Η ναυμαχία του Τραφάλγκαρ ήταν η πιο αποφασιστική μάχη στη θάλασσα των ναπολεόντειων πολέμων και έβαλε τέλος στα σχέδια των Γάλλων για εισβολή στην Αγγλία.
Το ιστορικό πλαίσιο
Το 1805 η Γαλλική Αυτοκρατορία του Ναπολέοντα Βοναπάρτη ήταν η ισχυρότερη χερσαία δύναμη στην Ευρώπη όμως το βρετανικό ναυτικό έλεγχε τις θάλασσες. Έτσι, οι Βρετανοί είχαν επιβάλει ναυτικό αποκλεισμό στη Γαλλία.
Οι κύριοι γαλλικοί στόλοι βρίσκονταν στη Βρέστη και στην Τουλόν. Το σχέδιο του Ναπολέοντα ήταν ο στόλος της Τουλόν μαζί με τον συμμαχικό ισπανικό στόλο να έσπαζαν τον αποκλεισμό και να συνενώνονταν στην Καραϊβική. Μετά θα επέστρεφαν, θα βοηθούσαν τον στόλο της Βρέστης να βγει από τον αποκλεισμό, θα εξασφάλιζαν τη Θάλασσα της Μάγχης κι έτσι τα μεταγωγικά με τους Γάλλους στρατιώτες θα μπορούσαν να τη διασχίσουν και να αποβιβαστούν στις αγγλικές ακτές.
Τον γαλλικό στόλο στην Τουλόν του Αντιναυάρχου Πιερ Ντε Βιλνέβ επιτηρούσε από μεγάλη απόσταση δύναμη του βρετανικού ναυτικού υπό τον Ναύαρχο Νέλσον. Ο Βιλνεβ εκμεταλλευόμενος και τις καιρικές συνθήκες κατάφερε να ξεφύγει από τη βρετανική επιτήρηση, να περάσει τα Στενά του Γιβραλτάρ, να συναντηθεί με τον ισπανικό στόλο και να πλεύσει στην Καραϊβική όπως ήταν το σχέδιο.
Επιστρέφοντας από την Καραϊβική στην Ευρώπη ο Βιλνέβ είχε μία σύντομη συμπλοκή με μία βρετανική ναυτική δύναμη έξω από το βορειοδυτικό άκρο της Ισπανίας όπου οι Βρετανοί συνέλαβαν δύο ισπανικά πλοία. Αυτό έκανε τον Βιλνέβ ακόμη περισσότερο απρόθυμο να εμπλακεί με τους Βρετανούς κι έτσι αντίθετα με τις διαταγές του Ναπολέοντα τον Αύγουστο του 1805 έπλευσε προς το λιμάνι της Κάδιξ στη νοτιοδυτική Ισπανία.
Οι Βρετανοί έμαθαν για τις κινήσεις του γαλλο-ισπανικού στόλου κι έτσι στα τέλη Σεπτεμβρίου ο Νέλσον με μία δύναμη είκοσι πλοίων βρίσκονταν 80 χλμ. ανοιχτά της Κάδιξ. Η ελπίδα του Βρετανού ναυάρχου ήταν να δελεάσει τον εχθρικό στόλο να βγει έξω από το λιμάνι.
Στις 16 Σεπτεμβρίου ο Ναπολέων έξαλλος με τη δειλία του Βιλνέβ του έστειλε διαταγή όπως με την πρώτη ευνοϊκή ευκαιρία να βγει από το λιμάνι και να πλεύσει προς τη Νάπολη της Ιταλίας όπου να αποβιβάσει τους στρατιώτες που ήταν μέσα στα πλοία. Εάν συναντούσε κάποιον μικρότερο βρετανικό στόλο να συμπλέκονταν μαζί του και να τον νικούσε. Ο Βιλνέβ είχε 33 πλοία και ο Νέλσον 27.
Η ναυμαχία του Τραφάλγκαρ
Ο Βιλνέβ υπάκουσε στις εντολές και τη νύχτα 19/20 Οκτωβρίου απέπλευσε από το Κάδιξ ελπίζοντας να μην γίνει αντιληπτός από τους Βρετανούς.
Δεν τα κατάφερε όμως κι έτσι η δύο στόλοι συναντήθηκαν το μεσημέρι της 21ης Οκτωβρίου βόρεια του ακρωτηρίου Τραφάλγκαρ.
Ο Νέλσον, αντίθετα προς την ορθοδοξία της εποχής, επιτέθηκε με τα πλοία του σε δύο στήλες κάθετα στην εχθρική γραμμή και νίκησε κατά κράτος τους Γαλλοϊσπανούς. Οι Γαλλοϊσπανοί έχασαν 19 πλοία και οι Βρετανοί κανένα.
Κατά τη διάρκεια της μάχης ο Νέλσον δέχθηκε πλήγμα στο στήθος από ένα εχθρικό μουσκέτο και τρεις ώρες μετά πέθανε πάνω στη ναυαρχίδα του «Βίκτορυ».
Η ναυμαχία του Τραφάλγκαρ εδραίωσε την αγγλική θαλασσοκρατορία που θα διαρκούσε για περισσότερο από εκατό χρόνια.
