Άρθρο του AFP – Μετάφραση – απόδοση του Χαράλαμπου Τζιγκουνάκη, Αντιστράτηγου ε.α.
Μέλη της ιδιωτικής ρωσικής εταιρείας Sewa Security Services, που συνδέεται με τη Wagner, δραστηριοποιούνται από τον Μάρτιο του 2018 στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία. Επισήμως, 1.135 Ρώσοι στρατιώτες είναι παρόντες στη χώρα, επικεφαλής των περισσότερων στρατευμάτων της Κεντρικής Αφρικής.
Στα νότια της βάσης 101 των Ενόπλων Δυνάμεων του Μάλι, η οποία γειτνιάζει με τους διαδρόμους του αεροδρομίου του Μπαμάκο, η κατασκευή ενός νέου στρατιωτικού στρατοπέδου προκάλεσε υποψίες τον Νοέμβριο. Μετά από χωματουργικές εργασίες, περίπου δεκαπέντε σκηνές και ρωσικά τεθωρακισμένα οχήματα εμφανίστηκαν σε εικόνες δορυφορικής επιτήρησης και στη συνέχεια μόνιμες κατασκευές. Τον Δεκέμβριο, οι εναλλαγές αεροπλάνων που ανήκαν στον ρωσικό στρατό κατάφεραν να πείσουν τις δυτικές χώρες ότι οι μισθοφόροι του Βάγκνερ είχαν πράγματι προσγειωθεί στο Μάλι. Ένα Tupolev 154 M ταξινομημένο RA-85042 βρίσκεται κυρίως στο ραντάρ, με την υποψία ότι έφερε αρκετές δεκάδες ρωσους στη χώρα.
Αυτό το αεροσκάφος, το οποίο ανήκει στη Μονάδα 223 της Ρωσικής Πολεμικής Αεροπορίας, αναχώρησε από τη Μόσχα στις 19 Δεκεμβρίου για τη Δαμασκό,, στη συνέχεια πέταξε την επόμενη μέρα στο Μπαμάκο μέσω Λιβύης , σύμφωνα με στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από τον ιστότοπο Flightradar24. Το 2021, το ίδιο αεροπλάνο είχε ήδη πραγματοποιήσει πτήσεις προς τη Συρία, τη Λιβύη και την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία , τρεις άλλες εμπόλεμες ζώνες όπου έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια οι παραστρατιωτικές πολιτοφυλακές της ομάδας Βάγκνερ. Τον Οκτώβριο φωτογραφήθηκε στην άσφαλτο του αεροδρομίου Bangui.
Ο ιδιωτικός στρατός Wagner αριθμεί τώρα 800 άνδρες στο έδαφος του Μάλι.
Οι δυτικές χώρες που συμμετέχουν στον αγώνα κατά των τζιχαντιστών και στη στρατιωτική εκπαίδευση στο Μάλι, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας , της Γερμανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, καταδίκασαν στις 23 Δεκεμβρίου «την ανάπτυξη μισθοφόρων στο έδαφος του Μάλι» και «τη συμμετοχή της κυβέρνησης της Ρωσικής Ομοσπονδίας παρέχοντας υλική υποστήριξη για την ανάπτυξη του Ομίλου Wagner στο Μάλι» .
«Προειδοποιήσαμε τις αρχές του Μάλι, οι Βάγκνερ δεν είναι απλώς ένας άλλος ηθοποιός στο έδαφος, είναι μια ομάδα μισθοφόρων, με μεθόδους που δεν έχουν καμία σχέση με στρατό. Αποβιβάζονται σε χωριά και οδηγούν τιμωρητικές αποστολές χωρίς να διακρίνουν απαραίτητα τους μαχητές από τους απλούς χωρικούς. Παρά τις αρνήσεις της στρατιωτικής χούντας στην εξουσία στο Μπαμάκο, η παρουσία του Βάγκνερ στο Μάλι δεν αμφισβητείται πλέον . Τουλάχιστον χίλιοι άνδρες, είναι εκει , είπε ο υπουργός Εξωτερικών, Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν, στις 15 Φεβρουαρίου.
Επισήμως, ωστόσο, μόνο μερικές δεκάδες Ρώσοι εκπαιδευτές έχουν σταλεί στον στρατό του Μάλι και τον συνταγματάρχη Assimi Goïta, ο οποίος ανέλαβε τα ηνία της χώρας το 2020. Αλλά στο έδαφος, αντίθετα με όσα υποστηρίζουν επίσημα δελτία τύπου, τα ρωσικά μαχητικά επεμβαίνουν στο υποστήριξη μονάδων του στρατού του Μάλι. Η παρουσία τους έχει εντοπιστεί στο κέντρο της χώρας, στο Ségou, στο Mopti και στο Sofara, όπου οι ομάδες τζιχαντιστών ανταρτών είναι πολυσύχναστες. Οι διάσημοι Ρώσοι στρατιωτικοί σύμβουλοι κατέλαβαν γρήγορα τη θέση που έμεινε άδεια σε περιοχές όπου, λίγους μήνες νωρίτερα, οι στρατοί του Μάλι και της Γαλλίας περιπολούσαν μαζί. Όμως, μετά από εννέα χρόνια παρουσίας στο Μάλι, το Παρίσι αποφάσισε να καταγράψει την απεμπλοκή του, που απωθήθηκε από την εξόρμηση των μισθοφόρων
«Υβριδικές συγκρούσεις».
Στις 17 Φεβρουαρίου, η Γαλλία, οι Ευρωπαίοι εταίροι της και ο Καναδάς επιβεβαίωσαν το τέλος των επιχειρήσεων Barkhane και Takuba, λόγω της επιδείνωσης των σχέσεων με τη χούντα στο Μπαμάκο και της σταδιακής αποχώρησης από το Μάλι. «Οι πολιτικές, επιχειρησιακές και νομικές προϋποθέσεις δεν πληρούνται πλέον» και οι χώρες αποφάσισαν τη «συντονισμένη αποχώρηση» απο το Μάλι, σημείωσε ο Σαρλ Μισέλ, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η συσκευή Τακούμπα, η οποία περιλαμβάνει ειδικές δυνάμεις από πολλές ευρωπαϊκές χώρες, είχε ήδη γίνει στόχος κριτικής από τη χούντα του Μάλι. Στις 24 Ιανουαρίου, καταγγέλλοντας μια ενίσχυση που πραγματοποιήθηκε “χωρίς τη συγκατάθεσή της” , η μεταβατική κυβέρνηση του Μάλι διέταξε τη Δανία να«άμεση αποχώρηση» των 90 στρατιωτών της. Η Σουηδία είχε ήδη ανακοινώσει τη μη ανανέωση του στρατεύματός της. Όμως ήταν η Γαλλία -η οποία αποτελούσε περίπου το 40% του εργατικού δυναμικού- που ήταν ο στόχος αυτής της εκστρατείας κατά του Τακούμπα, ενός συνασπισμού ευρωπαϊκών ειδικών δυνάμεων που αποτελείται από 800 άνδρες συνολικά.
Το Μάλι είναι «ελεύθερο να δομεί στρατιωτικές σχέσεις με τη Ρωσία», ακόμη και αν «προσλαμβάνει μισθοφόρους που έχουν έρθει για να διασφαλίσουν τα οικονομικά τους συμφέροντα» , δήλωσε ο Εμανουέλ Μακρόν, Πέμπτη 17 Φεβρουαρίου. «Ξεκινήσαμε να κλείνουμε βάσεις στο βορρά (στο Τιμπουκτού, το Κιντάλ και το Τεσαλίτ), θα κλείσουμε σταδιακά τα πάντα, σε μια άσκηση που θα διαρκέσει τέσσερις έως έξι μήνες», πρόσθεσε ο Γάλλος πρόεδρος .
«Οι δυτικές χώρες αντιμετωπίζουν τώρα μια εξέλιξη προς τις υβριδικές συγκρούσεις, παρατηρεί ο Bernard Bajolet, πρεσβευτής και πρώην διευθυντής του DGSE, τώρα στην υπηρεσία μιας ιδιωτικής εταιρείας ασφαλείας, της Amarante. Η άνοδος αυτών των αντισυμβατικών οντοτήτων, όπως ο Βάγκνερ, είναι ενδιαφέρουσα και προβληματική. Οι πολεμικές επιχειρήσεις των στρατιωτικών μονάδων αναμειγνύονται με υπηρεσίες σε ιδιωτικές εταιρείες. Είναι η διαπλοκή των μεθόδων που κάνει την πολυπλοκότητα του θέματος, επιτρέπει μια κρατική δράση χωρίς υπερβολική ορατότητα», κρίνει ο πρώην πρέσβης. Ο Βάγκνερ δεν έχει νόμιμη ύπαρξη και είναι σαν στρατός φαντάσματα. Χρηματοδοτείται από τον ολιγάρχη Evgueni Prigojine, εξυπηρετεί μόνο ένα κράτος, τη Ρωσία, και έναν άνθρωπο,«Είναι μια κάρτα στο χέρι της ρωσικής διπλωματίας», επιβεβαιώνει ο Bernard Bajolet
Ο επιχειρηματίας Evgueni Prigojine, με το παρατσούκλι «μάγειρας του Πούτιν», θα χρηματοδοτούσε τον όμιλο Wagner. Η ιδιωτική στρατιωτική εταιρεία θεωρείται ύποπτη ότι ελέγχεται από το Κρεμλίνο, κάτι που ο Ρώσος πρόεδρος αρνείται.
Στο Μάλι, η Ρωσία επαναλαμβάνει αυτό που έχει ήδη αναλάβει με επιτυχία στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία (ΚΑΔ). Στο Bangui, η αποχώρηση της Γαλλίας με το τέλος της επιχείρησης Sangaris τον Οκτώβριο του 2016 απελευθέρωσε το έδαφος. Τον Μάρτιο του 2018, 170 πολιτικοί εκπαιδευτές και 5 Ρώσοι αξιωματικοί αποβιβάστηκαν στο Bangui και, λίγους μήνες αργότερα, ο Πρόεδρος Faustin-Archange Touadera σφράγισε μια αμυντική συμφωνία με τη Μόσχα. Η χώρα του με λιγότερους από 5 εκατομμύρια κατοίκους έχει γίνει το φυλάκιο της Ρωσίας στην υποσαχάρια Αφρική. Στους δρόμους της κεντροαφρικανικής πρωτεύουσας φαίνεται ξεκάθαρα σήμερα η παρουσία ρωσικών στολών. Αρκετές εκατοντάδες μισθοφόροι έχουν αναπτυχθεί στη χώρα, κρατούν τους κεντρικούς δρόμους καθώς και την πρόσβαση στα ορυχεία χρυσού και διαμαντιών στα οποία έχουν πιάσει στα χέρια τους.!
Η Wagner δραστηριοποιείται στην CAR υπό την κάλυψη μιας ιδιωτικής εταιρείας, της Sewa Security Services, η οποία έχει επικυρωθεί από το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ και την ΕΕ για τους δεσμούς της με τον γαλαξία Wagner. Στις λίστες κυρώσεων βρίσκεται και η εταιρεία εξόρυξης Lobaye Invest, στην οποία έχουν ανατεθεί οι πιο πολυπόθητες παραχωρήσεις. Στον στρατό, η επιρροή της ρωσικής ιδιωτικής στρατιωτικής εταιρείας είναι τέτοια που «κατευθύνει ή εποπτεύει τα περισσότερα στρατεύματα της Κεντρικής Αφρικής», σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης που παραδόθηκε το 2021. Το 7ο τάγμα πεζικού βρίσκεται ακόμη και «εντελώς υπό τον έλεγχο του Βάγκνερ».
Επίσημα, 1.135 Ρώσοι στρατιώτες είναι παρόντες στην CAR, λέει ο Alexandre Ivanov, επικεφαλής της Κοινότητας Αξιωματικών για τη Διεθνή Ασφάλεια (Cosi), που υπερασπίζεται την εικόνα των Ρώσων αξιωματικών στο Bangui. Στα υπουργεία ανοίγει η πόρτα σε Ρώσους συμβούλους. Ο Πρόεδρος Touadera πρόσθεσε τις υπηρεσίες ενός Ρώσου συμβούλου, του Valery Zakharov, υπεύθυνου για την εθνική ασφάλεια. Η Ευρωπαϊκή Ένωση κατηγορεί τον τελευταίο ότι είναι, στα παρασκήνια, ο κύριος υπεύθυνος του Wagner στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία.
Ο Ζαχάρωφ περιλαμβάνεται σε μια λίστα οκτώ ατόμων, μέλη της ιδιωτικής στρατιωτικής εταιρείας, που ήταν στόχος κυρώσεων που επιβλήθηκαν από το Συμβούλιο της ΕΕ τον περασμένο Δεκέμβριο. Εκεί παρουσιάζεται ως «πρώην μέλος της FSB» , που διατηρεί “στενούς δεσμούς με τις ρωσικές αρχές” και ” είναι υπεύθυνος για σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράχθηκαν από την ομάδα Wagner στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, συμπεριλαμβανομένων εκτελέσεων και δολοφονιών εξωδικαστικών, συνοπτικών ή αυθαίρετων.
Αυτό περιλαμβάνει τη δολοφονία τριών Ρώσων δημοσιογράφων το 2018» . Στον απόηχο τους, περισσότερες από 200 περιπτώσεις κακοποίησης καταγράφηκαν μεταξύ Δεκεμβρίου 2020 και Φεβρουαρίου 2022 από τις γαλλικές στρατιωτικές υπηρεσίες πληροφοριών: λεηλασίες, κλοπές, παράνομη κατάληψη κατοικιών, αυθαίρετες συλλήψεις, βασανιστήρια, βιασμοί, εκτελέσεις με συνοπτικές διαδικασίες.
Ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας Φρανσουά Ολάντ, ο οποίος έβαλε τέλος στην επιχείρηση Sangaris, σημειώνει τον βαθμό στον οποίο το κενό που έμεινε επέτρεψε στη Μόσχα να πατήσει το πόδι της στην υποσαχάρια Αφρική και να υφάνει τον ιστό της εκεί.«Όποτε η Γαλλία, η Ευρώπη ή η Δύση αντιμετωπίζουν δυσκολίες, η Ρωσία σπεύδει. Γιατί η Μόσχα παρενέβη στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία; Δεν υπάρχουν ιστορικοί δεσμοί μεταξύ των δύο χωρών. Η Γαλλία αποσύρθηκε, για καλό λόγο, τότε η αποστολή των Ηνωμένων Εθνών δεν ήταν αποτελεσματική, έτσι έφτασαν οι καταδρομείς Βάγκνερ. Τώρα, αυτό το μοντέλο εξάγεται στο Μάλι και ίσως και στη Μπουρκίνα Φάσο.
Μπορούμε ήδη να δούμε ρωσικές σημαίες να κυματίζουν στην Ουαγκαντούγκου. Ελέγχουν τα ορυχεία για να πληρώσουν οι ίδιοι, χρησιμοποιούν προπαγάνδα για να δικαιολογήσουν την παρουσία τους και να καλούνται αλλού. Αν δεν καταφέρουμε να σπάσουμε αυτή τη διαδικασία, θα διεισδύσουν και άλλες χώρες. Η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να ανησυχεί για αυτό. Όταν η ΕΣΣΔ επενέβη στη Μοζαμβίκη ή την Αγκόλα, όλος ο κόσμος ανησυχεί. Τότε, η Μόσχα χρησιμοποιούσε τους Κουβανούς για εργασία, τώρα είναι εταιρείες μισθοφόρων».
Αυτή η διάδοση των ανδρών του Βάγκνερ στην αφρικανική ήπειρο είναι ήδη πραγματικότητα. Στη Λιβύη, το Σουδάν, τη Μοζαμβίκη και τη Μαδαγασκάρη, οι παρεμβάσεις τους είχαν διαφορετική επιτυχία. Αλλά στο Κονγκό, την Μπουρκίνα Φάσο, το Τσαντ, εμφανίζονται στη σκιά. Παντού, θέτουν ως εναλλακτική λύση έναντι των δυτικών χωρών που υποχωρούν ή βρίσκονται σε διαδικασία απεμπλοκής, όπου η αστάθεια προσφέρει μια ευκαιρία παρέμβασης. Η υπεργολαβία μέρους των στρατιωτικών επιχειρήσεων σε έναν σκιώδη στρατό με ταχείς μεθόδους του επιτρέπει να ξεφύγει από κάθε έλεγχο
Το άλλο έδαφος στο οποίο ευδοκιμεί ο Βάγκνερ είναι αυτό της παραπληροφόρησης. «Η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία έχει γίνει τα τελευταία χρόνια το κύριο εργαστήριο για επιχειρήσεις πληροφορικής επιρροής που πραγματοποιεί η Μόσχα στην υποσαχάρια Αφρική», αναλύει ο Maxime Audinet, συνεργάτης ερευνητής στο Ινστιτούτο Στρατηγικής Έρευνας της Στρατιωτικής Σχολής (Irsem).
Οι εταιρείες του Yevgeny Prigozhin συνδέονται με την εταιρεία χαρτοφυλακίου μέσων ενημέρωσης του, την Patriot Media, ιστοσελίδες χρηματοδότησης, ραδιόφωνο και μέσα κοινής γνώμης, επηρεαστές μέσων κοινωνικής δικτύωσης και στούντιο παραπληροφόρησης. Στο Bangui, το δημοφιλές Radio Lengo Songo, το «Ρωσικό ραδιόφωνο» , χρηματοδοτείται από την εταιρεία εξόρυξης Lobaye. Η αντιμετώπιση της είδησης είναι πλέον εκεί«Φαινομενικά ευνοϊκή για τη ρωσική παρουσία και εχθρική προς τη Γαλλία», σημειώνει ο ερευνητής.
Θα μπορούσαν να επεκταθούν οι κρατικοί μισθοφόροι «χαμηλού κόστους» στο μοντέλο Wagner; «Έχουμε δει την εμφάνιση, τα τελευταία δύο ή τρία χρόνια, «πολέμων αντιπροσώπων» όπου μισθοφόροι χρησιμοποιούνται από τρίτα μέρη», παρατηρεί ο Sorcha MacLeod, της Ομάδας Εργασίας Μισθοφόρων της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών, ενωμένη στα ανθρώπινα δικαιώματα. «Τα πιο ανησυχητικά παραδείγματα είναι η Ρωσία με τον Βάγκνερ και η Τουρκία με τον Σαντάτ. (?) !Εκμεταλλεύονται την πολιτική και κοινωνικοοικονομική κατάσταση των χωρών όπου στρατολογούν και διεξάγουν έναν ασύμμετρο πόλεμο με τη χρήση εξελιγμένων όπλων» , προσθέτει.
Στο στρατηγικό του όραμα που δημοσιεύθηκε το 2021, ο στρατηγός Thierry Burkhard, Αρχηγός του Επιτελείου των Γαλλικών Ενόπλων Δυνάμεων, έκανε την προετοιμασία για υβριδικούς πολέμους αυτού του τύπου μια από τις προτεραιότητές του.
«Προς το παρόν, τα δημοκρατικά κράτη δεν έχουν την δυνατότητα , σημειώνει ο Bernard Bajolet. Δεν έχουμε κανένα αντί-μοντέλο, εκτός από το σεβασμό του κράτους δικαίου, που μας υποχρεώνει να μην ενεργούμε με ομάδες όπως ο Βάγκνερ.
Στη φωτο ο επιχειρηματίας Evgueni Prigojine, με το παρατσούκλι «μάγειρας του Πούτιν» (εδώ, το 2011), χρηματοδοτούσε τον όμιλο Wagner. Η ιδιωτική στρατιωτική εταιρεία θεωρείται ύποπτη ότι ελέγχεται από το Κρεμλίνο, κάτι που ο Ρώσος πρόεδρος αρνείται.
Περισσότερα άρθρα από την Χαράλαμπο Τζιγκουνάκη:
ΑΠΟΨΕΙΣ – ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΤΖΙΓΚΟΥΝΑΚΗΣ
