Γράφει ο Στέλιος Φενέκος, Υποναύαρχος ΠΝ ε.α.
Στην συνέχεια της τελευταίας ανάλυσης που δημοσίευσα είχα καταλήξει στα παρακάτω:
- Ότι θα κυριαρχήσουν τελικά διαπραγματευτικές λογικές στην κρίση των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ και Ρωσίας,
- Ότι δεν θα υπάρξει πολεμική αντιπαράθεση πλην κάποιων συνοριακών επεισοδίων
- Ότι η Ρωσία επιδιώκει να θέσει τα όρια για μη επέκταση του ΝΑΤΟ στις ζώνες επιρροής της, όχι μόνο στην Ουκρανία αλλά και στην Μαύρη Θάλασσα και παντού στο μαλακό υπογάστριο της.
- Ότι οι ΗΠΑ θα προσπαθήσουν να ενισχύσουν τον ρόλο του ΝΑΤΟ ως εγγυητή ασφαλείας στην Ευρώπη.
- Ότι θα προσπαθήσουν να διαπραγματευθούν διεκδικώντας την δέσμευση της Ρωσίας ότι δεν θα συνεργαστεί στενότερα με την Κίνα, και ότι θα υπάρξουν περιορισμοί από την πλευρά της στην ενεργειακή υποστήριξη και αυτονομία της Κίνας.
- Και ότι τελικά θα υπάρξει μία ανάλογη τέτοια συμφωνία, με τα ως άνω διακυβεύματα στο τραπέζι.
Σήμερα υπάρχουν σημαντικές εξελίξεις που επιβεβαιώνουν τις εκτιμήσεις αυτές:
ΓΕΓΟΝΟΤΑ
Εδώ και μήνες οι σχέσεις Ρωσίας και Κίνας καλυτέρευαν και πολλοί εκτιμούσαν ότι οι σχέσεις της Ρωσίας με την Κίνα δεν ήταν ποτέ πιο στενές. Αυτή η αντίληψη επιβεβαιώθηκε όταν πριν δύο χρόνια, ο Κινέζος Πρόεδρος αποκάλεσε τον κ. Πούτιν ως τον καλύτερο φίλο του. Έκτοτε δεν συναντήθηκε με άλλον ηγέτη μεγάλης χώρας, πλην του Πούτιν την Παρασκευή.
Στην συνάντηση αυτή ο Πούτιν ανταπέδωσε την φιλοφρόνηση, αποκαλώντας κι αυτός τον Κινέζο Πρόεδρο “αγαπημένο φίλο”.
Ταυτόχρονα αναφέρθηκε εγκωμιαστικά στις «πρωτοφανείς» σχέσεις της Ρωσίας με την Κίνα ως πρότυπο για τις διεθνείς σχέσεις, μία δήλωση που αποκτάει ιδιαίτερη σημασία δεδομένης της σημερινής κρίσης με τον Δυτικό κόσμο (ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ).
Μεταξύ των συμφωνιών που υπογράφηκαν στην συνάντηση αυτή είναι και ένα σχέδιο για να αυξήσει η Gazprom τις εξαγωγές φυσικού αερίου προς την Κίνα από 38 δισεκατομμύρια κ.μ. σε 48 δισεκατομμύρια κ.μ. ετησίως. Ο Πούτιν αναφέρθηκε και σε μελλοντικά έργα, συμπεριλαμβανομένων πυρηνικών σταθμών και μίλησε για «παραδόσεις φιλίας και εμπιστοσύνης αιώνων».
Και αναρωτιόμαστε “γιατί τώρα”;
Γιατί ο Πούτιν επέλεξε να συναντηθεί με τον Κινέζο πρόεδρο υπό τις απειλές πολέμου ένθεν και ένθεν με ΗΠΑ και ΝΑΤΟ, μεσούσης της Ουκρανικής κρίσης;
Είναι προφανές ότι η έκρηξη φιλίας της Ρωσίας με την Κίνα και η διακήρυξη περί ενίσχυσης της στρατηγικής τους σχέσης, έχει και χαρακτήρα απειλής και προειδοποίησης προς τις ΗΠΑ κυρίως, επιδιώκοντας ο Πούτιν να αποκτήσει διαπραγματευτικά όπλα στην διαπραγμάτευση για την Ουκρανική κρίση, όπως ακριβώς είχε κάνει και στο παρελθόν όταν προσάρτησε την Κριμαία και όταν ο Δυτικός κόσμος επέβαλλε κυρώσεις στην Ρωσία το 2014.
Η κρίση της Κριμαίας του 2014 στην Ουκρανία θεωρήθηκε ότι ωθούσε τη Ρωσία περαιτέρω στην αγκαλιά της Κίνας, η οποία πρόσφερε στη Μόσχα οικονομική και διπλωματική υποστήριξη εν μέσω διεθνούς απομόνωσης. Από τότε, η σχέση έχει προχωρήσει περαιτέρω. Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ρωσίας, με το διμερές εμπόριο να αγγίζει το νέο υψηλό των 147 δισ. δολαρίων (108 δισ. £) πέρυσι. Οι δύο χώρες υπέγραψαν επίσης έναν οδικό χάρτη για στενότερους στρατιωτικούς δεσμούς πέρυσι, ενισχύοντας παράλληλα τις κοινές στρατιωτικές ασκήσεις.
Έκτοτε η Ρωσία έβλεπε αυτήν την σχέση με την Κίνα ως σοβαρό διαπραγματευτικό χαρτί προς την Δύση, πίεσης και απειλής ότι θα ενισχύσει τις επαφές με την Κίνα για να εξισορροπήσει τις πιέσεις των ΗΠΑ και της Δύσης, να τις αναγκάσει να μειώσουν την δριμύτητα των αντιδράσεων τους και να αποδεχθούν την πολιτική της για την Ουκρανία αλλά και τις άλλες περιοχές άμεσης επιρροής της.
Ο Πούτιν αντιλαμβάνεται ότι χωρίς την απειλή αυτής της συνεργασίας με την Κίνα και την δυνητική υποστήριξη της, η Ρωσία θα ήταν σε μειονεκτική θέση, όσον αφορά την επεκτατική προσέγγιση του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία, στις χώρες της Μαύρης Θάλασσας και στις παρεμβάσεις της Δύσης στο μαλακό υπογάστριο της.
Από πλευράς ΗΠΑ και του χειραγωγούμενου ΝΑΤΟ, η συνεργασία Ρωσίας – Κίνας θα ήταν ο μεγαλύτερος κίνδυνος τώρα που οι ΗΠΑ έστρεψαν το γεωπολιτικό και γεωστρατηγικό ενδιαφέρον τους στην Ασία, που το είχαν μειώσει σημαντικά επί εποχής Τραμπ. Και φαίνεται ότι η Κίνα κέρδιζε το παιχνίδι στην Ασία με την πολιτική Τραμπ.
Τις τελευταίες ημέρες μάλιστα, η Κίνα αντιλαμβανόμενη πλήρως το γεωπολιτικό παιχνίδι, απηύθυνε έκκληση για ηρεμία και από τις δύο πλευρές και τον τερματισμό μιας ψυχροπολεμικής νοοτροπίας, ενώ ξεκαθάρισε επίσης ότι υποστηρίζει τις ανησυχίες της Μόσχας. Είναι προφανές ότι εκμεταλλεύεται την αντιπαλότητα ΗΠΑ-ΝΑΤΟ και Ρωσίας, για να αναβαθμίσει ανέξοδα τον ηγετικό ρόλο της στον κόσμο, προστατεύοντας την ειρήνη.
Δεν δίστασε δε να κινήσει τα πιόνια στην σκακιέρα με δήλωση του Υπουργού Εξωτερικών Ουάνγκ Γι, ο οποίος χαρακτήρισε «νόμιμες» τις ανησυχίες της Ρωσίας για την ασφάλεια, λέγοντας ότι πρέπει «να ληφθούν σοβαρά υπόψη και να αντιμετωπιστούν».
Επίσης ο Κινέζος πρεσβης στα Ηνωμένα Έθνη, Ζανγκ Τζουν δήλωσε ξεκάθαρα ότι η Κίνα διαφωνεί με τους ισχυρισμούς των ΗΠΑ, ότι η Ρωσία απειλεί τη διεθνή ειρήνη.
Επέκρινε δε τις ΗΠΑ για τη σύγκληση συνεδρίασης του ΣΑ του ΟΗΕ, παρομοιάζοντας το με «διπλωματία μεγαφώνων» που «δεν ευνοεί» τις εξελισσόμενες διαπραγματεύσεις.
Στην Κίνα αυτήν η κρίση στην Ουκρανία έχει παρουσιαστεί ως ένα ακόμη παράδειγμα αποτυχιών της Δύσης.
Κατά την άποψή τους είναι το ΝΑΤΟ υπό την ηγεσία των ΗΠΑ που ενεργεί ως “νταής”, μη σεβόμενες τα δικαιώματα άλλων χωρών, το δικαίωμά της Κίνας όπως και της Ρωσίας να υπερασπίζονται το έδαφός και τα τοπικά τους συμφέροντά.
Η Κίνα θέλει να προωθήσει την ρητορική ότι η ολοένα και στενότερη σχέση με την Ρωσία είναι η τελευταία άμυνα για να προστατευθεί η παγκόσμια τάξη, επιδιώκοντας να κερδίσει έναν μεγαλύτερο ρόλο για τον εαυτό της και την διεθνή αναγνώριση ως δύναμη σταθερότητας σε όλο το κόσμο.
ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ
- Είναι πολύ πιθανό ότι σε περίπτωση κλιμάκωσης της σύγκρουσης και επιβολής κυρώσεων από τη Δύση στη Ρωσία, η Κίνα θα προσπαθήσει να αυξήσει την οικονομική συνεργασία με την Ρωσία.
- Μία μεγαλύτερη Κινεζο-Ρωσική προσέγγιση θα μπορούσε π.χ. να περιλαμβάνει την παροχή εναλλακτικών συστημάτων πληρωμών, δανείων για ρωσικές τράπεζες και εταιρείες, περισσότερες αγορές ρωσικού πετρελαίου ή ακόμη και περιορισμούς εμπορίου στις χώρες της ΕΕ αλλά και στις ΗΠΑ.
- Όμως υπάρχουν και σημαντικοί κίνδυνοι για την Κίνα από μία τέτοια προσέγγιση, αφού κάτι τέτοιο θα μπορούσε να εντείνει τον οικονομικό πόλεμο με τις ΗΠΑ, με σημαντικό κόστος και για την Κίνα.
- Η οικονομική και διπλωματική συνεργασία Ρωσίας και Κίνας έχει επεκταθεί και στον στρατιωτικό τομέα.
Οι δύο χώρες έχουν πραγματοποιήσει μια σειρά στρατιωτικών ασκήσεων, συμπεριλαμβανομένων ναυτικών ασκήσεων και περιπολιών από βομβαρδιστικά μεγάλης εμβέλειας πάνω από τη Θάλασσα της Ιαπωνίας και την Θάλασσα της Ανατολικής Κίνας. Τον Αύγουστο Ρωσικά στρατεύματα αναπτύχθηκαν για πρώτη φορά στο κινεζικό έδαφος ασκούμενοι σε κοινούς ελιγμούς.
- Η Ρωσία, είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου της Κίνας (τον μεγαλύτερο καταναλωτή ενέργειας στον κόσμο), μειώνοντας την εξάρτησή της από τους ελεγχόμενους εν πολλοίς από τις ΗΠΑ παραδοσιακούς προμηθευτές της.
- Επίσης η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου της Ευρώπης και οι Δυτικές χώρες ανησυχούν ότι ο ήδη προβληματικός εφοδιασμός θα μπορούσε να διακοπεί σε περίπτωση σύγκρουσης (σημείο προβληματισμού και τριβής μεταξύ χωρών στην συμμαχία).
- Η νέα συμφωνία της Ρωσίας με το Πεκίνο αφορά φυσικό αέριο από τον αγωγό “Power of Siberia” και το νησί Σαχαλίνη του Ειρηνικού, αγωγοί που δεν είναι συνδεδεμένοι με το ευρωπαϊκό δίκτυο αγωγών της Ρωσίας. Οπότε δεν υπάρχει κίνδυνος να μειωθεί ο εφοδιασμός με φυσικό αέριο της Ευρώπης λόγω εκτροπής του προς την Κίνα.
- Οι Ρωσικές εταιρείες Rosneft και η CNPC υπέγραψαν επίσης συμφωνία για την προμήθεια 100 εκατομ. τόνων πετρελαίου στην Κίνα μέσω του Καζακστάν για 10 χρόνια, επεκτείνοντας σημαντικά την υπάρχουσα συμφωνία.
- Η ρητορική υποστήριξη προς τη Ρωσία μέχρι στιγμής είναι μια κίνηση χαμηλού κόστους για την Κίνα.
- Επίσης η διατήρηση της αντιπαράθεσης ΗΠΑ-Ρωσίας στην Ευρώπη, με πιθανότητα σύγκρουσης στην Ουκρανία θα είχε το ευνοϊκό αποτέλεσμα για την Κίνα να αποσπασθεί η προσοχή των ΗΠΑ στην Ευρώπη, με αύξηση της διαθεσιμότητας στρατηγικών πόρων και αντίστοιχης μείωσης στην Νοτιοανατολική Ασία. Το γεγονός αυτό θα έδινε τον χρόνο στην Κίνα για να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο, όπως έκανε όλα αυτά τα χρόνια εγκλωβισμού των ΗΠΑ στην Μέση Ανατολή και το Αφγανιστάν.
- Θα συνέφερε την Κίνα συνεπώς να διατηρείται η ένταση των ΗΠΑ με την Ρωσία στο έδαφος της Ευρώπης και στην Μαύρη Θάλασσα, χωρίς όμως να μετεξελιχθεί σε πολεμική σύγκρουση.
- Μία τέτοια κατάσταση θα την βοηθούσε να σταθεροποιήσει τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ, αφού δεν θα ήθελε να πυροδοτήσει μεγαλύτερες εντάσεις αυτήν τη στιγμή. Συνεπώς θα συνεχίσει την ρητορική υποστήριξης των Ρωσικών θέσεων και θα προβάλλει την ανάγκη για ειρήνευση.
- Επίσης οι πάντα επιφυλακτικοί Κινέζοι δεν είναι σίγουροι για τις αληθινές προθέσεις της Ρωσίας, και ούτε θα ήθελαν να θέσουν σε κίνδυνο τις εμπορικές σχέσεις που έχουν αναπτύξει με την ΕΕ και με χώρες της.
- Επίσης η Κίνα, παρά τις οικονομικές της πρωτοβουλίες στην Ασία, εξακολουθεί να είναι σε μεγάλο βαθμό ενσωματωμένη στο κυριαρχούμενο από τις ΗΠΑ χρηματοπιστωτικό σύστημα.
- Σημειωτέον ότι δεν έχει ακόμη αναγνωρίσει επίσημα την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία.
ΚΑΤΑΛΗΓΟΝΤΑΣ
Με λίγα λόγια, η Ρωσία αυξάνει την διαπραγματευτική της ισχύ πλησιάζοντας την Κίνα για εξισορροπητικό αντίβαρο.
Η Κίνα το ξέρει αυτό και κινείται με μεγάλη προσοχή, αν και την συμφέρει σε μεγάλο βαθμό μία συντηρούμενη κρίση στην Ευρώπη και στην Μαύρη Θάλασσα, γιατί θα αναγκαστούν οι ΗΠΑ να στρέψουν την προσοχή τους μακριά από την ΝΑ Ασία και να διαθέσουν στρατηγικούς πόρους αλλού.
Αυτό θα δώσει στην Κίνα μεγαλύτερη ελευθερία στην Πολιτική της με την Ταϊβαν, και χρόνο για να ενισχυθεί περισσότερο στην Ινδοκίνα, στις χώρες της ΝΑ Ασίας, του Μεκόνγκ και της Αφρικής.
Επίσης δεν θα ακυρώσει την πρωτοβουλία του δρόμου του μεταξιού και κυρίως από την Κεντρική Ασία προς την Ευρώπη (στον οποίο σημαντικό ρόλο διεκδικεί και η Τουρκία με το άνοιγμα της όδευσης Ζανγκεζούρ).
Πέραν τούτων η σύγκρουση στην Ουκρανία δοκιμάζει και τις σχέσεις των ΗΠΑ –ΝΑΤΟ με χώρες της ΕΕ και της Μαύρης Θάλασσας και δημιουργεί ερωτηματικά για το πως θα δρούσαν οι ΗΠΑ εάν η Κίνα εισέβαλε η παραβίαζε την ζώνη αεράμυνας στην Ταϊβάν.
Περισσότερα άρθρα από το Στέλιο Φενέκο:
