Η Τουρκία αυτή τη στιγμή έχει ανοίξει πολεμικά μέτωπα σε Συρία, Ιράκ, με Κούρδους και στη Λιβύη ενώ βρίσκεται στα πρόθυρα και ενός νέου στην Ανατολική Μεσόγειο.
Πίσω όμως από αυτή την επίδειξη στρατιωτικής ισχύος τα πράγματα δε φαίνεται να πηγαίνουν καθόλου καλά με τον οίκο αξιολόγησης Moody’s, όπως μεταφέρει businessdaily.gr, να σφυρίζει λήξη παιχνιδιού για την Τουρκία…
Η Moody’s, γίνεται ο πρώτος οίκος αξιολόγησης, ο οποίος πιστοποιεί πως η χώρα εξάντλησε τα συναλλαγματικά της αποθέματα αλλά απέτυχε να στηρίξει την ισοτιμία της λίρας και βαδίζει σε μια σοβαρή κρίση. Ο Τούρκος υπ. Οικονομικών επιχείρησε να καθησυχάσει τους επενδυτές, αλλά οι χθεσινές, τραγελαφικές δηλώσεις του στο CNN Turk μάλλον εντείνουν παρά μειώνουν τις ανησυχίες.
Σε ανάλυσή του για την τουρκική οικονομία, ο οίκος αξιολόγησης Moody’s δημοσιεύει ένα γράφημα με δικούς του υπολογισμούς, βάσει στοιχείων που έχουν αντληθεί από την κεντρική τράπεζα της Τουρκίας, από το οποίο φαίνεται ότι τα καθαρά συναλλαγματικά αποθέματα της Τουρκίας βρίσκονται πλέον πολύ κοντά στο μηδέν. Ο τίτλος του γραφήματος περιγράφει άριστα το αδιέξοδο στο οποίο βρίσκονται πλέον οι τουρκικές αρχές: «Τα αποθέματα της κεντρικής τράπεζας έχουν εξαντληθεί σε μια αποτυχημένη απόπειρα υποστήριξης του νομίσματος».
Ειδικότερα, όπως εξηγεί η Moody’s:
- Η θέση της Τουρκίας σε συναλλαγματικά διαθέσιμα δεν ήταν ποτέ ισχυρή, αλλά τώρα είναι ιδιαίτερα αδύναμη. Τα ακαθάριστα αποθεματικά (εξαιρουμένου του χρυσού) ήταν 46,7 δισ. δολ. στις 2 Αυγούστου 2020. Εξαιρουμένων των υποχρεωτικών αποθεματικών συναλλάγματος που τηρούν οι εμπορικές τράπεζες στην κεντρική τράπεζα, τα καθαρά αποθεματικά είναι περίπου 3 δισ. δολ.
- Δεδομένου ότι οι θέσεις βραχυπρόθεσμης ανταλλαγής συναλλάγματος μεταξύ κεντρικής τράπεζας και εμπορικών τραπεζών (swaps) ανήλθαν σε 54 δισ. δολ. στα τέλη Ιουνίου, η θέση της κεντρικής τράπεζας όσον αφορά τα αποθεματικά είναι πολύ αδύναμη (σ.σ.: επειδή η κεντρική τράπεζα δεν διαθέτει αρκετό συνάλλαγμα το δανείζεται από τις εμπορικές τράπεζες).
- Οι κρατικές τράπεζες προσπάθησαν να υποστηρίξουν την αξία της λίρας, αλλά με τον τρόπο αυτό έχουν συσσωρεύσει μια ασυνήθιστα μεγάλη θέση short σε συνάλλαγμα αρκετά γρήγορα. Στα τέλη Ιανουαρίου, τα στοιχεία από την τραπεζική ρυθμιστική αρχή δείχνουν ότι αυτές οι αρνητικές θέσεις ανήλθαν σε 2 δισ. δολ., αλλά τώρα έχουν αυξηθεί σε 10 δισ. δολ. και, από αυτά, τα 2 δισ. δολ. αφορούν θέσεις short που δημιουργήθηκαν μόνο τον Ιούλιο.
Η Moody’s τονίζει ότι η τουρκική οικονομία βρίσκεται σε ιδιαίτερα δυσχερή θέση, λόγω και της πανδημίας, και προβλέπει συρρίκνωση του ΑΕΠ φέτος κατά 5%, καθώς ο τουρισμός έχει πληγεί σοβαρά από την πανδημία, με τους επισκέπτες να έχουν μειωθεί το πρώτο εξάμηνο σε 4,5εκατ. από 18 εκατ. πέρυσι. Ο αυξημένος πληθωρισμός, η επιβράδυνση των χορηγήσεων ως αποτέλεσμα ρυθμιστικών δράσεων και η αυξανόμενη ανεργία θα συνεχίσουν να περιορίζουν την ιδιωτική κατανάλωση και τις επενδύσεις, υπογραμμίζει η Moody’s.
Προειδοποιεί, μάλιστα, ότι μια περαιτέρω, σημαντική αποδυνάμωση του νομίσματος θα μπορούσε να έχει σημαντικές πιθανές συνέπειες για την Τουρκία. Χωρίς την κανονική λειτουργία του τουρισμού, η ασθενής λίρα ενέχει κινδύνους για την οικονομική ανάπτυξη, καθώς οι εξαγωγές της χώρας βασίζονται σε πολύ μεγάλο βαθμό σε εισαγωγές ενδιάμεσων αγαθών και ο ιδιωτικός τομέας έχει μεγάλο χρέος σε συνάλλαγμα. Η πτώση της λίρας επηρεάζει και τη δημοσιονομική ευελιξία της κυβέρνησης. Ενώ το συνολικό επίπεδο του δημόσιου χρέους της Τουρκίας είναι αρκετά χαμηλό, στο 40% του ΑΕΠ (πρόβλεψη για το 2020), περίπου το ήμισυ αυτού του χρέους είναι σε ξένο νόμισμα και έτσι το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους είναι αρκετά ευαίσθητο στις συναλλαγματικές κρίσεις.
Οι τρέχουσες επιλογές της Τουρκίας όσον αφορά τις νομισματικές και δημοσιονομικές πολιτικές για την αντιστροφή των τρεχουσών τάσεων είναι πιθανό να αποδειχθούν αναποτελεσματικές και τελικά επιζήμιες για την ανάπτυξη και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, προειδοποιεί η Moody’s, τονίζοντας ότι, δεδομένου του ιστορικού της χώρας τα τελευταία πέντε χρόνια, υπάρχει σημαντική αβεβαιότητα σχετικά με την προθυμία της κυβέρνησης και της κεντρικής τράπεζας να αλλάξουν πορεία και να εφαρμόσουν πολιτικές που θα αντιμετωπίσουν με βιώσιμο τρόπο τις πιστωτικές προκλήσεις της χώρας.
Εκτός πραγματικότητας ο Τούρκος υπ. Οικονομικών
Την ώρα που η τουρκική οικονομία βρίσκεται στο χείλος της αβύσσου, ο Τούρκος υπ. Οικονομικών, γαμπρός του Ερντογάν, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, επιχείρησε με μια εμφάνιση στο CNN Turk να πείσει ότι όλα πάνε καλά, τονίζοντας ότι απλώς η Τουρκία επηρεάζεται, όπως και οι άλλες χώρες, από τις παγκόσμιες ροές κεφαλαίων.
Για την ισοτιμία της λίρας, η τοποθέτηση του Αλμπαϊράκ αφήνει σαφώς να εννοηθεί ότι οι τουρκικές αρχές δεν θα ενοχληθούν αν συνεχίσει να υποχωρεί, επειδή, όπως είπε, η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας είναι πιο σημαντική από το επίπεδο των συναλλαγματικών ισοτιμιών.
Με άλλα λόγια, αφού η Τουρκία δεν διαθέτει πλέον συνάλλαγμα για να στηρίξει τη λίρα, η περαιτέρω διολίσθησή της δεν θεωρείται πλέον ανεπιθύμητη, αφού θα καταστήσει ανταγωνιστικότερα τα τουρκικά προϊόντα και υπηρεσίες. «Η συναλλαγματική ισοτιμία πηγαίνει κάτω, ή πηγαίνει πάνω. Αυτό που είναι σημαντικό είναι να διαχειρίζεται η Τουρκία αυτή τη μεταβλητότητα με ελεγχόμενο τρόπο. Δεν έχει σημασία ποια είναι η ισοτιμία, αλλά αν είναι μια ανταγωνιστική ισοτιμία», τόνισε χαρακτηριστικά ο Αλμπαϊράκ.
Ο Τούρκος υπ. Οικονομικών διέψευσε κατηγορηματικά όσους, όπως η Moody’s και το ΔΝΤ, προβλέπουν συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 5% φέτος. Ταυτόχρονα, όμως, διέψευσε και τον πρόεδρο Ερντογάν, ο οποίος επιμένει συνεχώς ότι η Τουρκία θα κλείσει το 2020 με θετικό ρυθμό ανάπτυξης, καθώς άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο για συρρίκνωση του ΑΕΠ έως και κατά 2%.
Η αγορά συναλλάγματος δεν φαίνεται να πείσθηκε από τις δηλώσεις του Αλμπαϊράκ. Ενώ χθες το βράδυ η ισοτιμία του δολαρίου με τη λίρα είχε ισορροπήσει στις 7,20 λίρες, κατά τη διαπραγμάτευση στην Ασία η λίρα βρέθηκε αρκετά χαμηλότερα τις πρώτες πρωινές ώρες, στις 7,33 λίρες/δολάριο.
