Πόσο προσιδιάζει το Ουκρανικό με το Κυπριακό;

ΟΥΚΡΑΝΙΚΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ

Της Δρ Άννας Κωνσταντινίδου , Ιστορικού- Διεθνολόγου *

Θα μπορούσε άραγε να συνομολογηθεί μία ανάλογη Συμφωνία του Μινσκ ΙΙ για την Κύπρο; Και ποιο απλά: πόσο προσιδιάζει το Ουκρανικό με το Κυπριακό;

Να πούμε αρχικά δύο πράγματα για την περιβόητη Συμφωνία του Μινσκ ΙΙ που συνεχώς ακούμε στους τηλεοπτικούς δέκτες μας. Το 2014, όταν έγινε κατάπαυση του πυρός στην Ανατολική Ουκρανία και πιο συγκεκριμένα στην περιοχή του Ντονμπάς, η λήξη των εχθροπραξιών αποφασίστηκε να “στεφθεί” με την υπογραφή ενός κειμένου ανάμεσα σε Ουκρανία, Ρωσία και ΟΑΣΕ, με την εγγύηση δύο ευρωπαϊκών δυνάμεων της Γαλλίας και της Γερμανίας. Έτσι προέκυψε το “Σχέδιο της Νορμανδίας” με το λεγόμενο σχήμα της Νορμανδίας που το αποτελούν και τα σημερινά κράτη που βρίσκονται στις κύριες διαβουλεύσεις για το ουκρανικό, τα οποία προαναφέραμε.

Όμως οι αυτονομιστές του Ντόνετς και του Λουγκάνσκ δεν αναγνώρισαν το συγκεκριμένο κείμενο, με συνέπεια οι εχθροπραξίες να συνεχιστούν. Ως γνωστόν οι αυτονομιστές ρωσόφωνοι υποστηρίχθηκαν (και υποστηρίζονται) από τη Ρωσία, καταφερνοντας τότε πλήγματα στον ουκρανικό στρατό. Στις 12 Φεβρουαρίου 2015, μετά από πολύωρες διαπραγματεύσεις το σχήμα της Νορμανδίας αποφάσισε να υπογράψει τη λεγόμενη Συμφωνία του Μινσκ ΙΙ, η οποία θα αποτελούσε τη βάση για οποιαδήποτε μελλοντική διαπραγμάτευση.

Τώρα όσον αφορά τα δύο διεθνή ζητήματα, το Κυπριακό και το Ουκρανικό κατά πόσο έχουν ομοιότητες και αν μία ανάλογη Συμφωνία θα μπορούσε να επιτευχθεί για τη δική μας εθνική περίπτωση. Το Ουκρανικό έχει περισσότερα κοινά στοιχεία με το Παλαιστινιακό, όχι όμως με το Κυπριακό, παρά το φαινομενικό πλαίσιο.

Και στις δύο περιπτώσεις, ήτοι Ουκρανικό και Παλαιστινιακό υπάρχουν εθνοτικές ομάδες που έχουν το δικό τους ιστορικό και ως εκ τούτου πολιτισμικό αποτύπωμα στην περιοχή και δεν υφίσταται, όπως συμβαίνει με το Κυπριακό, η έννοια της Κατοχής στο νομοκανονιστικό πλαίσιο που λαμβάνει χώρα στο Κυπριακό έδαφος, συγχρόνως δε, δεν υφίσταται η έννοια του επίλυδα. Η Κύπρος δεν έχει απλά τους εξισλαμισθέντες πληθυσμούς, που διαμένουν στο νησί, η πλειονότητα των οποίων εξισλαμιστηκε κατά τη διάρκεια της Οθωμανοκρατίας, αλλά προκειμένου την εθνολογική αλλοίωση, οι Τούρκοι μετά την Κατοχή του 1974 έστειλαν πληθυσμούς τουρκικούς στο κυπριακό έδαφος….

Εμείς οφείλουμε και στεκόμαστε στα πραγματικά γεγονότα, έτσι όπως αυτήν την στιγμή είναι γνωστα στο διπλωματικό και το πολιτικό πεδίο. Και τι εννοώ; Ότι μπορεί και στις υπό αυτονομιστική διάθεση περιοχές της Ουκρανίας να υφίσταται ανάλογη πρακτική με αυτήν της κατοχικής Τουρκίας για το πληθυσμιακό, όμως δεν υφίσταται κάτι αποδεδειγμένο, όπως αντίστοιχα με την Κύπρο που υπάρχουν και οι αντίστοιχες γνωμοδοτησεις των Διεθνών Οργάνων που το επιβεβαιώνουν.

Συγχρόνως, τόσο όσον αφορά το Παλαιστινιακό όσο και το Ουκρανικό, ανεξαρτήτως των δυνάμεων και εν προκειμένω για το Ουκρανικό της Ρωσίας που σκοπίμως βρίσκεται πίσω από τους αυτονομιστές, στο ζήτημα Κύπρος έχουμε άμεση εμπλοκή ενός Κράτους με την κατάληψη ενός εδάφους που θέλει όχι μόνο να το δορυφοροποιήσει, όπως συμβαίνει με την περίπτωση της Ανατολικής Ουκρανίας (εξαιρώντας την Κριμαία που φέρει διαφορετικά χαρακτηριστικά), αλλά επιδιώκει την προσάρτηση επί του τουρκικού εδάφους.

Παράλληλα, ως γνωστό όλα αυτά τα μορφώματα που προέκυψαν σε αυτό που ονομάζει η Ρωσία ζωτικό χώρο, δεν παύει σε ιστορικό επίπεδο και μέχρι το 1990, αφενός να αποτελούσαν μέρος της Σοβιετικής Ομοσπονδίας, αφετέρου δεν μπορούμε να παραβλέψουμε, παρόλο που οφείλουμε να σεβόμαστε την εθνολογική ετερογενεια των λαών, όλες αυτές οι περιοχές και κυρίως αυτές με το χριστιανικό αποτύπωμα είχαν ένα είδος άμεσης πολιτιστικής πρόσδεσης με το ρωσικό κράτος από την εποχή των τσάρων.

Η Κύπρος είναι μια εντελώς διαφορετική περίπτωση που εν προκειμένω μπήκε στον τουρκικό σχεδιασμό ευθύς αμέσως μετά το 1923, δηλαδή μόλις η Τουρκία έγινε κράτος. Καθώς αν το οθωμανικό κράτος τη θεωρούσε πολιτισμικό του περιβάλλον δεν θα την παραχωρουσε στους Βρετανούς, ενώ γνωρίζουμε τις προθέσεις του Ιωάννη Καποδίστρια για την Κύπρο που την εκλαμβανε, όπως ήταν εύλογο και φυσικό, ελληνικό χώρο.

Όσον αφορά τώρα τις ειδικότερες σχέσεις αυτονομιστών και Ρωσίας και Τουρκοκυπρίων με Τουρκία, στην περίπτωση του Ουκρανικού, αν και αναμφισβήτητα υπάρχει δάχτυλος της Ρωσίας, ωστόσο και μόνο στεκόμενοι στο κείμενο της Συμφωνίας του Μινσκ ΙΙ πουθενά δεν υπάρχει ο όρος Ρωσία εντός του, και η συγκεκριμένη διαμάχη έχει να κάνει με τους αυτονομιστές και τη χώρα Ουκρανία…

Αντίθετα, στην εθνική μας περίπτωση και στη βάση των καταδικαστικών ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, η διαμάχη εντοπίζεται ανάμεσα στην Κύπρο ως ενιαία οντότητα (αφού ακόμα ισχύει το Σύνταγμα του 1960) και την ίδια την Τουρκία, αποδεικνύοντας επί της ουσίας ότι κάθε άλλο παρά υπάρχει η πρόθεση του τουρκικού Κράτους για την προστασία των μουσουλμανικών ομάδων (όπως αντιστοίχως αφήνει η Ρωσία να εννοηθεί στην περίπτωση των περιοχών που ζητούν αυτονομία από την Ουκρανία), όπως αυτό ισχυρίζεται, αλλά αντίθετα όλο αυτό εμπεριέχεται στην επιδίωξη του επεκτατικού σχεδιασμού του.

Παράλληλα οφείλουμε να πούμε, ότι στην περίπτωση του Ουκρανικού, αλλά και όσον αφορά και την Κριμαία υφίστατο και έπεσε κατά καιρούς στο τραπέζι η διάσταση του δημοψηφισματος, ενώ ο όρος δημοψήφισμα είναι το στοιχείο επίλυσης της διένεξη που εμπεριέχεται και στο κείμενο του Μινσκ. Σε αντίθεση με το Κυπριακό που η Τουρκία διαμορφώνει συνθήκες εμπόλεμης κατάστασης, και διαχειρίζεται τους μουσουλμανους διαμενοντες στην Κύπρο ως επαρχία του επίσημου Κράτους της…

Έτσι, όπως είναι διαμορφωμενες επί του παρόντος οι συνθήκες στην Κύπρο, δεν μπορεί να βρεθεί μία χρυσή τομή, καθώς εδώ μιλάμε για κατοχή από μία εγγυητρια δύναμη, ενώ στο ουκρανικό, έστω και τυπικά, η Ρωσία εμφανίζεται (ασχέτως του ρόλου που στην πραγματικότητα διαδραματίζει ή όπως τον ρόλο αυτό μπορεί να τον ερμηνεύσει ο καθένας μας) ως αρωγός των προσπαθειών επίλυσης της Κρίσης

Και ας μην ξεχνάμε και κάτι τελευταίο. Η Κύπρος έχει καταντήσει, δυστυχώς να λαμβάνει, δυσυπόστατη διάσταση. Ένα κυρίαρχο κράτος μέλος της ΕΕ που ωστόσο μέρος του εδάφους του βρίσκεται σε κατοχή. Αντίθετα, στο ουκρανικό επί της ουσίας μιλάμε για διάθεση απόσχισης του πληθυσμού και όχι κατοχή από μία δύναμη που εγγυάται υποτίθεται την ηρεμία … Οι λεπτομέρειες δημιουργούν τις ειδοποιούς διάφορες…

Και όπως και να το κάνουμε, στο Κυπριακό που εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα ευρωπαϊκό έδαφος μέρος του οποίου είναι υπό κατοχή, η Δυτική Διπλωματία ποιεί την νήσσαν κυριολεκτικά, ενώ στο ζήτημα της Ουκρανίας παρεμβαίνει, ενώ όφειλε, όπως λέει επί της ουσίας και ο Χένρι Κίνσιγκερ, να σεβαστεί τόσο τη Ρωσία όσο και να μην το θεωρεί δικό της ζήτημα, αλλά καθαρά ως περιφερειακό που αφορά κράτη που έχουν συγκεκριμένη πρόσδεση μεταξύ τους.


Περισσότερα άρθρα από την Άννα Κωνσταντινίδου:

ΑΠΟΨΕΙΣ – ΑΝΝΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ


 

 *Η Δρ Άννα Κωνσταντινίδου είναι Ιστορικός – Διεθνολόγος, Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου & Πολιτικής Επιστήμης της Νομικής Σχολής ΑΠΘ, Επιστημονική Συνεργάτιδα ΑΠΘ (Νομικής Σχολής και Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ), Εξωτερική Συνεργάτιδα της Ανώτατης Διακλαδικής Σχολής Πολέμου (ΑΔΙΣΠΟ) και της Σχολής Εθνικής Άμυνας (ΣΕΘΑ)

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ