Του Αλέξανδρου Δρίβα, Διεθνολόγου -Συντονιστή του Τομέα Ευρασίας & Ν. Α. Ευρώπης στο ΙΔΙΣ – Research Fellow in HALC (Hellenic American Leadership Council) *
Είδηση αποτελεί η επέκταση του NATO με εισδοχή της Φινλανδίας και της Σουηδίας το προσεχές καλοκαίρι, σύμφωνα με δημοσιεύματα του ξένου Τύπου.
Στα μέσα της τελευταίας δεκαετίας του 20ου αιώνα ξεκίνησε μια συζήτηση για την επέκταση ή όχι του ΝΑΤΟ προς ανατολάς. Επρόκειτο ουσιαστικά για μια συζήτηση μεταξύ ″αμυντικών″ και ″επιθετικών″ ρεαλιστών.
Οι μικρές και οι μεσαίες δυνάμεις της διεθνούς πολιτικής τείνουν να συστρατεύονται με μεγάλες δυνάμεις (bandwagoning) για να εξασφαλίσουν την ακεραιότητά τους και να αποφύγουν αυτό που λέμε ″Φινλανδοποίηση″.
Η Ινδία είναι επίσης μια παραδοσιακά ουδέτερη χώρα, όμως έχει πυρηνικά όπλα, την πιο δυναμική οικονομία του κόσμου (2η παγκοσμίως θα είναι το 2050) και τον μεγαλύτερο πληθυσμό στον κόσμο σε λίγα χρόνια. Η έκτασή της συνιστά ολόκληρη Υπο-ήπειρο. Η ουδετερότητα της Ινδίας εξασφαλίζει επομένως βαθμούς ελευθερίας, κατοχυρωμένες από την ισχύ.
Για χώρες όμως όπως είναι οι Βαλτικές δεν ισχύει το ίδιο (όπως και η Φινλανδία και η Σουηδία) όταν έχουν στα σύνορά τους ή πλησίον τους μια πυρηνική δύναμη σαν την Ρωσία.
Στην πραγματικότητα, η επέκταση ή μη ενός οργανισμού (όπως ήταν το ΝΑΤΟ της εποχής της αρχαίας Αθήνας -Δηλιακή Συμμαχία) είναι θέμα οπτικής και η διαψευσιμότητα της μιας θέσης ή της άλλης (υπέρ ή κατά της επέκτασης) είναι πολύ δύσκολη καθώς και οι δύο πρακτικές είναι ρεαλιστικές.
Τα κράτη όσο έχουν χώρο επεκτείνονται. Το ότι στο τέλος παρακμάζουν από την επέκταση (overstreching) είναι δεδομένο και γι΄αυτό δημιουργείται αναρχία και ανισορροπία ισχύος. Αλλιώς πάντα μια δύναμη θα ήταν πανίσχυρη και δε θα περνούσε από τη μοίρα του κύκλου ακμής-παρακμής. Κατά παράδοξο τρόπο (είναι όμως μετρήσιμο) η πορεία ακμής μιας δύναμης οδηγεί στην ίδια της την παρακμή καθώς η αύξηση της ισχύος προϋποθέτει επέκταση και η νέα διαθέσιμη ισχύς χρειάζεται εκ νέου επέκταση για να συντηρηθεί η όση ισχύς έχει αποκτηθεί πριν τη νέα επέκταση κ.ο.κ.
Η ισοσθένεια των λόγων μας λέει επομένως το εξής: Αν το ΝΑΤΟ ″φταίει″ σημαίνει κάποιος δεν είναι ρεαλιστής. Καθώς αν ″φταίει″ το ΝΑΤΟ που επεκτάθηκε, τότε ″φταίει″ και εκείνος που επιτέθηκε-εισέβαλε σε χώρες της ανατολικής Ευρώπης (Τσεχοσλοβακία και Ουγγαρία) ή που πιο πριν ως ΕΣΣΔ τις δορυφοριοποίησε χωρίς να τις ρωτήσει.
Είναι η νέα επέκταση του ΝΑΤΟ ρεαλιστική;
Όχι απλά ρεαλιστική αλλά και προβλέψιμη. Τα κράτη στα σύνορα της Ρωσίας βλέπουν ότι η Ρωσία επιθυμεί να αναβιώσει την αυτοκρατορία της επομένως νιώθουν να απειλούνται. Η διαθέσιμη ισχύς τους δεν επιτρέπει μια κούρσα εξοπλισμών με τη Ρωσία, καθώς είναι δημοκρατικά πολιτεύματα και έχουν ένα φυσιολογικό guns-butter dilemma. Επομένως θα στραφούν σε μια ισχυρή ομάδα με αμυντικές υποδομές και που υπάρχει ένα άρθρο 5 που θα καθιστά το κόστος της επίθεσης εναντίον τους μεγάλο. Και αν γίνει προληπτικό χτύπημα;
Μπορεί να γίνει ένα τέτοιο χτύπημα από τη Ρωσία; Αυτή είναι η γκρίζα ζώνη. Μπορεί ναι , μπορεί και όχι. Το βέβαιο είναι ότι ο πόλεμος για τον ρεαλισμό είναι ″φυσιολογικός″. Είναι το τελευταίο καταφύγιο της εξισορρόπησης αφού πριν από αυτόν, δεν έχει επιτευχθεί.
Η προσωπική μου γνώμη ήταν πως το ΝΑΤΟ μπορούσε να επεκταθεί εντάσσοντας και τη Ρωσία ώστε να λύσει στη ρίζα του το πρόβλημα της Κίνας από τη δεκαετία του 90′, όμως τόσο η Ρωσία όσο και οι ανατολικές χώρες θα είχαν το πρόβλημα που έχουμε εμείς με την Τουρκία. Τελικά γιατί επεκτείνεται το ΝΑΤΟ;
Αν ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι δράση, τότε τα κράτη της περιοχής (Βαλτικές χώρες, Σκανδιναβικές, Πολωνία, Ρουμανία, Μολδαβία, Βουλγαρία, Γεωργία) έχουν κάθε λόγο να πιστεύουν ότι είναι οι επόμενες καθώς ο επιτιθέμενος δεν σταματά μέχρι να βρει μπροστά του εμπόδιο. Αν το ΝΑΤΟ δεν κάνει επέκταση, τότε ο πόλεμος της Ρωσίας θα είναι επιτυχημένος και επομένως η Ρωσία θα μπορεί να απειλεί συνεχώς την Ευρώπη.
Αυτή είναι η τραγωδία της πολιτικής των μικρών και των μεγάλων δυνάμεων. Δε θα πάψει ποτέ.
″Κτήμα Ες Αεί″ που έλεγε ο Θουκυδίδης.
Περισσότερα άρθρα από τον Αλέξανδρο Δρίβα:
Πηγή: huffingtonpost.gr
