Θα πούμε σήμερα μερικά λόγια τσεκουράτα που θα πληγώσουν μερικούς, αλλά οφείλουμε να λέμε και σκληρές αλήθειες. Οι ώρες που ξοδεύουν οι στρατιωτικοί στις μονάδες και τις υπηρεσίες είναι άπειρες. Χρειάζεται αυτή η υπερβολή; Κι αν ναι πως μπορεί να γίνει παραγωγικός αυτός ο “υποχρεωτικός” χρόνος παραμονής στα στρατόπεδα;
Αρχικά να περιγράψουμε μια κατάσταση που σχεδόν όλοι ανεξαιρέτως οι στρατιωτικοί έχουν βιώσει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Το θερινό ωράριο είναι από τις 07.00 το πρωί έως και τις 15.00 μ.μ. και το χειμερινό ωράριο από τις 07.30 π.μ. έως και τις 15.30 μ.μ. Υπάρχει κόσμος που μπαίνει και βγαίνει στα στρατόπεδα στις προκαθορισμένες αυτές ώρες. Λίγος συγκριτικά με τον πολύ που μπαινοβγαίνει νωρίτερα το πρωί και αργότερα το απόγευμα ή και το βράδυ. Τα χρήματα που παίρνουν όλοι είτε ακολουθούν το ωράριο είτε όχι είναι τα ίδια.
Τι κάνουν λοιπόν οι στρατιωτικοί τις παραπάνω ώρες που βρίσκονται στις μονάδες και στις υπηρεσίες; Πολλά και τίποτα. Υπάρχουν πολλοί που κάθονται παραπάνω μόνο και μόνο επειδή αυτό κάνει ο τμηματάρχης, διευθυντής ή διοικητής τους. Υπάρχουν άλλοι που τους ζητείται να μείνουν για να συντρέξουν το έργο των προϊσταμένων τους. Υπάρχουν κι άλλοι που το κάνουν για να δείξουν ότι κάτι κάνουν, χωρίς να το κάνουν.
Δουλειά πολύ υπάρχει κι αυτό είναι γεγονός που δεν αμφισβητείται. Όμως ο χρόνος είναι υπεραρκετός για την να καλύψει ένας κατώτερος αξιωματικός ή ένας υπαξιωματικός στο χρόνο του ωραρίου. Απαιτείται όμως να την οργανώσει καλά και να είναι πάντα μέσα στα χρονοδιαγράμματα. Αυτή είναι η πρώτη μεγάλη ζημιά: τα χρονοδιαγράμματα δεν είναι πάντα σαφή. Αυτό το “ανυπερθέτως” που κυκλοφορούσε και κυκλοφορεί κατά συρροή στις διαταγές είναι κατά την κρίση και κατά το δοκούν πολλές φορές. Που να μην υπάρχει κιόλας.
Το άλλο το καλό είναι η πλήρης και χαώδης αδυναμία στην έκφραση και στο λόγο. Αυτή η αδυναμία θεωρητικά θα έπρεπε να καλύπτεται από θεσμικά κείμενα (πάγιες διαταγές, κανονισμούς, λειτουργικά κείμενα, κλπ.) τα οποία υπάρχουν σε αναρίθμητο αριθμό. Ποιος τα ξέρει και ποιος λειτουργεί με βάση αυτά είναι άλλη κουβέντα όμως. Δεν υπάρχει στέλεχος των Ενόπλων Δυνάμεων που να μην έχει πετάξει κουβάδες με σελίδες χαρτί γιατί κάποιος άλλαξε μια τελεία ή ένα “και”.
Και φυσικά το πήγαινε – έλα της χαρτούρας τρώει χρόνο, άρα να ένας λόγος που τα στελέχη καταστρατηγούν το ωράριο. Ο κάθε προϊστάμενος είτε γιατί οι υφιστάμενοι του δεν ακολουθούν τα θεσμικά κείμενα, είτε γιατί ο ίδιος τα αγνοεί (με τη βούλησή του πολλές φορές) μπορεί να διορθώσει ένα έγγραφο πολλές φορές. Που σημαίνει πολύς χρόνος πάει στράφι. Έτσι όμως δείχνει ότι δουλεύει.
Ένα άλλο καλό έχει να κάνει με τις επιθεωρήσεις, τις επισκέψεις, τις ασκήσεις και τις δραστηριότητες που έχει μια υπηρεσία ή μια μονάδα. Κόσμος και κοσμάκης πάει κι έρχεται όταν ανώτατα στελέχη εκτελούν επισκέψεις ή επιθεωρήσεις. Η καθημερινότητα η οποία αν ήταν καλά οργανωμένη, είναι πολλές φορές αρκετή για να μην απαιτείται η έκτακτη παραμονή των στελεχών στα στρατόπεδα λίγο πριν από τέτοια γεγονότα και με 12ώρες και παραπάνω “εθελοντικές συμμετοχές”.
Και φτάσαμε στο καλύτερο: Από ένα βαθμό και πάνω θεωρείται δεδομένο πως ο παραπάνω χρόνος παραμονής στο γραφείο ή στη μονάδα είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την εξέλιξη των στελεχών. υπήρξαν στο παρελθόν στελέχη τα οποία επένδυσαν την εξέλιξή τους στην πρακτική αυτή. Και θα ήταν πλήρως αποδεκτό αυτό αν ο χρόνος που “έτρωγαν” στα στρατόπεδα ήταν παραγωγικός και αποδοτικός. Το δυστύχημα είναι πως ήταν ακριβώς το αντίθετο. Το πάλαι ποτέ υπήρχαν τα βιβλία και τα περιοδικά, μετά ήρθαν οι υπολογιστές και οι πασιέντζες και μετά το Facebook. Όμως ήταν εκεί, τους έβλεπαν όλοι. Χώρια που έδιναν και το καλό παράδειγμα σε κείνους κάθονταν μαζί τους για να δείχνουν πως εργάζονται.
Η παραγωγικότητα και αποδοτικότητα των στελεχών δυστυχώς δεν συναρτάται από το χρόνο παραμονής στην υπηρεσία. Συναρτάται κυρίως από το έργο το οποίο καλούνται να επιτελέσουν σε συγκεκριμένο χρόνο και με συγκεκριμένο τρόπο. Το ωράριο δεν είναι ο οδηγός για τον χρονικό προγραμματισμό ενός έργου. Πρέπει όμως να αποτελεί τη χρονική βάση προσδιορισμού των εργατοωρών που απαιτούνται για την ολοκλήρωσή του.
Κάθε καινοτόμα ιδέα και κάθε έξυπνη πρακτική που είναι εις βάρος της φιλοσοφίας της παράτασης του ωραρίου αντιμετωπίστηκε στο παρελθόν με σκεπτικισμό. Αν όμως υπήρχε οικονομικός αντίκτυπος για τις παραπάνω ώρες που οι στρατιωτικοί κάθονται στην υπηρεσία μπορεί τα πράγματα να ήταν διαφορετικά.
