Οι Βενετοί χρησιμοποίησαν πολλούς Έλληνες ελαφρούς ιππείς, γνωστούς ως Στρατιώτες, στους πολέμους τους κατά των Τούρκων και στη Μικρά Ασία.
Όταν ξέσπασε ο Α’ Ενετουρκικός Πόλεμος, το 1466, οι Βενετοί προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν τους Τούρκους στην Πελοπόννησο, αλλά ηττήθηκαν.
Τότε, μη διαθέτοντες σοβαρές χερσαίες δυνάμεις αποφάσισαν να πλήξουν τους Τούρκους με τον στόλο τους.
Ο ενετικός στόλος, υπό τον Πέτρο Μοτσένιγο, διαθέτων 100 περίπου γαλέρες, έπλευσε αρχικά στη Μεθώνη.
Από εκεί παρέλαβε 1.000 περίπου Στρατιώτες, τους περίφημους Έλληνες ελαφρούς ιππείς και ανοίχτηκε στο Αιγαίο με σκοπό να καταστρέψει «παν το τουρκικόν».
Ο υποπλοίαρχος μιας ενετικής γαλέρας, ο Κοριολανός Κιππίκος, περιγράφει τους Στρατιώτες ως «άνδρες μεγάθυμους και ικανούς προς πάσαν ανδρείαν επιχείρησιν.
Ούτοι δι’ αιφνιδίων επιδρομών τοσούτων έφθειραν την υπό τους Τούρκους Πελοπόννησον, ώστε μεταποίησαν το μέρος τούτο εις αληθή ερημίαν…
Φέρουσιν ασπίδα, σπάθη και λόγχη, ολίγοι θωράκιον και οι πλείστοι βαμβάκινον θώρακα δι’ ου υπερασπίζονται κατά των εχθρικών κτυπημάτων.
Ανδρειότεροι πάντων είναι οι εν Ναυπλίω, πόλη κείμενη εν τη χώρα των Αργείων».
Ο ενετικός στόλος απέπλευσε το 1470 από την Πελοπόννησο και αγκυροβόλησε στη Λέσβο. Από εκεί έπλευσε στα μικρασιατικά παράλια και αποβίβασε τους Στρατιώτες.
Αυτοί επιτέθηκαν σε όλα τα τουρκικά χωριά της περιοχής, συντρίβοντας τους εχθρούς.
Σε κάποια φάση των επιχειρήσεων ισχυρές τουρκικές δυνάμεις κατεδίωξαν τους Έλληνες.
Δόθηκε τότε πραγματική κατά παράταξη μάχη, από την οποία οι Έλληνες εξήλθαν νικητές.
Κατόπιν ο στόλος έπλευσε προς τις ακτές της Καρίας. Και εκεί οι Στρατιώτες αποβιβάστηκαν και εκτέλεσαν επιδρομές σε μεγάλο βάθος στην ενδοχώρα, καταστρέφοντας κάθε τι τουρκικό, αποκομίζοντας πλούσια λάφυρα και εκατοντάδες αιχμαλώτους.
Ύστερα από τις επιτυχίες αυτές ο στόλος αγκυροβόλησε στη Δήλο και κατόπιν έπλευσε στην Αλικαρνασσό, με σκοπό να άρει την πολιορκία του φρουρίου του Αγ. Πέτρου, που το κατείχαν οι Ιωαννίτες ιππότες.
Και πάλι ο Ενετός ναύαρχος αποβίβασε τους Έλληνες Στρατιώτες, οι οποίοι δεν τον απογοήτευσαν.
Αφού πρώτα κατανίκησαν τα τουρκικά στρατεύματα που εστάλησαν εναντίον τους, σε πεισματώδη και πολύωρη μάχη, επέδραμαν σε βάθος και αφάνισαν τους Τούρκους της περιοχής, οι οποίοι θεωρούντο οι πολεμικότεροι όλων.
Στην επιχείρηση αυτή κανένας Έλληνας δεν σκοτώθηκε, 50 όμως τραυματίστηκαν.
Στη συνέχεια ο στόλος επιχείρησε να καταλάβει την Αττάλεια. Οι Στρατιώτες αποβιβάστηκαν πρώτοι και δημιούργησαν προγεφύρωμα. Κατέλαβαν μάλιστα και τα προάστια της πόλης.
Ο ενετικός στόλος όμως δεν κατόρθωσε να καταλάβει και το λιμάνι και έτσι η επιχείρηση απέτυχε.
Τότε αποβιβάστηκαν και τα πληρώματα τω γαλερών, τα οποία προέβησαν σε λεηλασίες, μη λαμβάνοντας το παραμικρό μέτρο ασφαλείας.
Στο μεταξύ οι Τούρκοι, μόλις συνήλθαν από τον αρχικό αιφνιδιασμό, συγκέντρωσαν τις δυνάμεις τους, υπό τον ελληνικής, δυστυχώς, καταγωγής σούμπαση Βαλαβάνη και επιχείρησαν να αιφνιδιάσουν, με την σειρά τους, τους λεηλατούντες Βενετούς.
Οι Στρατιώτες όμως είχαν εγκαταστήσει περιπολίες περιμετρικά της πόλης και μόλις αντελήφθησαν τους Τούρκους συγκεντρώθηκαν και τους επιτέθηκαν.
Στη θέα του κατακρεουργημένου αρχηγού τους οι Τούρκοι δεν άντεξαν άλλο και τράπηκαν σε φυγή, καταδιωκόμενοι και σφαγιαζόμενοι από τους Έλληνες Στρατιώτες.
Τουλάχιστον 250 Τούρκοι έπεσαν στη μάχη έξω από τη Σμύρνη και πολλοί άλλοι αιχμαλωτίσθηκαν.
Οι επιδρομές του ενετικού στόλου συνεχίστηκαν έως το 1473, πάντα με τους Στρατιώτες πρωτεργάτες των επιτυχιών.
Οι Στρατιώτες της φρουράς της πάντως, έπεσαν μέχρις ενός πολεμώντας ηρωικά, ως το τέλος. Άλλοι πάλι στρατιώτες εστάλησαν στην Κύπρο για να ενισχύσουν τις εκεί φρουρές.
Τελικά το 1479 υπεγράφη συνθήκη ειρήνης μεταξύ Ενετών και Τούρκων. Η περιπέτειες των Στρατιωτών θα συνεχιζόταν σε ξένα εδάφη.
