Η απελευθέρωση της Χειμάρρας: Σώματα εθελοντών και ντόπιοι αγωνιστές υπό τον Σπυρομήλιο απελευθερώνουν τη Χειμάρρα στις 5 Νοεμβρίου 1912.
Ο Σπύρος Σπυρομήλιος
Επειδή ο Σπύρος Σπυρομήλιος (1864 – 1930) έπαιξε καθοριστικό ρόλο στα γεγονότα που θα ακολουθήσουν επιβάλλεται μία σύντομη αναφορά στη μέχρι τότε δράση του.
Ο Σπυρομήλιος γεννήθηκε το 1864 στη Θήβα ή στη Χειμάρρα και καταγόταν από ιστορική οικογένεια της Χειμάρρας. Αρχικά πραγματοποίησε τις σπουδές του στο Γυμνάσιο, πιθανότατα στην Αθήνα, και αργότερα εισήχθη στη Ναυτική Σχολή Κεφαληνίας μέσω της οποίας πραγματοποίησε ταξίδια σε αρκετά ευρωπαϊκά λιμάνια.
Επέστρεψε στην Αθήνα με πρόθεση να σπουδάσει στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων, δεν έγινε όμως δεκτός διότι είχε ξεπεράσει το 19ο έτος της ηλικίας του. Τότε, έπειτα από προτροπή του συγγενή του και μεράρχου της χωροφυλακής, Ιωάννη Σπυρομήλιου, κατετάγη το 1883 στο σώμα και σύντομα εξελίχθηκε σε αξιωματικό.
Στον Πόλεμο του 1897, έπειτα από έντονη επιθυμία του, στάλθηκε από την Εθνική Εταιρεία ως επικεφαλής εθελοντικού σώματος στις επιχειρήσεις του μετώπου της Ηπείρου.
Στη συνέχεια συμμετείχε από πολύ νωρίς στο «Μακεδονικό Κομιτάτο» επιτυγχάνοντας αρχικά την στρατολόγηση αρκετών Κρητικών ενώ τον Σεπτέμβριο του 1904, από κοινού με άλλους αξιωματικούς, τοποθετήθηκε στο ελληνικό γενικό προξενείο Θεσσαλονίκης με το ψευδώνυμο Σουρής. Τόσο ο ίδιος όσο και οι υπόλοιποι αξιωματικοί επωμίστηκαν την οργάνωση επιτροπών αγώνα στις πόλεις και στην ύπαιθρο της Μακεδονίας.
Τον Ιανουάριο του 1905 ο Σπυρομήλιος και οι υπόλοιποι αξιωματικοί αναχώρησαν για την Ελλάδα με σκοπό να οργανώσουν νέα ένοπλα σώματα και την 28η Απριλίου, φέροντας το ψευδώνυμο Αθάλης Μπούας, αποβιβάστηκε στις ακτές της Πιερίας ηγούμενος ομάδας 35 ενόπλων και κινήθηκε από κοινού με το ισάριθμο σώμα του Κωνσταντίνου Μαζαράκη προς τα Πιέρια Όρη.
Σε συμπλοκή κοντά στο χωριό Πάτημα ο Σπυρομήλιος τραυματίστηκε στο αριστερό πόδι με αποτέλεσμα να διακομιστεί από τους άνδρες του σε οικία στο Βλάδοβο ενώ αργότερα νοσηλεύτηκε για τρεις ή τέσσερις μήνες στη Νάουσα.
Το 1906 ο Σπυρομήλιος έγινε ένα από τα ιδρυτικά μέλη της «Ηπειρωτικής Εταιρείας», οργάνωσης που υπό την ηγεσία του Παναγιώτη Δαγκλή είχε σκοπό να ετοιμάσει τις συνθήκες εκείνες για την απελευθέρωση της Ηπείρου.
Το 1909 όντας μοίραρχος είχε ενεργή συμμετοχή στο στρατιωτικό Κίνημα στο Γουδί καθώς ήταν ένα από τα ιδρυτικά μέλη του Στρατιωτικού Συνδέσμου. Αργότερα συνδέθηκε προσωπικά με τον Ελευθέριο Βενιζέλο και εξελέγη βουλευτής Άρτας.
Κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων τέθηκε επικεφαλής σώματος εθελοντών και απελευθέρωσε αρχικά την πόλη των Φιλιατών, αναχαιτίζοντας στη συνέχεια ένοπλα σώματα Οθωμανών ατάκτων που επιχείρησαν να την ανακαταλάβουν.
Η απελευθέρωση της Χιμάρας
Ο Σπυρομήλιος στάλθηκε στην Κέρκυρα από όπου οργάνωσε εθελοντικά σώματα συμπατριωτών του. Στις 3 Νοεμβρίου διακόσιοι Κρήτες εθελοντές κατέφθασαν ως ενίσχυση.
Τα ξημερώματα της 5ης Νοεμβρίου το εθελοντικό σώμα του Σπυρομήλιου, περίπου 2.000 ανδρών, αποτελούμενο από Χειμμαριώτες, Κρήτες και άλλους εθελοντές επιβιβάζεται στα ατμόπλοια. Στις 7:30 το πρωί τα ελληνικά τμήματα αποβιβάζονται στα Σπήλια της Χειμμάρας.
Ουδεμία αντίσταση άξια λόγου παρατηρείται. Ένα τμήμα κατευθύνεται στον Λογαρά, οι Κρητικοί παραμένουν στο νότιο τμήμα της πόλης ενώ Χειμαρριώτες εθελοντές ετοιμάζονται για επίθεση και κατάληψη του Κάστρου της Χειμμάρας.
Στη σύγκρουση που πραγματοποιείται, οι Τούρκοι εγκλωβίζονται και μέσα σε μία ώρα παραδίνονται στους πολιορκητές. Οι απώλειες ήταν τρεις νεκροί Τούρκοι στρατιώτες και ένας τραυματίας Χειμμαριώτης, ενώ συλλαμβάνονται 32 Τούρκοι και αποστέλλονται στην Κέρκυρα.
Μετά την κατάληψη του Κάστρου, ο Σπυρομήλιος εισέρχεται στο Διοικητήριο της πόλης θριαμβευτής, ενώ η γαλανόλευκη τοποθετείται με πασίδηλη συγκίνηση σε περίοπτο σημείο.
Η Χειμμάρα κηρύσσεται «ελευθέραν ως αναπόσπαστον τμήμα της μίας και αδιαίρετου μεγάλης Ελληνικής Πατρίδος». Ωστόσο στις 29 Νοεμβρίου ο Σπυρομήλιος λαμβάνει διαταγή να εγκαταλείψει την περιοχή.
Η απόσυρση…
Ο Σπυρομήλιος, πιστός στα κελεύσματα της ελληνικής ψυχής, αρνείται να εκτελέσει τη διαταγή αποχώρησης και ταυτόχρονα οργανώνει αμυντικές θέσεις και σχέδια απόκρουσης των Αλβανών που έχουν αρχίσει να προετοιμάζονται για την κατάληψη της Χειμάρρας.
Στις αρχές του 1913 κατέφθασαν στη Χειμάρρα τμήματα του τακτικού ελληνικού στρατού. Τότε ο Σπυρομήλιος πρότεινε στον Ελευθέριο Βενιζέλο να του επιτρέψει να κινηθεί προς την Αυλώνα όμως ο Έλληνας πρωθυπουργός το απαγόρευσε με τηλεγράφημά του διότι δεν επιθυμούσε όξυνση των σχέσεων με την Ιταλία.
Με το πέρας τον Βαλκανικών Πολέμων η Ελλάδα υποχρεώνεται να αποσύρει τον στρατό της από την περιοχή της Βορείου Ηπείρου.
Για ακόμη μία φορά ο Σπυρομήλιος δεν εκτέλεσε τη διαταγή της αποχώρησης, ανακήρυξε την αυτονομία της περιοχής και οργάνωσε τοπικές ένοπλες ομάδες, τους λεγάμενους «Ιερούς Λόχους» ενώ στις 17 Φεβρουάριου 1914 προσχώρησε στην προσωρινή Κυβέρνηση της Βορείου Ηπείρου που ορίστηκε στο Αργυρόκαστρο.
Όλο αυτό το χρονικό διάστημα απέκρουσε επιτυχώς κάθε προσπάθεια επίθεσης από πλευράς των Αλβανών.
Στις εκλογές του Μαΐου του 1915 ο Σπυρομήλιος εξελέγει βουλευτής Αργυροκάστρου στο Ελληνικό Κοινοβούλιο. Την περίοδο του Εθνικού Διχασμού (1916 – 1917) η περιοχή της Χειμάρρας όπως και το μεγαλύτερο μέρος της Βορείου Ηπείρου κατελήφθη από τον ιταλικό στρατό και ο Σπυρομήλιος κατέφυγε στην Αθήνα. Τον αγώνα στη Χειμάρρα συνέχισε ο αδελφός του Νίκος Σπυρομήλιος.
ΠΗΓΗ: Βικιπαίδεια και himara.gr
