Η σημασία της επίσκεψης Ερντογάν στο Τουρκμενιστάν

ΤΟΥΡΚΙΑ ΤΟΥΡΚΕΝΙΣΤΑΝ

Γράφει ο Γιώργος Μενεσιάν, Διεθνολόγος, Ερευνητής στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων (ΙΔΙΣ) για θέματα Μ. Ανατολής, Ευρασίας

 

Χθες, ο Τούρκος πρόεδρος επισκέφτηκε το Τουρκμενιστάν για να παραστεί στην Σύνοδο Κορυφής των κρατών-μελών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας (ECO). Στο περιθώριο της Συνόδου συναντήθηκε με τον Τουρκμένο ομόλογό του Gurbanguly Berdymukhamedov με τον οποίο και υπέγραψαν μια σειρά συμφωνιών οι οποίες αφορούν στους τομείς της οικονομίας, του εμπορίου, της υγείας και της παιδείας.

Τον περασμένο Φεβρουάριο, οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών είχαν αποφασίσει την αναβάθμιση των οικονομικών και ενεργειακών σχέσεων των δύο κρατών. Επομένως, οι χθεσινές συμφωνίες αποτελούν την συνέχεια μιας υφιστάμενης πολιτικής.

Υπενθυμίζεται ότι, τα τελευταία χρόνια, το Τουρκμενιστάν έχει αγοράσει σημαντικό αριθμό τουρκικών στρατιωτικών εξοπλισμών και μη επανδρωμένων αεροσκαφών.

Όμως η συνεργασία αυτή (όπως και η συνάντηση των δύο ηγετών) δεν αποτελεί, απλώς, μια win-win κατάσταση, αλλά έχει στρατηγικό βάθος (όπως θα έλεγε και ο Davutoğlu):

Πολύ πρόσφατα, δύο άλλα κράτη, το Ιράν και το Αζερμπαϊτζάν (αμφότερα μέλη του ECO) υπέγραψαν μια συμφωνία για την ενεργειακή συνεργασία, αλλά και για την μεταφορά τουρκμενικού φυσικού αερίου στο Αζερμπαϊτζάν μέσω του Ιράν. Το αέριο που θα φτάνει στο Μπακού θα μεταφέρεται, με την σειρά του, στην Τουρκία μέσω του αγωγού ΤΑΝΑΡ ή των αγωγών BTC και BTE. Το αποτέλεσμα: αναβαθμίζεται η θέση της Τουρκίας ως ενεργειακού κόμβου και καλύπτονται οι αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες της χώρας.

Παράλληλα, το Τουρκμενιστάν μπορεί να αποτελέσει τον συνδετικό κρίκο μεταξύ Τουρκίας και Πακιστάν, μιας και το Ιράν διατηρεί σχέσεις ανταγωνιστικές, κυρίως, με την Τουρκία. Αυτός είναι και ένας από τους πολλούς λόγους που η Άγκυρα και το Ισλαμαμπάντ προσπαθούν να προσεγγίσουν το καθεστώς των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν. Διότι έτσι θα ανοίξει ένας εναλλακτικός διάδρομος για την σύνδεση Τουρκίας και Πακιστάν, με αποτέλεσμα τα δύο κράτη να μην εξαρτώνται αποκλειστικά από το Ιράν.

Επιπλέον, το Τουρκμενιστάν διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην υλοποίηση του νέου δρόμου του μεταξιού (Belt and Road Initiative – BRI). Η «θαλάσσια» σύνδεση Τουρκμενιστάν – Αζερμπαϊτζάν στην Κασπία Θάλασσα ανοίγει έναν επιπλέον διάδρομο για το BRI και δίνει προστιθέμενη αξία στην Τουρκία από την οποία θα περνάει ο νέος αυτός διάδρομος, για να καταλήξει στην Ευρώπη.

Ακόμη, η αναβάθμιση των σχέσεων Τουρκίας – Τουρκμενιστάν βοηθά στην παντουρκιστική – για κάποιους – επεκτατική, έξυπνη ή ριψοκίνδυνη – για άλλους – πολιτική που επιθυμεί να ακολουθήσει η Τουρκία στην Κεντρική Ασία. Το Τουρκμενιστάν υπό τον Saparmurat Niyazov (1990-2006) είχε διαλέξει τον δρόμο της απομόνωσης. Ο διάδοχος του Niyazov και νυν πρόεδρος της χώρας προσπαθεί να αλλάξει την ουδέτερη εξωτερική πολιτική που το Τουρκμενιστάν ακολουθούσε μέχρι το 2006. Επί προεδρίας Berdymukhamedov, το Τουρκμενιστάν έχει κάνει αποφασιστικά βήματα για να αναβαθμίσει την στρατηγική του θέση στην Ευρασία. Γι’αυτό και συνεργάζεται με την Κίνα, την Ρωσία και την Τουρκία, ενώ κλείνει το μάτι και στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ.

Το 2021, η χώρα αποφάσισε να ενταχθεί στον Οργανισμό Τουρκικών Κρατών (πρώην Τουρκικό Συμβούλιο), αρχικά ως κράτος-παρατηρητής και στην συνέχεια ως πλήρες μέλος. Οι Τούρκοι και οι Τουρκμένοι έχουν κοινή καταγωγή και είναι οι απόγονοι των Ογούζων Τούρκων οι οποίοι ξεκίνησαν από το σημερινό Τουρκμενιστάν και εποίκησαν τμήματα της Περσίας, του Καυκάσου και της Μικράς Ασίας. Βεβαίως, η κοινή καταγωγή των δύο λαών δεν παίζει αποφασιστικό ρόλο στην ολοένα και αυξανόμενη συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών – χρησιμοποιείται όμως από τον Erdoğan για να ικανοποιήσει τα εθνικιστικά/παντουρκιστικά αισθήματα των ψηφοφόρων και του κυβερνητικού του εταίρου Bahçeli. Τα οικονομικά συμφέροντα είναι πολλά και αυτά καθορίζουν, στην τελική, τις σχέσεις μεταξύ των κρατών στην περιοχή.

Τέλος, πρέπει να έχουμε πάντα στο πίσω μέρος του μυαλού μας ότι η διείσδυση της Τουρκίας στην Κεντρική Ασία ενδέχεται να ανοίξει ένα νέο μέτωπο στον υπάρχοντα ανταγωνισμό (ή καλύτερα “co-opetition”) μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας, καθώς η περιοχή αυτή βρίσκεται εδώ και σχεδόν δύο αιώνες κάτω από την σφαίρα επιρροής της Μόσχας. Ο ανταγωνισμός αυτός θα γίνει εντονότερος αν η Ευρωπαϊκή Ένωση καταφέρει να αποκτήσει πρόσβαση (μέσω του Αζερμπαϊτζάν και της Τουρκίας) στο τουρκμενικό φυσικό αέριο, στο πλαίσιο της προσπάθειάς της να απεξαρτηθεί ενεργειακά από την Ρωσία.

 


Περισσότερα άρθρα από το Γιώργο Μενεσιάν:

ΑΠΟΨΕΙΣ – ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΝΕΣΙΑΝ


 

1 ΣΧΟΛΙΟ

  1. Μάλιστα ο ΕΡΝΤΟGΑΝ παίζει επιθετικά προσπαθοντας να δώσει εύρος στην σημερινή Τουρκία εκμεταλευομενος το κάθε τι ως σηνδετικο κρυκο μα το μουσουλμανικο θρησκευμα θα είναι είτε η κατε επίφαση Τουρκίκη καταγωγή (γιατί σαφώς τουρκμενοι εξεστρατευσαν στην μικρά Ασία αλλά δεν ήταν τόσοι που να αλλοιώθηκε η πληθυσμιακη βάση με τις εξετάσεις DNA παίζονται δράματα αυτήν την εποχή στην Τουρκία)
    Ο ΕΡΝΤΟGΑΝ θέλει να μετατραπεί η μικρή Τουρκία του Κεμάλ όπου το υβριστικό Τούρκος (ο Χορτιάτης πτηνοτροφος) έγινε από λαϊκός χαρακτήρισμος εθνικός προσδιορισμος
    Ο ΕΡΝΤΟGΑΝ θέλει την μεγάλη οθωμανικη αυτοκρατορία όχι το μικρό τουρκικό κράτος και όχι Τούρκο αλλά αυτοκρατορίκο οθωμανο περήφανο όχι κακομοιρη όπως μας θέλει εμάς το δικό μας ξενοφερτο πολιτικο κατεστημένο που τρέχει να κλαψουριζει στους ανίκανους διεθνής πολητικους οργανισμόυς και αυτή του την ζητιάνια την παρουσίαζη ως πολητικη δράση

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ