Του Στρατηγού Κωνσταντίνου Ζιαζιά, επίτιμου Αρχηγού ΓΕΣ
Η 10η Ιουνίου είναι μία ημέρα μνήμης και περισυλλογής, καθώς όλοι μας καλούμαστε ευλαβικά να θυμηθούμε τι συνέβη πριν από 77 χρόνια, το 1944. Οχι μόνο ως ελάχιστο φόρο τιμής στις αδικοχαμένες ψυχές των κατοίκων του Δίστομου, αλλά για να ευχηθούμε να μην βιώσει ποτέ η ανθρωπότητα ανάλογες σκηνές. Οπου το είδος μας επιβεβαίωσε, δυστυχώς, για ακόμη μία φορά, πως είναι ικανό να διαπράξει ανοσιουργήματα ανάλογα με εκείνα της Αποκάλυψης.
Το πρωί της 10ης Ιουνίου 1944 γερμανική στρατιωτική φάλαγγα των Ες-Ες ξεκίνησε από τη Λιβαδειά για την Αράχωβα, με σκοπό την εκκαθάριση της περιοχής από τις αντάρτικες δυνάμεις. Στο Δίστομο ενώθηκε με άλλη γερμανική ομάδα που είχε ξεκινήσει από την Άμφισσα και προχώρησαν προς το Στείρι. Οι κάτοικοι έλαβαν εντολή να μην απομακρυνθούν από το χωριό, μέχρι την επιστροφή των γερμανικών δυνάμεων.
Στη θέση Καταβόθρα οι Γερμανοί δέχθηκαν επίθεση από αντάρτες του ΕΛΑΣ. Μετά από σύντομη, αλλά σφοδρή μάχη, αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν, αφήνοντας στο πεδίο της μάχης 15 νεκρούς και άλλους τόσους τραυματίες. Οι γερμανικές απώλειες ανήλθαν σε 6 νεκρούς και 15 τραυματίες.
Οι Γερμανοί απέδωσαν την επίθεση του ΕΛΑΣ σε ειδοποίηση των κατοίκων του Διστόμου και επέστρεψαν στο χωριό για να εκδικηθούν. Με διαταγή του διοικητή τους, υπολοχαγού Χανς Ζάμπελ, το Δίστομο πυρπολήθηκε και 218 κάτοικοι (114 γυναίκες και 104 άνδρες) εκτελέστηκαν απάνθρωπα. Μεταξύ των νεκρών, 45 παιδιά και έφηβοι και 20 βρέφη. Οι «αντάρτες» βέβαια ενω καίγονταν το Δίστομο …..δεν εμφανίστηκαν ποτέ . Όταν αναλαμβάνεις τέτοιες επιχειρήσεις οφείλεις να προβλέπεις τις επιπτώσεις και να εξασφαλίζεις τον άμαχο πληθυσμό…..
Η πρωτοφανής θηριωδία έγινε αμέσως γνωστή μέσω του BBC στο εξωτερικό και προκάλεσε την κατακραυγή της διεθνούς κοινής γνώμης. Η Γερμανική Διοίκηση της Αθήνας επέρριψε την ευθύνη αποκλειστικά στους κατοίκους του Διστόμου, επειδή, όπως ανέφερε σε ανακοίνωσή της, δεν συμμορφώθηκαν με τις στρατιωτικές εντολές.
Μετά την αποχώρηση των Γερμανών από την Ελλάδα, το Ελληνικό Γραφείο Εγκληματιών Πολέμου μπόρεσε να ανακαλύψει τον υπεύθυνο της Σφαγής, Χανς Ζάμπελ, ο οποίος είχε καταφύγει στο Παρίσι και είχε συλληφθεί. Οι γαλλικές αρχές τον παρέδωσαν στις ελληνικές, οι οποίες τον προφυλάκισαν.
Τον Αύγουστο του 1949 ομολόγησε την έκταση των γερμανικών θηριωδιών στο Δίστομο, αλλά δικαιολογήθηκε ότι εκτελούσε διαταγές ανωτέρων του. Κατά τη διάρκεια της προφυλάκισής του, ο Ζάμπελ εκδόθηκε προσωρινά στη Δυτική Γερμανία για άλλη υπόθεση, αλλά δεν επέστρεψε ποτέ στην Ελλάδα για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες των πράξεών του.
Στη μαύρη περίοδο της κατοχής ,η χώρα μας υπέστη πάσης φύσεως καταστροφες . Οι κατακτητές διέλυσαν τον παραγωγικό ιστό της χώρας , συνεργαζόμενοι με τους ντόπιους συνεργάτες και μαυραγορίτες . Προέβησαν σε υποχρεωτικό δανεισμό από την Τράπεζα Ελλάδος χωρίς ποτέ να επιτρέψουν το ποσόν, γνωστό σ’ εμάς ως κατοχικό δάνειο. Καταλήστεψαν την πολιτιστική μας κληρονομιά ,κλέβοντας πολύτιμα βιβλία, λεηλατώντας αρχαιολογικούς θησαυρούς και έργα τέχνης. Το αποκορύφωμα της θηριωδίας τους όμως υπήρξαν τα 89 αναγνωρισμένα ολοκαυτώματα σε όλη την ελληνική επικράτεια, οι εκτελέσεις αθώων αμάχων, ακόμα και παιδιών, ως αντίποινα σε πράξεις αντίστασης του λαού μας. Ποιος μπορεί να ξεχάσει τους 1.100 νεκρούς στα Καλάβρυτα, τους 444 στο Κομμένο Άρτας, τους 229 στο Δίστομο, τους 290 στο Μεσόβουνο ,τους 340 στους Πύργους Πτολεμαΐδας, τους 280 στην Κλεισούρα Καστοριάς . Χωρίς βέβαια να απολογηθούν ποτέ επίσημα για τα εγκλήματα , χωρίς ποτέ να πληρώσουν για την ερήμωση της χώρας , όπως έκαναν σε άλλες ευρωπαικες χώρες
