Γράφει ο Αντώνιος Βασιλείου , Αντιστράτηγος (εα), Πολ. Μηχ/κός – MSc in Management Science – τ. Military Advisor at CFE OSCE – τ. Military Scientist at NC3A NATO.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία, κατά τον πρόεδρο της, Volodymyr Zelensky, θα κερδηθεί στο πεδίο της μάχης, αλλά μπορεί να τελειώσει μόνο μέσω διαπραγματεύσεων, ενώ η Δύση λέει ότι αυτό εναπόκειται στην Ουκρανία να αποφασίσει. Ωστόσο, τρεις μήνες μετά τον πόλεμο, οι δυτικές χώρες είναι επιφυλακτικές, ως προς το πότε θα έρθει το τέλος του πολέμου.
Υπάρχουν δύο μεγάλα στρατόπεδα σκέψης. Το ένα είναι το «στρατόπεδο της ειρήνης», το οποίο θέλει να σταματήσουν οι μάχες και να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις το συντομότερο δυνατό. Το άλλο είναι το «στρατόπεδο της δικαιοσύνης», που πιστεύει ότι η Ρωσία πρέπει να πληρώσει ακριβά για την επιθετικότητά της.
Τα επιχειρήματα στρέφονται αρχικά στο εδαφικό. Αφήστε τη Ρωσία να κρατήσει τη γη που έχει κατακτήσει μέχρι τώρα ή απωθήστε την πίσω στην αρχική της γραμμή της 24 Φεβρουαρίου ή να προσπαθήστε να την απωθήστε ακόμα πιο πίσω, στα διεθνή σύνορα, για να ανακτηθούν τα εδάφη που κατέλαβε το 2014. Η συζήτηση επίσης περιστρέφεται και γύρω από πολλά άλλα, εκτός από το κόστος, τους κινδύνους και τα οφέλη της παράτασης του πολέμου και τη θέση της Ρωσίας στην ευρωπαϊκή τάξη.
Το «στρατόπεδο ειρήνης» δείχνει μεγάλη κινητικότητα. Η Γερμανία ζήτησε κατάπαυση του πυρός. Η Ιταλία κυκλοφορεί ένα σχέδιο τεσσάρων κατευθύνσεων για μια πολιτική διευθέτηση. Η Γαλλία μιλά για μελλοντική ειρηνευτική συμφωνία χωρίς «ταπείνωση» για τη Ρωσία. Απέναντι τους βρίσκονται κυρίως η Πολωνία και τα κράτη της Βαλτικής, που υποστηρίζονται από τη Βρετανία.
Τι γίνεται με τις ΗΠΑ; Ο πιο σημαντικός υποστηρικτής της Ουκρανίας δεν έχει ακόμη θέσει έναν σαφή στόχο, πέρα από την ενίσχυση της Ουκρανίας για να της δώσει μία ισχυρότερη θέση διαπραγμάτευσης, η Αμερική έχει ξοδέψει σχεδόν 14 δισεκατομμύρια δολάρια για τον πόλεμο μέχρι στιγμής και το Κογκρέσο μόλις έχει διαθέσει άλλα 40 δισεκατομμύρια δολάρια. Η Αμερική έχει συγκεντρώσει στρατιωτικές δωρεές από περισσότερες από 40 άλλες χώρες, αλλά αυτή η βοήθεια δεν είναι απεριόριστη. Έχει παραδώσει πυροβολικό, αλλά όχι ακόμη τα πυραυλικά συστήματα μεγαλύτερου βεληνεκούς που ζητά η Ουκρανία.
Οι δηλώσεις του Lloyd Austin, υπουργού Άμυνας της Αμερικής, προσθέτουν στην ασάφεια. Αφού επισκέφθηκε το Κίεβο τον περασμένο μήνα, εξέφρασε την άποψη ότι η Δύση θα πρέπει να βοηθήσει την Ουκρανία να κερδίσει και να αδυνατίσει τη Ρωσία. Τρεις εβδομάδες αργότερα φαινόταν να προσχωρεί στο «στρατόπεδο ειρήνης», καλώντας για άμεση κατάπαυση του πυρός, καίτοι το Πεντάγωνο επιμένει ότι δεν υπάρχει αλλαγή πολιτικής.
Στη συνέχεια, ο Χένρι Κίσινγκερ, πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, είπε ότι οι διαπραγματεύσεις θα πρέπει να ξεκινήσουν εντός δύο μηνών για να αποφευχθούν αναταράξεις και εντάσεις που δεν θα ξεπεραστούν εύκολα. Θα υπήρχε ιδανικά μια επιστροφή στη γραμμή της 24ης Φεβρουαρίου, αλλά η συνέχιση του πολέμου πέρα από αυτό το σημείο δεν θα αφορούσε την ελευθερία της Ουκρανίας, αλλά έναν νέο πόλεμο εναντίον της ίδιας της Ρωσίας. Η Ρωσία, είπε, έχει να παίξει σημαντικό ρόλο στην ισορροπία δυνάμεων της Ευρώπης και δεν πρέπει να ωθηθεί σε μια μόνιμη συμμαχία με την Κίνα.
Προς το παρόν, τέτοιες ρωγμές στη Δύση περιορίζονται από την παραδοχή ότι το μέλλον είναι στο χέρι των Ουκρανών να αποφασίσουν. Ωστόσο, οι επιλογές της Ουκρανίας διαμορφώνονται με τη σειρά τους από το τι θα προσφέρει η Δύση. Η Ευρώπη και ο κόσμος γενικότερα, πρέπει να είναι ενωμένη. «Είμαστε τόσο δυνατοί όσο είστε ενωμένοι», είπε ο κ. Ζελένσκι σε συνάντηση στο Νταβός. Είπε ακόμη ότι «η Ουκρανία θα πολεμήσει μέχρι να ανακτήσει όλη την επικράτειά της». Αλλά φαινόταν επίσης να αφήνει στον εαυτό του χώρο για συμβιβασμούς. Οι συνομιλίες με τη Ρωσία, είπε, θα μπορούσαν να ξεκινήσουν μόλις αποσυρθεί στη γραμμή της 24ης Φεβρουαρίου.
Η Αμερική, η Ευρώπη και η Ουκρανία πρέπει να συνεχίσουν να προσαρμόζουν τις θέσεις τους ανάλογα με το τι πιστεύει ο καθένας ότι θα δεχτεί ο άλλος. Οι Ουκρανοί διαπραγματεύονται με τους δυτικούς εταίρους τους και πιθανώς περισσότερο από ότι με τους Ρώσους. Η ασάφεια αντανακλά επίσης τις αβεβαιότητες του πολέμου. Κερδίζει η Ουκρανία, γιατί έσωσε το Κίεβο και απώθησε τη Ρωσία από το Χάρκοβο; ή χάνει επειδή η Ρωσία κατέλαβε τη Μαριούπολη και μπορεί σύντομα να καταλάβει και το Σεβεροντόνετσκ;
Το «στρατόπεδο ειρήνης» ανησυχεί ότι όσο περισσότερο συνεχίζονται οι μάχες, τόσο μεγαλύτερο είναι το ανθρώπινο και οικονομικό κόστος για την Ουκρανία και τον υπόλοιπο κόσμο. Το «στρατόπεδο δικαιοσύνης» απαντά ότι οι κυρώσεις στη Ρωσία μόλις αρχίζουν να δαγκώνουν και με περισσότερο χρόνο και περισσότερα και καλύτερα όπλα η Ουκρανία μπορεί να κερδίσει.
Πίσω από όλα αυτά κρύβονται δύο αντιφατικές ανησυχίες. Η μία είναι ότι οι ρωσικές δυνάμεις είναι ακόμα ισχυρές και θα επικρατήσουν σε έναν σκληρό πόλεμο. Η άλλη είναι ότι όλα είναι εύθραυστα. Εάν νικηθεί η Ρωσία, θα μπορούσε να επιτεθεί στο ΝΑΤΟ ή να καταφύγει σε χημικά ή ακόμα και πυρηνικά όπλα για να αποφύγει την ήττα. Μακροπρόθεσμα η Ευρώπη θα χρειαστεί να βρει έναν τρόπο να ζήσει με τη Ρωσία. Είναι πολύ πιο επικίνδυνο να ενδώσεις στον Πούτιν παρά να τον προκαλέσεις.
Αμερικανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι βοηθούν αθόρυβα την Ουκρανία να αναπτύξει διαπραγματευτικές θέσεις. Ένα σημείο είναι η απαίτησή της για εγγυήσεις ασφαλείας από τη Δύση. Εκτός από μια υπόσχεση για άμεση υπεράσπιση της Ουκρανίας, οι ιδέες περιλαμβάνουν τη δυνατότητα «ανάκλησης» οποιωνδήποτε κυρώσεων κατά της Ρωσίας που θα αίρονται και τον επανεξοπλισμό της Ουκρανίας άμεσα εάν δεχθεί ξανά επίθεση.
Αυτή τη στιγμή, η Ουκρανία είναι αρκετά αισιόδοξη. Έχει αρνηθεί στη Ρωσία μια εύκολη κατάκτηση και νέα δυτικά όπλα εμφανίζονται στην πρώτη γραμμή. Ωστόσο, υπάρχει όλο και περισσότερη ανησυχία από την «κούραση» σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες δεν το λένε ευθέως, αλλά είναι σαν να προσπαθούν να αναγκάσουν τους Ουκρανούς να συνθηκολογήσουν. Προφανώς οποιαδήποτε κατάπαυση του πυρός σημαίνει παγωμένη σύγκρουση η οποία θα εμφανιστεί ξανά σε κάποια στιγμή στο μέλλον.
Το πότε θα τελειώσει ο πόλεμος θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τη Ρωσία, η οποία δεν βιάζεται για κατάπαυση του πυρός. Φαίνεται αποφασισμένη να κατακτήσει όλο το Ντονμπάς στα ανατολικά και συζητά για την κατάληψη περισσότερων εδαφών στα δυτικά. Το παράδοξο της κατάστασης είναι ότι και οι δύο πλευρές εξακολουθούν να πιστεύουν ότι μπορούν να κερδίσουν. Μόνο εάν φτάσουν πραγματικά σε ένα αδιέξοδο και η Μόσχα και το Κίεβο και το αναγνωρίσουν ως τέτοιο, μπορεί να είναι δυνατή οποιαδήποτε συζήτηση για συμβιβασμό. Ακόμη και τότε, είναι πιθανό όλα να είναι προσωρινά.
Με πληροφορίες από economist.com
Περισσότερα άρθρα από τον Αντώνιο Βασιλείου:
* Ο Αντώνης Βασιλείου είναι Αντιστράτηγος (εα), Διπλωματούχος Πολιτικός Μηχανικός, MSc Επιχειρησιακός Ερευνητής, τ. Σύμβουλος ΟΑΣΕ επί Συμβατικών Εξοπλισμών και τ. Μελετητής των Συστημάτων Διοικήσεως και Ελέγχου Πληροφοριών του ΝΑΤΟ
Πηγή: www.antoniosvasileiou.gr
