«Η Ανατολική Μεσόγειος κατά στην αυγή του 2019»: Συνέντευξη του αντιπροέδρου του ΚΕΔΙΣΑ, Σπ. Πλακούδα, στο «Πρακτορείο FM»
Ως μια ακόμη χρονιά, μέσα στην οποία ο πολυπολικός χαρακτήρας των διεθνών εξελίξεων θα αποτελέσει το βασικό χαρακτηριστικό που θα «κληρονομήσει» το 2019 από τη χρονιά που πέρασε, περιέγραψε το νέο έτος ο αντιπρόεδρος του Κέντρου Διεθνών Στρατηγικών Αναλύσεων (ΚΕΔΙΣΑ), επίκουρος καθηγητής στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (American University in the Emirates), Σπύρος Πλακούδας, μιλώντας στο ραδιοφωνικό σταθμό του Αθηναϊκού – Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων «Πρακτορείο 104,9 FM».
Τόνισε ακόμα πως το 2019 θα είναι μια χρονιά-σταθμός σε ό,τι αφορά την παρουσία των ΗΠΑ στη μείζονα περιοχή, επισημαίνοντας την απόσυρση των ΗΠΑ από τη Μέση Ανατολή «λόγω του νεο-απομονωτισμού του Τραμπ» και την όξυνση των αντιπαραθέσεων μεταξύ των περιφερειακών δυνάμεων (συμμαχικών ή μη των ΗΠΑ).
Για τη Συρία, ο αντιπρόεδρος του ΚΕΔΙΣΑ εκτίμησε πως οι προοπτικές δεν μπορούν ακόμη να οδηγήσουν σε ασφαλή συμπεράσματα για το τέλος κάθε ένοπλης διαμάχης, αν και υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία που θα καθορίσουν το «αύριο» της χώρας, που έδωσε και πλείστες «μετασεισμικές» γεωπολιτικές εξελίξεις και στην περιοχή αλλά και στην ΕΕ.
«Η σεχταριστική σύγκρουση στη Συρία έχει περιέλθει πλέον σε ύφεση και οι ζώνες κατοχής έχουν σταθεροποιηθεί σε τρεις: Το αυτόνομο κουρδικό κρατίδιο βορείως του ποταμού Ευφράτη (με το «εξόγκωμα» της Μανμπίζ δυτικά του ποταμού), το θνησιγενές μόρφωμα του Ελεύθερου Συριακού Στρατού κατά μήκος της μακράς Τουρκο-Συριακής μεθορίου δυτικά του ποταμού Ευφράτη (υπό την επικυριαρχία της Τουρκίας) και την επικράτεια του Άσαντ», εξήγησε ο κ. Πλακούδας.
Επισήμανε, δε, πως η αιφνιδιαστική απόφαση του προέδρου των ΗΠΑ, Ντ.Τραμπ, περί εσπευσμένης αποχώρησης των ΗΠΑ από τη βορειο-ανατολική Συρία «[…] εάν και όποτε πραγματοποιηθεί», προκαλεί ένα κενό ισχύος που «θα επιχειρήσουν να εκμεταλλευτούν -όχι απαραίτητα σε αγαστή σύμπνοια- οι Άσαντ, Πούτιν και Ερντογάν».
Κατά τον κ. Πλακούδα, πάντως, «το άνοιγμα των πρεσβειών των μοναρχιών του Κόλπου συσχετίζεται, όπως ακριβώς η απόφαση της Ουάσινγκτον, με την αποδοχή των τετελεσμένων γεγονότων -ήτοι της νίκης του Άσαντ και των συμμάχων του Πούτιν και Ρουχανί».
Η κατάσταση στην Υεμένη
Σε ό,τι αφορά την Υεμένη και τα όσα διαδραματίζονται εκεί, ο κ. Πλακούδας υπογράμμισε το υψηλό τίμημα που έχουν για τον άμαχο πληθυσμό, σημειώνοντας ότι δεν υπάρχουν και πολλές ελπίδες για άμεσα θετικά αποτελέσματα.
«Οι όποιες ειρηνευτικές συνομιλίες εν μέσω των μαχών στη Χομπέιντα δεν δύνανται να γεφυρώσουν το χάσμα μεταξύ των δύο Υεμενών (άρτι ενοποιηθέντων το 1990 χάρη στη σιδηρά πυγμή του Αλ Σάλεχ) ή να λύσουν να χρόνια προβλήματα της φτωχότερης χώρας του αραβικού κόσμου (υπερπληθυσμός, λιμός, επιδημίες και τζιχαντισμός/ριζοσπαστικοποίηση), κατά πάσα πιθανότητα το στρατιωτικό τέλμα θα συνεχιστεί προς δυσαρέσκεια του Άμπου Ντάμπι και του Ριάντ και προς ευχαρίστηση του Ιράν», εξήγησε.
Το παλαιστινιακό ζήτημα
Αναφορικά με το Παλαιστινιακό, σύμφωνα με τον κ. Πλακούδα, τα δεδομένα του 2018 οδηγούν στο συμπέρασμα πως το κράτος του Ισραήλ «δεν απειλείται πλέον από καμία αραβική δύναμη την επαύριον της Αραβικής Άνοιξης και, άρα, δεν επείγεται για την επίλυση του χρόνιου αυτού ζητήματος».
Για τους συσχετισμούς στην περιοχή, ο αντιπρόεδρος του ΚΕΔΙΣΑ μίλησε για «έναν μήνα του μέλιτος μεταξύ Ισραήλ και Αιγύπτου και υπογείως μεταξύ Ισραήλ και μοναρχικών του Περσικού Κόλπου χάρη στη μεσολάβηση των ΗΠΑ», και τόνισε πως η ανακάλυψη του υποθαλάσσιου ορυκτού πλούτου ανοιχτά του Ισραήλ και η διαφαινόμενη στροφή των ΗΠΑ κατά του Ιράν «[…]μόνο αυξάνει την ισχύ του Τελ Αβίβ».
Εξελίξεις και ισορροπίες μετά την κρίση του 2018 στο Κατάρ
Σε ό,τι αφορά μια από τις οξύτερες κρίσεις στην Ανατολική Μεσόγειο για το 2018, «κρίση η οποία δεν δείχνει προς το παρόν σημάδια ύφεσης», σύμφωνα με τον κ. Πλακούδα είναι μια εξέλιξη που συνοπτικά θα μπορούσε κανείς να πει πως «υπογραμμίζει τις έντονες αντιθέσεις μεταξύ των κρατών-μελών του GCC και την έωλη αισιοδοξία των ΗΠΑ περί της ίδρυσης ενός Αραβικού ΝΑΤΟ», ενώ «οξύνει έτι περαιτέρω τις υποβόσκουσες διαμάχες μεταξύ των συμμαχικών κρατών -π.χ. Κουβέιτ Σαουδικής Αραβίας- και προσφέρει μια ουρανοκατέβατη ευκαιρία σε Τεχεράνη και Άγκυρα να παρέμβουν στον Περσικό Κόλπο».
Ιράκ, ιρακινό Κουρδιστάν και Λιβύη
Αν και τα χειρότερα έχουν παρέλθει (π.χ. η παρουσία του ISIS), σύμφωνα με τον κ. Πλακούδα, «οι εντάσεις μεταξύ Ερμπίλ και Βαγδάτης ή οι έριδες μεταξύ των πολιτικών παρατάξεων στη Βαγδάτη δεν έχουν σιγήσει», ενώ κι εδώ κοινός παρονομαστής είναι η απουσία των ΗΠΑ.
«Το κενό ισχύος μετά την αποχώρηση κακήν κακώς της υπερδύναμης έχει εν μέρει μόνον καλυφθεί από το Ιράν καθώς η Τεχεράνη αδυνατεί να ελέγξει ολοκληρωτικά τη χώρα», τόνισε.
Πρόκειται για μια χώρα που «συνεχίζει να παραμένει διαιρεμένη στα δύο» και στην οποία «έκαστη κυβέρνηση υποστηρίζεται από διαφορετικές περιφερειακές δυνάμεις και η διαίρεση αυτή (π.χ. Αίγυπτος VS Τουρκίας) αντικατοπτρίζει τις γενικότερες διενέξεις στη Μέση Ανατολή μεταξύ των φιλοδοξούντων ηγεμόνων της περιοχής σε μια εποχή όπου η υπερδύναμη αποτραβιέται».
Η Τουρκία χωρίς εκλογικές διαδικασίες
«H Tουρκία για πρώτη φορά μετά από μία δεκαετία δεν θα εισέλθει σε προεκλογική τροχιά, απερίσπαστος πλέον από εκλογικές περισπάσεις, ο Ερντογάν – απόλυτος κυρίαρχος στο εσωτερικό της χώρας- θα επικεντρωθεί στα δύο «καυτά» ζητήματα:
Tην προδιαγραφόμενη ύφεση της οικονομίας και τις αναταράξεις από την απόσυρση (εάν και όποτε)των ΗΠΑ από τη Συρία», τόνισε ο κ. Πλακούδας.
Σημείωσε, ωστόσο, πως «δεν πρέπει να αναμένουμε καμία θετική κίνηση εκ μέρους του Ερντογάν σε Κουρδικό ή ελληνοτουρκικά» και προσέθεσε πως οι ΗΠΑ «ακόμη δεν έχουν ανακαλύψει ένα modus vivendi με τη Νέα Τουρκία».
Μάλιστα, σύμφωνα με τον κ. Πλακούδα, η απόσυρση των ΗΠΑ από την περιοχή «σε συνδυασμό με την ανεξήγητη ανοχή του προέδρου Τραμπ προς τον Ερντογάν μόνο αποθρασύνουν την αναθεωρητική αυτή δύναμη».
Η Κύπρος
Σε ό,τι αφορά την Κυπριακή Δημοκρατία, σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο του ΚΕΔΙΣΑ, το σύνολο πρακτικά των εξελίξεων περνά μέσα από τον ορυκτό πλούτο. «Η εμβάθυνση της συνεργασίας (στρατιωτικής και ουχί μόνον) της Κύπρου με Ελλάδα, Ισραήλ και Αίγυπτο δημιουργεί τις αναγκαίες προϋποθέσεις για την ομαλή αξιοποίηση του υποθαλάσσιου ορυκτού πλούτου της χώρας -ιδίως χάρη στη διακριτική υποστήριξη εκ μέρους των ΗΠΑ», σημείωσε και πρόσθεσε πως η εξαγωγή των υδρογονανθράκων προς την Ευρώπη «και θα ενισχύσει τους παραδοσιακούς συμμάχους των ΗΠΑ στην Εγγύς Ανατολή και θα απεξαρτήσει την ΕΕ από το ρωσικό φυσικό αέριο».
