Πειθαρχικός έλεγχος προσωπικού ΕΔ – Δικαιώματα στελεχών – Συνοπτικός οδηγός

Συνοπτικός ενημερωτικός οδηγός για τον πειθαρχικό έλεγχο του προσωπικού των Ενόπλων Δυνάμεων, από το δικηγορικό γραφείο Αδαμαντίας Σκαπέτη & Συνεργάτες, που εξειδικεύεται στο Εργατικό Δίκαιο.

 
 
 
 
Είναι γνωστό ότι, σε κάθε περίπτωση παράβασης των διατάξεων των κανονισμών πειθαρχίας που ισχύουν ανά κλάδο των Ε.Δ, ασκείται Πειθαρχικός έλεγχος στα στελέχη που έχουν υποπέσει στην εκάστοτε παράβαση.
Η πειθαρχική δίωξη, έχει ως πιθανά αποτελέσματα την επιβολή οικονομικών κυρώσεων και κυριότερα την  επαγγελματική αλλά και την ηθική απαξίωση του στελέχους. Η πειθαρχική δίωξη, ασκείται αμελλητί και αρχίζει με την έκδοση της κλήσης σε απολογία ή την πράξη παραπομπής στο Πειθαρχικό Συμβούλιο και περατώνεται με τη θέση της υπόθεσης στο αρχείο ή την έκδοση ανέκκλητης ενώπιον της διοίκησης απόφασης πειθαρχικού οργάνου.
Συνήθως για τον καθορισμό και την επιμέτρηση της ποινής λαμβάνονται υπόψη:

• Η βαρύτητα της παράβασης και οι συνθήκες τέλεσης της.
• Τα σχετικά στοιχεία του ατομικού φακέλου του παραβάτη.
• Όλες οι συντρέχουσες επιβαρυντικές ή ελαφρυντικές περιστάσεις.

Ο πειθαρχικός έλεγχος των Αξιωματικών των ΕΔ είναι ανεξάρτητος από τις ανακριτικές πράξεις ή την ποινική δίωξη που τυχόν ασκείται παράλληλα ή έχει ασκηθεί επί της υπόθεσης.
Οι πειθαρχικές ποινές των Αξιωματικών των ΕΔ διακρίνονται σε συνήθεις και καταστατικές οι οποίες κατά σειρά βαρύτητας είναι:

 
Τα έγγραφα πειθαρχικού ελέγχου που συγκεντρώνονται κατά τη διαδικασία του ελέγχου καταχωρούνται στους οικείους ατομικούς φακέλους.
Το αρμόδιο πειθαρχικό όργανο εφόσον διαπιστώσει ενδείξεις τέλεσης πειθαρχικής παράβασης συγκεντρώνει το σύνολο των σχετικών αποδεικτικών μέσων για τη διερεύνηση της υπόθεσης και αναλόγως των στοιχείων που προκύπτουν προβαίνει σε μία (1) από τις ακόλουθες ενέργειες:

• Εκδίδει κλήση σε απολογία, η οποία υποβάλλεται από τον εγκαλούμενο εντός ρητής εύλογης προθεσμίας που δεν μπορεί να είναι μικρότερη των τριών (3) ημερών, ο δε εγκαλούμενος έχει δικαίωμα με αίτηση του να λάβει γνώση του συνόλου των εγγράφων της υπόθεσης. Πειθαρχικές παραβάσεις που τελούνται δια της απολογίας του εγκαλουμένου δεν αξιολογούνται προ του πέρατος της αρχικής πειθαρχικής δίωξης. Σε περίπτωση μη υποβολής απολογίας το πειθαρχικό όργανο εξετάζει τους λόγους μη υποβολής της και εφόσον διαπιστώσει νόμιμη επίδοση της κλήσης σε απολογία συνεχίζει κανονικά τη διαδικασία πειθαρχικού ελέγχου.
• Παραπέμπει τον εγκαλούμενο ενώπιον του αρμοδίου Πειθαρχικού Συμβουλίου σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις.
• Θέτει την υπόθεση στο αρχείο.

Για τη διερεύνηση της υπόθεσης και την εφαρμογή της ανωτέρω παραγράφου εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια του πειθαρχικού οργάνου να διατάξει τη διενέργεια Ένορκης Διοικητικής Εξέτασης (ΕΔΕ), σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις και κανονισμούς, για τη συγκέντρωση του απαιτούμενου αποδεικτικού υλικού. Η ΕΔΕ ως ανακριτική διαδικασία υποβοηθά την ανακριτική διαδικασία, έχει συγκεκριμένη δομή και κρατείται μυστική.
Όσον αφορά στην παραγραφή, οι πειθαρχικές παραβάσεις παραγράφονται εντός πέντε (5) ετών από την τέλεση τους εκτός αν ορίζονται μεγαλύτερες προθεσμίες για την παραγραφή τους ως ποινικών αδικημάτων από τον Ποινικό και το Στρατιωτικό Ποινικό Κώδικα.
Στις περιπτώσεις επιβολής συνήθων πειθαρχικών ποινών, ο εγκαλούμενος μπορεί να ασκήσει ενδικοφανή προσφυγή κατά των σχετικών ατομικών διοικητικών πράξεων των αρμοδίων οργάνων πειθαρχικού ελέγχου εντός προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών. Οι βαθμοί εξέτασης των προσφυγών αυτών δεν μπορεί να είναι περισσότεροι των τριών (3), συμπεριλαμβανομένου του οργάνου που επέβαλε την ποινή.
Για σοβαρές πειθαρχικές υποθέσεις ακολουθείται η διαδικασία παραπομπής ενώπιον των αρμόδιων Πειθαρχικών Συμβουλίων και εξετάζεται η επιβολή καταστατικής ποινής.

Προθεσμίες

• Οι προθεσμίες άσκησης ενδικοφανών προσφυγών υπολογίζονται από την επομένη της ημέρας κατά την οποία ο ενδιαφερόμενος έλαβε νομίμως γνώση της προσβαλλόμενης διοικητικής πράξης ή παράλειψης.
• Η έναρξη των προθεσμιών της Διοίκησης για την απάντηση ενδικοφανών προσφυγών υπολογίζεται από την ημέρα κατά την οποία αυτές περιήλθαν στο αρμόδιο για την απάντηση κλιμάκιο.
• Σε περίπτωση που η ημέρα λήξης της προθεσμίας είναι αργία, η λήξη μετατίθεται για την επόμενη εργάσιμη.

Αρμόδιος κατ` αρχήν για την επιβολή, επαύξηση, μείωση και άρση πειθαρχικών ποινών είναι ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, με δικαίωμα μεταβίβασης της αρμοδιότητας σε υφιστάμενα κλιμάκια διοίκησης.
Για τα Γενικά Επιτελεία (ΓΕ) των ΕΔ, με απόφαση του αρμόδιου οργάνου για την πειθαρχική δίωξη Αξιωματικών κέθε ΓΕ συγκροτούνται το μήνα Μάιο εκάστου έτους:

• Πρωτοβάθμια Πειθαρχικά Συμβούλια (ΠΠΣ) και
• Δευτεροβάθμια Πειθαρχικά Συμβούλια (ΔΠΣ) με θητεία ενός (1) έτους, αποτελούμενα από πέντε (5) εν ενεργεία ανώτερους ή ανώτατους κατά περίπτωση Αξιωματικούς. Τα Πειθαρχικά Συμβούλια είναι αρμόδια για την επιβολή καταστατικών ποινών στο σύνολο του ανά κλάδο των ΕΔ στρατιωτικού προσωπικού.

Διαδικασία παραπομπής

Στο πλαίσιο αξιολόγησης φακέλων Ενόρκων Διοικητικών Εξετάσεων ή δικογραφιών τακτικών ή στρατιωτικών ποινικών δικαστηρίων, τα αρμόδια κλιμάκια διοίκησης πειθαρχικής αρμοδιότητας οποιουδήποτε βαθμού δύνανται εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις επιβολής οποιασδήποτε καταστατικής ποινής να υποβάλουν αίτημα παραπομπής της υπόθεσης ενώπιον του ΠΠΣ.
Επί του εν λόγω αιτήματος γνωματεύουν όλα τα προϊστάμενα τους κλιμάκια διοίκησης με πειθαρχική αρμοδιότητα σε επίπεδο κλάδων των ΕΔ, λαμβάνοντας γνώση του φακέλου της υπόθεσης.
Το ανώτατο ανά κλάδο κλιμάκιο διοίκησης με πειθαρχική αρμοδιότητα είναι αυτό που στο πλαίσιο της διαδικασίας των Πειθαρχικών Συμβουλίων ασκεί την πειθαρχική δίωξη. Αποφασίζει ανέκκλητα επί της πρότασης παραπομπής είτε αναλαμβάνοντας ενέργειες επ` αυτής είτε επιστρέφοντας την υπόθεση στο άμεσα αρμόδιο προϊστάμενο του εγκαλούμενου κλιμάκιο για τον πειθαρχικό έλεγχο της υπόθεσης με την επιβολή συνήθους πειθαρχικής ποινής, εφόσον προκύψουν επαρκή προς τούτο στοιχεία.
Ο ασκών την πειθαρχική δίωξη παραπέμπει τον εγκαλούμενο στο αρμόδιο πρωτοβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο και:

• Ορίζει την προθεσμία εντός της οποίας θα πρέπει να συνεδριάσει για να κρίνει την υπόθεση. Η προθεσμία αυτή δεν μπορεί να είναι μικρότερη των τριάντα (30) ημερών ούτε μεγαλύτερη των ενενήντα (90) ημερών.
• Θέτει τα ερωτήματα επί των οποίων οφείλει να γνωμοδοτήσει το Συμβούλιο σχετικά με την επιβολή καταστατικής ποινής.
• Διαβιβάζει στον Πρόεδρο του Πειθαρχικού Συμβουλίου πλήρη φάκελο της υπόθεσης, τον ατομικό φάκελο του εγκαλουμένου και κάθε αναγκαίο επιπλέον στοιχείο.
• Κοινοποιεί αντίγραφο της διαταγής παραπομπής στο σύνολο των τακτικών και αναπληρωματικών μελών του Πειθαρχικού Συμβουλίου.

Η διαταγή παραπομπής σε Πειθαρχικό Συμβούλιο ανακαλείται μόνον εφόσον προέκυψαν εν τω μεταξύ σοβαρές ενδείξεις απαλλαγής του εγκαλουμένου ή εξάλειψης των λόγων εξέτασης επιβολής καταστατικής ποινής.
Η ανωτέρω περιγραφόμενη διαδικασία μπορεί να τηρηθεί και στις περιπτώσεις που έχει ήδη επιβληθεί συνήθης πειθαρχική ποινή και κλιμάκιο διοίκησης, οποιουδήποτε παραπάνω βαθμού, κρίνει αναγκαία την παραπομπή στο Πειθαρχικό Συμβούλιο. Στην περίπτωση, όμως, αυτή θα πρέπει να προηγηθεί άρση της επιβληθείσης ποινής με ρητή επιφύλαξη επανεπιβολής της σε περίπτωση μη επιβολής καταστατικής ποινής.

Δικαιώματα στελεχών

Τα βασικά δικαιώματα των στελεχών που διώκονται συνοψίζονται στα ακόλουθα :

1. Να λαμβάνουν γνώση του κατηγορητηρίου
2. Ακρόαση ή Σιωπή στην πειθαρχική ανάκριση
3. Να έχουν πλήρη γνώση του πειθαρχικού φακέλου
4. Να παρίστανται με Δικηγόρο
5. Να αιτούνται την εξέταση μαρτύρων προς υπεράσπιση τους
6. Να λαμβάνουν προθεσμία για να απολογηθούν
7. Να αιτούνται αναβολή για σπουδαίο λόγο
8. Να αιτούνται την εξαίρεση μελών του Πειθαρχικού Συμβουλίου
9. Να λαμβάνουν άδεια από την Υπηρεσία
10. Να παρίστανται σε όλες τις ανακριτικές πράξεις

Προσφυγή κατά της γνωμοδότησης

Προσφυγή κατά της Γνωμοδότησης του ΠΠΣ μπορούν να ασκήσουν ο εγκαλούμενος με τη συνήθη διαδικασία ιεραρχικής υποβολής αναφορών και ο ασκών την πειθαρχική δίωξη απευθείας προς τον Πρόεδρο του ΔΠΣ. Αυτοτελές δικαίωμα άσκησης προσφυγής έχει ο κάθε εγκαλούμενος και ο ασκών την πειθαρχική δίωξη. Κατά τη διάρκεια της προθεσμίας και ενόσω εκκρεμεί η ασκηθείσα προσφυγή αναστέλλεται η εκτέλεση της απόφασης.
Η άσκηση της προσφυγής επιτρέπεται εντός προθεσμίας δέκα (10) εργάσιμων ημερών από την ημερομηνία κοινοποίησης στους δικαιούμενους της Γνωμοδότησης του ΠΠΣ. Η Γνωμοδότηση του Πειθαρχικού Συμβουλίου επιδίδεται με μέριμνα του ασκούντος την πειθαρχική δίωξη στον εγκαλούμενο με ταυτόχρονη έγγραφη γνωστοποίηση της ανωτέρω προθεσμίας.
Για περισσότερες πληροφορίες και επίλυση ατομικών θεμάτων, μπορείτε να απευθυνθείτε στο παρακάτω δικηγορικό γραφείο: