Γράφει ο Ευάγγελος Π. Γαβρίλης, Υποστράτηγος ε.α
Παιδαγωγός (ΕΚΠΑ), Σύμβουλος Εργασιακής Ψυχικής Υγείας, & Επαγγελματικού Προσανατολισμού (MSc)
Ζώντας σε μια κοινωνία που εξελίσσεται, ο άνθρωπος έμαθε να χειρίζεται καταστάσεις που αφορούν το ΕΓΩ του άλλα το κυριότερο, έμαθε να ζει με την αποδοχή της σιωπής και της υπακοής, ώστε να μην «ξύνει» κοινωνικές πληγές που ταλαιπωρούν τον πλησίον του. Αν λοιπόν αυτό είναι μια πραγματικότητα που τονώνει το θρησκευτικό συναίσθημα του καθενός μας, αφού η σιωπή και η υπακοή είναι αρετές που προάγουν την θρησκευτική μας πίστη, τι συμβαίνει όμως όταν αυτά τα ιδιοχαρακτηριστικά διέπουν την καθεστηκυία τάξη των διοικούντων;
Η σιωπή, θα πει κάποιος, είναι μια κοινωνική στρατηγική για την επίτευξη των στόχων μας.
Σωστά, αλλά κάποιος άλλος μπορεί να διαφωνήσει και μα πει ότι η σιωπή είναι μορφή αδράνειας που σε οδηγεί ώστε να απεμπολείς το δίκιο σου. Ας δούμε λοιπόν τα πράγματα πιο ψύχραιμα.
Η σιωπή είναι ένα πρόδηλο συναίσθημα όταν δεν έχεις κάτι να πεις εκεί που απλά δεν υπάρχει λόγος να πεις. Όμως, αυτό είναι και μια παραδοξολογία, διότι το να σιωπά κανείς σημαίνει αμηχανία και αποδοχή της κατάστασης. Πολλές φορές δεν έχω το δικαίωμα να σιωπήσω, αφού σωπαίνοντας εμφανίζομαι ως αποδεχόμενος ή ανεχόμενος τα όσα γίνονται. Έτσι λόγου χάρη η σιωπή για το όνομα των Σκοπιανών ως «Βόρεια Μακεδονία» σημαίνει απλά, ότι πραξιακά συναινώ αποδεχόμενος ενσυναίσθητα αυτό ως αλήθεια και ορθότητα του λόγου. Το ίδιο συμβαίνει και με τους «χάρτες» του Αιγαίου που εμφανίζει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Η αδράνεια από την άλλη μεριά είναι επάλληλη κατάσταση της σιωπής, της ακινησίας, της έλλειψης διάθεσης για ενέργεια, της έλλειψης δράσης. Είναι η δυσκολία και η χρονοκαθυστέρηση της αποδοχής μιας κατάστασης που δηλώνει έλλειψη πνευματικής εγρήγορσης. Δεν είναι όμως «σιωπή», γιατί η σιωπή εδώ δηλαδή ως έλλειψη λόγου στην αδράνεια, δεν εκφράζεται ως αυτοσκοπός αλλά ανετοιμότητα συνειδέναι. Η σιωπή είναι επιλογή, ενώ η αδράνεια είναι πνευματική ανετοιμότητα.
Προσέξτε τώρα, η αντίδραση στην αδράνεια και στην σιωπή είναι η στρατηγική της έλλογης απάντησης, που έχει ύφος ήρεμο/σιωπηλό/σταθερό. Θα καταλάβουμε καλύτερα αυτό που θέλουμε να πούμε εάν το συνεξετάσουμε με ένα παράδειγμα, έστω το παράδειγμα με τους «χάρτες» του Ερντογάν που προαναφέραμε .
Στο παράδειγμα λοιπόν αυτό, κάθε είδους αδράνεια από μέρους μας, θα εκληφθεί ως συναίνεση ενώ και η σιωπή θα μπορούσε να εκληφθεί ως αμηχανία και αποδοχή της κατάστασης.
Τι θα μπορούσαμε λοιπόν να κάνουμε; Επιθετικό λόγο απάντησης, με επιχειρήματα και σταθερότητα ύφους. Επιχειρήματα που προστατεύουν την αξιοπρέπεια αυτής της χώρας και περιφρουρούν το ήθος και το κύρος των πολιτών της.
Το τόλμημα της απάντησης βρίσκεται στην σταθερότητα της έκφρασης της απάντησης. Δεν απαντώ γενικά με ύφος αδράνειας. Απαντώ ειδικά, με ύφος αποφασιστικότητας του λόγου μου. Μεταξύ σιωπής και αδράνειας είναι ο λόγος της ενσυναίθητης αλήθειας που με διακατέχει, ως πρόδηλη συμπεριφορά. Άλλωστε η σταθερότητα του λόγου μου δείχνει την εννοιολογία του ανθρωπισμού μου, ενώ αντίθετα ο απανθρωπισμός και η μισαλλοδοξία δείχνεται με την μεγαλοστομία των λόγων και των δήθεν πράξεων.
Ο απανθρωπισμός των λόγων και πράξεων χαρακτηρίζει όχι μόνο εκείνους από τούς οποίους αφαιρέθηκε η ανθρωπιά, αλλά κι εκείνους (αν και με διαφορετικό τρόπο) που από μόνοι τους την έχουν αφαιρέσει. Είναι μια πραγματική διαστρέβλωση, μια διαστροφή του προορισμού του ανθρώπου και αυτό οι γείτονες μας το βιώνουν καθημερινά, μέσα από την δήθεν αναβίωση της Οθωμανικής τους «αυτοκρατορίας» .
Απαιτώ και διεκδικώ το δίκαιο μου. Αυτή ακριβώς είναι η σημειολογία του Ελληνισμού. Αυτή είναι η στρατηγική της αλήθειας και της αξιοπρεπείας. Μεταξύ σιωπής και αδράνειας είναι η ΟΡΘΟΤΗΤΑ του λόγου μου, ενός λόγου μεστού, αληθινού, που λείπει παντελώς από αυτόν κάθε μορφή βερμπαλισμού.
Σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η μεγαλοστομία ανήκει σε εκείνους που είναι κατεπίφαση δίκαιοι, διότι :
«…. Ολόκληρη η ιστορία του κόσμου μπορεί να συνοψιστεί στο γεγονός ότι όταν ένα Έθνος είναι ΔΥΝΑΤΟ, δεν είναι ΔΙΚΑΙΟ και όταν θέλει να είναι δίκαιο, ΔΕΝ είναι πια δυνατό….»
Winston Churchill, Βρετανός πρωθυπουργός, Νόμπελ 1953
Κατα την επισκεψη του κ.Δενδια στις ΗΠΑ, τον ακουσαμε να λεει οτι ζητησε
μια πιο ξεκαθαρη σταση κι ο συνομιλητης του απαντησε “θα το σημειωσω”.Αποτι φαινεται δεν υπαρχει τελικα ξεκαθαρη θεση υπερ της Ελλαδας γι αυτο κι αυτη η σιωπη.