Ο πρώην ΑΝΥΕΘΑ Παναγιώτης Ρήγας σε συνέντευξή του στο ArmyNow.gr μιλάει για τις τελευταίες εξελίξεις με την Τουρκία, τη Λιβύη και σχολιάζει την πρόσφατη επίσκεψη Μητσοτάκη στις ΗΠΑ αλλά και για την ανακοίνωση απόκτησης F-16
Συνέντευξη: Γιώργος Μιχαηλάρης
«Δεν είναι η Τουρκία απομονωμένη από τη διεθνή κοινότητα, αλλά η Ελλάδα απούσα με ευθύνη της κυβέρνησης Μητσοτάκη με αποτέλεσμα να κινδυνεύει να κατακυρωθεί το παράνομο μνημόνιο», σχολιάζει ο πρώην ΑΝΥΕΘΑ Π. Ρήγας τις τελευταίες εξελίξεις με τη Λιβύη και την απουσία της Ελλάδας από τη Διάσκεψη του Βερολίνου.
Απαντάει στο αν η επίσκεψη Μητσοτάκη στις ΗΠΑ ήταν «φιάσκο» και την χαρακτηρίζει «μελανή στιγμή για τις διεθνείς μας σχέσεις». Την ίδια στιγμή υποστηρίζει ότι πρέπει να επανεξετάσουμε την πολιτική μας εάν τα συμφέροντα των ΗΠΑ δεν συγκλίνουν πια με τα δικά μας. Μιλώντας για την απόκτηση F-35 τονίζει ότι «η χώρα δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να υποστηρίξει ένα τέτοιο επιθετικό μάλιστα όπλο». Τέλος, σημειώνει ότι η Κυβέρνηση πρέπει να κάνει σαφές στην Τουρκία ότι οποιαδήποτε παράνομη ενέργεια κάνει θα έχει σοβαρές συνέπειες.
Ολόκληρη η συνέντευξη του Π. Ρήγα στο ArmyNow.gr:
ΕΡ: Πως σχολιάζετε τις τελευταίες εξελίξεις με την Λιβύη μετά το Μνημόνιο Συνεργασίας που υπογράφτηκε με την Τουρκία και την απουσία της Ελλάδας από τη Διάσκεψη του Βερολίνου;
ΑΠ: Η κυβέρνηση πρέπει να καταβάλλει κάθε προσπάθεια για συμμετοχή στη Διαδικασία του Βερολίνου για το μέλλον της Λιβύης, διότι είναι υπαρκτός ο κίνδυνος η Τουρκία να κατοχυρώσει το παράνομο μνημόνιό της στη μεταπολεμική Λιβύη. Η μη συμμετοχή της Ελλάδας θα αποτελεί ένα ακόμη πισωγύρισμα για την εξωτερική πολιτική της χώρας μας. Η Ελλάδα συμμετείχε στην προηγούμενη διεθνή διάσκεψη για τη Λιβύη, στο Παλέρμο της Ιταλίας τον Νοέμβριο του 2018 και μάλιστα σε κορυφαίο επίπεδο, δια του τότε Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα.
Συνεπώς, μάλλον δεν είναι η Τουρκία απομονωμένη από τη διεθνή κοινότητα, αλλά η Ελλάδα απούσα από μια κρίσιμη διαδικασία που πλέον αφορά τα ίδια τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Και αυτό αποτελεί βαριά ευθύνη της κυβέρνησης Μητσοτάκη.
Η θεωρία ότι φταίει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ για τη μη συμπερίληψη της χώρας στη Διαδικασία του Βερολίνο είναι τουλάχιστον αστεία. Η πρόταση του ειδικού απεσταλμένου του ΟΗΕ, Ghassan Salame, για την ειρήνη στη Λιβύη μετά την αναζωπύρωση των συγκρούσεων τον Απρίλιο 2019, παρουσιάστηκε στις 29 Ιουλίου 2019. Ακολούθως πραγματοποίησε επισκέψεις σε πρωτεύουσες και έκανε επίσημα την πρότασή του στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για έναρξη μιας νέας Διαδικασίας, στο Βερολίνο στις 4 Σεπτεμβρίου. Η πρώτη συνάντηση έγινε στα μέσα Σεπτέμβρη στο Βερολίνο που πάλι δεν συμμετείχε η Ελλάδα.
Ελπίζω η κυβέρνηση να μην υπονοεί ότι επειδή η Ελλάδα δεν συμμετείχε στη Διάσκεψη του Βερολίνου του 2015, που ολοκλήρωσε τους στόχους της με τη συμφωνία ειρήνης του Skhirat το Δεκέμβριο 2015, αποδυναμώθηκε η θέση της στη διεκδίκηση συμμετοχής την Κυριακή.
Η σημερινή Διάσκεψη, τέσσερα χρόνια μετά, αποτελεί μέρος μιας ριζικά διαφορετικής διαδικασίας στην οποία συμμετέχουν 5 χώρες που δεν παραβρέθηκαν το 2015,συμπεριλαμβανόμενης της Τουρκίας, της Αλγερίας και του Κονγκό. Η Αλγερία συμμετέχει για πρώτη φορά μετά από παρέμβαση που πραγματοποίησε ο Τούρκος Πρόεδρος στην Τυνησία στις 25/12/2019, στην οποία τόνισε ότι «Η Ελλάδα δεν έχει καμία σχέση με τη Λιβύη» και «είναι αδιανόητο να μη συμμετέχει στη διαδικασία…η Αλγερία».
Η Διάσκεψη του Παλέρμο του Νοεμβρίου 2018, στην οποία συμμετείχε ο τότε πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας, βεβαίως και δεν ήταν η μόνη Διάσκεψη για την ειρήνη στη Λιβύη των τελευταίων χρόνων ή μέρος της Διαδικασίας του Βερολίνου του 2019. Ήταν όμως η τελευταία διεθνής πρωτοβουλία πριν τη Διαδικασία του Βερολίνου του 2019. Συνεπώς, αφού εξασφαλίσαμε τη συμμετοχή της χώρας εκεί, η μη πρόσκλησή μας σήμερα στη Διαδικασία του Βερολίνου, όταν έχουμε ακόμα περισσότερους λόγους να συμμετάσχουμε, δεδομένου ότι διακυβεύονται μείζονα εθνικά μας συμφέροντα, αποτελεί προφανές πισωγύρισμα για την εξωτερική μας πολιτική.
Είναι ακατανόητο δε πώς ο Πρωθυπουργός ισχυρίζεται ότι είχε επιτυχημένα ταξίδια στις ΗΠΑ, Γαλλία, Γερμανία, Αίγυπτο, Κίνα αλλά αδυνατεί να κινητοποιήσει τη στήριξη αυτών των χωρών για επίτευξη του παραπάνω στόχου.
ΕΡ: Έχοντας περάσει αρκετές ημέρες πλέον μετά την επίσκεψη του Πρωθυπουργού στις ΗΠΑ επιμένετε ότι ήταν «φιάσκο» όπως ανέφερε ο ΣΥΡΙΖΑ στην ανακοίνωσή του;
ΑΠ: Η επίσκεψη του δεν είναι μόνο μια διπλωματική αποτυχία του κ. Μητσοτάκη και της κυβέρνησής του σε μια εξαιρετικά κρίσιμη στιγμή για τη χώρα μας, αλλά ταυτόχρονα αποτελεί και μια μελανή στιγμή για τις διεθνείς μας σχέσεις.
Ο Πρωθυπουργός ικανοποίησε όλα ανεξαιρέτως τα αιτήματα των ΗΠΑ χωρίς να αποκομίσει τίποτα απολύτως για τα εθνικά μας συμφέροντα, σε μία τόσο κρίσιμη περίοδο όξυνσης της έντασης. Δεν εξασφάλισε ούτε μισή αναφορά του Προέδρου Τραμπ κατά της Τουρκίας και των κλιμακούμενων προκλητικών και παράνομων ενεργειών της.
Ο κ. Μητσοτάκης δεν άκουσε τις προειδοποιήσεις του κ. Τσίπρα στη βουλή πριν δύο εβδομάδες, αλλά και στη συνέντευξή του στο Βήμα, που καλούσε τον πρωθυπουργό να μη στείλει μήνυμα πως η Ελλάδα είναι δεδομένη για τις ΗΠΑ. Ο κ. Μητσοτάκης έπραξε το αντίθετο δηλώνοντας ότι η Ελλάδα είναι αξιόπιστος και προβλέψιμος εταίρος.
ΕΡ: Υποστηρίζουν ότι κάθε επίσκεψη Πρωθυπουργού στις ΗΠΑ όπως και αυτή του Αλέξη Τσίπρα – βοηθάει την Ελλάδα. Η συγκεκριμένη πόσο πιστεύετε ότι βοήθησε γενικότερα στην προώθηση των εθνικών θεμάτων εν μέσω της αυξανόμενης τούρκικης προκλητικότητας στο Αιγαίο και την Αν. Μεσόγειο; Και τι μπορούμε να περιμένουμε γενικώς από τις ΗΠΑ;
ΑΠ: Επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, η πολυεπίπεδη αναβάθμιση των σχέσεων με τις ΗΠΑ αποτέλεσε επιλογή στη βάση της σύγκλισης των συμφερόντων μας σε μια σειρά από τομείς.
Έτσι υπήρξε μια ευθυγράμμιση των συμφερόντων και των δύο πλευρών ως προς την ανάγκη να σταθεροποιηθεί με διπλωματικά μέσα και ιδίως με άξονα το ενεργειακό η ιδιαίτερα ασταθής περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Είχαμε, επομένως, αμοιβαιότητα συμφερόντων και υποχρεώσεων. Ωστόσο, εξαιτίας, μεταξύ άλλων, της κλιμακούμενης τουρκικής προκλητικότητας, η κατάσταση στην περιοχή έχει μπει σε νέα φάση. Εάν τα συμφέροντα των ΗΠΑ, όπως εκφράζονται από τον Πρόεδρο Τραμπ, δεν συγκλίνουν πια με τα δικά μας στο πιο κρίσιμο ζήτημα, που είναι η προστασία των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων από τις πιο σοβαρές τουρκικές απειλές των τελευταίων δύο δεκαετιών, τότε και εμείς πρέπει να επανεξετάσουμε την πολιτική μας.
Πριν το ταξίδι του στις ΗΠΑ, ο κ. Μητσοτάκης κατέθεσε το νομοσχέδιο για την αναβάθμιση της διμερούς αμυντικής μας συνεργασίας σε τέσσερις εγκαταστάσεις. Τον είχαμε προειδοποιήσει να μην το πράξει.
Έδωσε θετικά μηνύματα στις απαιτήσεις ΗΠΑ να ανασταλούν επενδύσεις κινεζικών εταιριών για δίκτυα 5G. Δεν είχε κανένα λόγο να δεσμευθεί σε κάτι τέτοιο, όταν μάλιστα πρόκειται για επενδύσεις επωφελείς για την ελληνική οικονομία.
Στην παρέμβαση του στο Atlantic Council δήλωσε ευθαρσώς ότι υποστηρίζει τις ενέργειες των ΗΠΑ σε σχέση με την εκτέλεση του ιρανού στρατηγού στο Ιράκ, αποτελώντας τον μόνο ευρωπαίο ηγέτη που έχει κάνει τέτοια κίνηση. Θέτει δηλαδή τη χώρα στο στόχαστρο και σε διακινδύνευση, χωρίς κανένα λόγο.
Δεν χρειάζεται συνεπώς να απορεί κανείς γιατί ο Πρόεδρος Τραμπ απαξίωσε με αυτόν τον προσβλητικό τρόπο τον έλληνα πρωθυπουργό. Τα είχε πάρει όλα πριν καν τα ζητήσει.
ΕΡ: Ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε ότι ενδιαφερόμαστε και θα διαπραγματευτούμε την είσοδό μας στο πρόγραμμα των F-35 μετά την αναβάθμιση των F-16. Θεωρείται ότι είναι μια εξέλιξη που συμβάλλει στην ενίσχυση των ελληνικών Ένοπλων Δυνάμεων;
ΑΠ: Προτεραιότητά της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ ήταν η ενίσχυση της αποτρεπτικής μας ισχύος, με την επαύξηση της επιχειρησιακής διαθεσιμότητας των υπαρχόντων μέσων και οπλικών συστημάτων. Η συντήρηση σε πρώτη φάση και η αναβάθμιση εν συνεχεία των μέσων που διαθέτουν οι Ένοπλες Δυνάμεις αποτέλεσαν το βασικό μας μέλημα, δεδομένου ότι οι αμυντικές δαπάνες υπέστησαν περικοπές της τάξης του 50% σε σχέση με την προ μνημονίων περίοδο.
Στο πλαίσιο αυτής της τακτικής, εξασφαλίσαμε την σε μέγιστο βαθμό κάλυψη των αναγκών μας και ταυτόχρονα δρομολογήσαμε την αναβάθμιση σειράς οπλικών συστημάτων παρατείνοντας κατά πολύ τον επιχειρησιακό τους βίο.
Δεν μένουμε εδώ, καθώς τόσο οι ανάγκες όσο και η τεχνολογία βρίσκονται σε διαρκή εξέλιξη. Η έξοδος από τα μνημόνια διαμορφώνει νέες συνθήκες, ωστόσο στις όποιες επιλογές για νέες αγορές εξοπλισμών θα πρέπει να συνεκτιμηθούν και άλλοι παράγοντες.
Είναι γνωστό ότι η χώρα δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να υποστηρίξει ένα τέτοιο επιθετικό μάλιστα όπλο. Τα επιχειρήματα υπέρ της αγοράς τους θα ήταν πιο ισχυρά αν η Τουρκία τα αγόραζε, αλλά αυτό δεν φαίνεται ότι θα γίνει.
Είναι αναγκαίο να εμπιστευθούμε τη σημερινή ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων και να καταλήξουμε για τις προτεραιότητες ως προς την ενίσχυση της αποτρεπτικής τους ικανότητας. Μια αλόγιστη «κούρσα εξοπλισμών» που δεν θα προσφέρει τίποτε ενδεχομένως και ταυτόχρονα θα είναι δυσβάσταχτη για την ελληνική οικονομία περισσότερα προβλήματα και ερωτηματικά θα δημιουργήσει.
ΕΡ: Η Τουρκία δείχνει να τραβάει το σχοινί στην περιοχή όλο και περισσότερο. Πώς πιστεύετε ότι πρέπει να αντιδράσουμε σε περίπτωση που αποφασίσει να οδηγήσει σε «τετελεσμένα» χρησιμοποιώντας στρατιωτική ισχύ;
ΑΠ: Η ελληνική κυβέρνηση οφείλει να καταστήσει σαφές ότι παράνομες ενέργειες είτε στην Κυπριακή ΑΟΖ είτε εντός της ελληνικής ΑΟΖ, στην περιοχή που καλύπτει η παράνομη συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης, θα έχει συνέπειες με κόστος εμπορικό και διπλωματικό. Συνεπώς να μην το επιχειρήσουν. Αυτό ήταν ξεκάθαρο από τη στάση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.
