γι αυτό – αλλά θα είναι λάθος να αφεθούν να αποδεκατίζονται. Η μόνη πραγματική διέξοδος θα είναι, πια, μια διέξοδος μέσω διαπραγματεύσεων.

Αλλά βρισκόμαστε δυστυχώς σε μια στιγμή για την οποία ισχύει ότι «τα πράγματα θα γίνουν χειρότερα πριν γίνουν καλύτερα». Η πίεση στο Κίεβο θα γίνει ακόμη περισσότερο ασφυκτική, ο όλεθρος θα συνεχιστεί και (παρά την αντίσταση της Ουκρανίας, τη διεθνή υποστήριξή της που αρχίζει να υλοποιείται και τις αδυναμίες της Ρωσίας) η Μόσχα σε κάθε περίπτωση θα επιμείνει στη διατήρηση των κερδών της στην ανατολική και νότια Ουκρανία.

Η Ρωσία θέλει να αποκλείσει την Ουκρανία από πρόσβαση στη θάλασσα και το ερώτημα είναι σε ποιο βάθος στη νότια και ανατολική ενδοχώρα θα θελήσει η Ρωσία να παγιώσει τις συνθήκες διχοτόμησης της Ουκρανίας.

Οι επόμενες ημέρες και εβδομάδες θα φέρουν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, επανάληψη των συνομιλιών στο ευρύτερο πλαίσιο αυτής της ιστορικής φάσης στις μετασχηματιζόμενες σχέσεις της μετα-σοβιετικής Ρωσικής Ομοσπονδίας με τα κέντρα ισχύος και επιρροής της Δύσης και την Κίνα.

Στο σύνολό της, η φάση αυτή συνιστά μια γιγάντια διαπραγμάτευση με εναλλαγή πολεμικών επεισοδίων και διπλωματικών επαφών. Στην πραγματικότητα, η φάση αυτή ξεκινά αρκετά πίσω, το 2003-2004 και όχι το 2014. Και φτάνει σε μια παροξυστική κορύφωση τις ημέρες που διανύουμε.

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ενεργοποίησε δέσμη σοβαρότατων κυρώσεων από τις ΗΠΑ, την ΕΕ, τον Καναδά και την Ιαπωνία. Η μεσοπρόθεσμη επίδραση των κυρώσεων στην ρωσική οικονομία αλλά και στις σχέσεις μεταξύ της οικονομικής ελίτ και του προέδρου δεν θα πρέπει να παραβλέπεται. Ο Πούτιν εγκαθίδρυσε ένα εν πολλοίς αυταρχικό καθεστώς με την συνεργασία ή την πειθάρχηση των ολιγαρχών.

Ένα κρίσιμο ερώτημα μεσοπρόθεσμα αναφέρεται στην επίδραση κυρώσεων τέτοιας έκτασης σε αυτές τις αρκετά ιδιαίτερες σχέσεις του Κρεμλίνου με τους ολιγάρχες. Είναι ένα ερώτημα που δεν μπορεί να απαντηθεί εύκολα, με δεδομένη και την δυσκολία αναζήτησης παρόμοιων ή ακριβώς αντίστοιχων περιπτώσεων. Τόσο από την άποψη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της ρωσικής πολιτικής οικονομίας όσο και σε σχέση με τις πιθανές αντιδράσεις ενός καθεστώτος που ελέγχει στρατηγικά και τακτικά πυρηνικά όπλα.

Αλλά ας μην επικεντρωθούμε στα χειρότερα σενάρια. Ως ένα πιθανό μεσοπρόθεσμο σενάριο, σίγουρα όχι το μόνο, η συνέχιση και επιτάχυνση της πολιτικής των κυρώσεων ενδέχεται να οδηγήσει και στην αρχή του τέλους του καθεστώτος, αλλά σε κάθε περίπτωση δεν θα επηρεάσει άμεσα τις επόμενες πράξεις της τραγωδίας που εκτυλίσσεται στην Ουκρανία.

Κατά συνέπεια, κάθε συζήτηση για τα βραχυπρόθεσμα σενάρια περιλαμβάνει τον παράγοντα Πούτιν. Παρότι οι εξελίξεις και των επόμενων εβδομάδων θα έχουν συνέπειες στην παγκόσμια αρχιτεκτονική, ένα κομμάτι της μεγάλης εικόνας αποκαλύπτεται ήδη. Πρόκειται για τις επιδράσεις των νέων δεδομένων στο ΝΑΤΟ.

Όπως εξηγώ, χωρίς πυροτεχνήματα, το ΝΑΤΟ πράγματι αφυπνίστηκε χάρη στο Κρεμλίνο, αλλά αυτό έγινε αργά και με μεγάλο κόστος. Με την ΕΕ τα πράγματα είναι ακόμη περισσότερο σύνθετα.


Περισσότερα άρθρα από τον Κώστα Λάβδα:

ΑΠΟΨΕΙΣ – ΚΩΣΤΑΣ ΛΑΒΔΑΣ


 

 

*Ανάρτηση στο facebook

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ