Τουρκία: Η πρόσφατη Τουρκική προκλητικότητα απέναντι στην Ελλάδα, αποτελεί εμφανή προσπάθεια εξαγωγής μιας εσωτερικής κρίσης
Γράφει ο Κώστας Τσιάκαλος
Η πρόσφατη Τουρκική προκλητικότητα απέναντι στην Ελλάδα, αποτελεί εμφανή προσπάθεια εξαγωγής μιας εσωτερικής κρίσης της οποίας τα όρια, το βάθος και η έκταση είναι προφανώς ανεξερεύνητες ακόμα, δεδομένου πως η κρίση αυτή είναι ακόμα στην αρχή της. Αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές και να ακριβολογήσουμε ταυτόχρονα, η κρίση αυτή υποβόσκει για πολλά χρόνια. Η τελευταία πενταετία, κατά τη διάρκεια της οποίας η Τουρκία καθοδηγούμενη από έναν, θεωρητικά, πολύ ικανό και έξυπνο ηγέτη, επιθυμεί να αναλάβει ένα ρόλο σε διεθνές επίπεδο τον οποίο δε μπορεί να υποστηρίξει. Οι μουσουλμανικές χώρες φαίνεται να μην αποδέχονται το ρόλο της Τουρκίας ως ηγέτιδας θρησκευτικής δύναμης, και οι Ευρωπαίοι δε δείχουν να επιθυμούν τη σύνδεσή τους με μια Τουρκία στην οποία τα ανθρώπινα δικαιώματα καταπατούνται συστηματικά. Πολλώ δε μάλλον, δε φαίνεται να εμπιστεύονται αυτή την Τουρκία οι ΗΠΑ και η Ρωσία.
Από την άλλη πλευρά, η Τουρκία ως κράτος μέλος του ΝΑΤΟ αποτιμάται τελευταία, από αρκετές χώρες στη συμμαχία, ως ασταθής και ιδιαίτερα επιπόλαιος σύμμαχος, γεγονός που αναδεικνύεται από τον τρόπο που δραστηριοποιούνται τα στελέχη της σε επιχειρησιακές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Είναι προφανές δε, πως η αποτελεσματικότητα των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων στη Νοτιοανατολική Τουρκία και τη Συρία αποτελεί άλυτο γρίφο.
Στο εσωτερικό της Τουρκίας τα δεδομένα είναι ακόμα χειρότερα. Η οικονομία είναι σε πτωτική πορεία, τα δημόσια έσοδα μειώνονται σταθερά και ο κρατικός μηχανισμός παρουσιάζει τα ίδια συμπτώματα με το «Μεγάλο Ασθενή» του προπερασμένου αιώνα. Αν συνυπολογίσουμε και την εσωτερική αστάθεια σε κοινωνικό επίπεδο και αν προσθέσουμε την αδυναμία των αρχών ασφαλείας να ελέγξουν τις Κουρδικές περιοχές, τότε το μίγμα μάλλον τείνει να γίνει εκρηκτικό.
Η Ελλάδα, έχοντας θολό πολιτικό τοπίο αλλά σαφή φιλοδυτική πολιτική, παρά τη διακυβέρνηση της χώρας από ένα ιδεοληπτικό και ακραία λαϊκίστικο συνδυασμό κομμάτων, δείχνει ικανή να εξέλθει από την οικονομική κρίση με πολύ βαριές απώλειες. Σε πείσμα των απροκάλυπτα επικίνδυνων περικοπών στον προϋπολογισμό της Άμυνας και την απαράδεκτά προσωποκεντρική διοίκηση του ΥΠΕΘΑ από έναν υπουργό που ζει το όνειρό του, οι Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας έχουν να επιδείξουν εξαιρετικά μεγάλη αποτελεσματικότητα όπου χρειάστηκε, τόσο στα κύρια καθήκοντά τους όσο και σε εκείνα που αφορούσαν την ενίσχυση του κρατικού μηχανισμού στο προσφυγικό ζήτημα.
Οι λεονταρισμοί της Τουρκίας και η εξωτερίκευση της επερχόμενης κρίσης, συνέπεια της οποίας ενδέχεται να είναι και ο μερικός διαμελισμός της σε βάθος χρόνου, δείχνουν διαχειρίσιμοι από την Ελληνική πλευρά. Υπάρχουν όμως κάποια σημεία τα οποία είναι εξαιρετικά κρίσιμα. Ένα από αυτά είναι ο ίδιος ο Έλληνας υπουργός Εθνικής Άμυνας ο οποίος έχει στοχοποιηθεί από την Τουρκική πλευρά ως ο αδύναμος κρίκος. Για λόγους εσωτερικής κατανάλωσης, το γεγονός μεταφράζεται ως ηρωική στάση του υπουργού. Στην ουσία όμως οι Τούρκοι τον έχουν στοχοποιήσει περιμένοντας κάποιο λάθος του που θα τους δώσει το δικαίωμα να δημιουργήσουν κάποια «φασαρία».
Η Τουρκική στάση μάλλον αποσκοπεί στην κλιμάκωση της έντασης προκειμένου να χάσει την ψυχραιμία της η Ελληνική πλευρά και να υποπέσει στο λάθος που θα επιτρέψει στην Τουρκία να δημιουργήσει θερμό επεισόδιο μικρής κλίμακας. Στον Τουρκικό σχεδιασμό υπάρχει ένα μεγάλο κενό το οποίο μπορεί να παρατηρηθεί εύκολα: Δεν υπολογίζεται η αντίδραση του ΝΑΤΟ. Το ΝΑΤΟ, όχι μόνο ως θεσμός αλλά και ως τελικός διαχειριστής της περιοχής της Μεσογείου (άρα και του Αιγαίου) θα όφειλε να συμπεριληφθεί στο σχεδιασμό της Τουρκίας, δεδομένου του ρόλου της συμμαχίας και των άρθρων που καθορίζουν τις σχέσεις των συμμάχων.
Το μείζον ερώτημα εδώ είναι: Θα επέτρεπε η Συμμαχία ένα θερμό επεισόδιο μεταξύ δύο χωρών μελών της και μάλιστα σε μια περιοχή που ήδη αντιμετωπίζει εξαιρετικά σοβαρά θέματα; Στις δυνητικές απαντήσεις στο ερώτημα αυτό ας συνυπολογιστεί και η στάση των ΗΠΑ, οι οποίες υπό την προεδρία του Donald Trump εμφανίζονται εξαιρετικά επιφυλακτικές σε νέες οικονομικές αφαιμάξεις για τη διατήρηση μιας πολυδάπανης εξωτερικής πολιτικής. Εν ολίγοις, η Τουρκία παίζει ένα ιδιαίτερα επικίνδυνο παιχνίδι προκειμένου να μετριάσει τις εσωτερικές αντιδράσεις και να επιβραδύνει την επερχόμενη κρίση και τις συνέπειές της.
Ο στρατηγικός σχεδιασμός της δείχνει ελλιπής και η υλοποίησή του παρουσιάζει σημαντικά κενά. Είναι δε ορατή η απουσία ικανών στελεχών με στρατηγική σκέψη από τις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις, και το φαινόμενο είναι πιο έντονο στις ΝΑΤΟϊκές εκδηλώσεις. Η πρόσφατη απόπειρα πραξικοπήματος και ο τρόπος που αυτή αντιμετωπίστηκε από το καθεστώς Ερντογάν κατέδειξε την απουσία ψυχραιμίας και οργανωμένου σχεδίου αντίδρασης. Η ολιστική και εις βάθος εκκαθάριση στελεχών του Τουρκικού κρατικού μηχανισμού έχει προκαλέσει σημαντικά προβλήματα τόσο στις Τουρκικές υπηρεσίες ασφαλείας όσο και στις Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας.
Η έως τώρα ψύχραιμη και μεθοδική αντιμετώπιση της Τουρκικής προκλητικότητας σε διεθνές επίπεδο από το Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών αποτελεί στοιχείο το οποίο οι διεθνείς οργανισμοί, και εν προκειμένω η ΕΕ και το ΝΑΤΟ, αξιολογούν θετικά. Το αποτέλεσμα αυτής της αξιολόγησης είναι εμφανές και η απόδειξη είναι η εμπιστοσύνη με την οποία περιβάλλουν την Ελλάδα τον τελευταίο καιρό αλλά και η ενδυνάμωση του στρατηγικού της ρόλου στο ΝΑΤΟ.
Εν κατακλείδι, η στόχευση της Τουρκίας για εξαγωγή των εσωτερικών προβλημάτων της μέσω της δημιουργίας μιας τεχνητής Ελληνοτουρκικής κρίσης, έχει τη σοβαρή πιθανότητα να προσκρούσει σε μια εξαιρετικά δυναμική αντίδραση από πλευράς ΝΑΤΟ. Από την πλευρά της η ΕΕ δείχνει να θέλει να κερδίσει χρόνο για να μπορέσει να αντιμετωπίσει πιο αποτελεσματικά το προσφυγικό ζήτημα και να αφαιρέσει ένα διαπραγματευτικό πλεονέκτημα της Τουρκίας με το οποίο ενίοτε εκβιάζονται οι Ευρωπαϊκές χώρες.
Η ορθολογιστική διαχείριση από την πλευρά της Ελλάδας της Τουρκικής δραστηριότητας τόσο σε επιχειρησιακό όσο και σε επικοινωνιακό επίπεδο, επιβάλλει μεθοδολογικό σχεδιασμό και απόλυτα ρεαλιστική εκτίμηση κατάστασης σε στρατηγικό επίπεδο. Οι εθνικιστικές κορώνες και οι ανώφελοι ηρωισμοί δεν πρόκειται να ωφελήσουν τη χώρα. Αντίθετα, οι ψύχραιμες και συστηματικές ενέργειες αποτελούν εχέγγυο για την επίτευξη Εθνικών Στόχων οι οποίοι θα είναι σώφρων να αναθεωρηθούν και να συγκεκριμενοποιηθούν, έτσι ώστε με σαφή Εθνικό Σχεδιασμό να επιτευχθούν. Η περίοδος είναι η πλέον κατάλληλη για μια μεθόδευση στο πλαίσιο αυτό, καθότι η Τουρκία είναι ήδη σε αδυναμία λόγω της στρατηγικής της υπερεξάπλωσης. Προσοχή όμως: Το θηρίο είναι πιο επικίνδυνο όταν είναι πληγωμένο.
