Του Στρατηγού Κωνσταντίνου Ζιαζιά, επίτιμου Αρχηγού ΓΕΣ (ανάρτηση στο fb επί τη ευκαιρία της επετείου της Μάχης Κιλκίς – Λαχανά)
ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ . ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΝΕΤΑΙ Η ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΑΣ. ΥΠΗΡΧΕ ΕΘΝΙΚΗ ΟΜΟΨΥΧΙΑ , ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΕΝΝΟΗΣΗ .
ΥΠΗΡΧΑΝ ΗΓΕΤΕΣ ΠΟΥ ΣΚΕΠΤΟΝΤΑΝ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΟΥΣΑΝ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ. ΗΓΕΤΕΣ (ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΙ ), ΣΤΙΒΑΡΟΙ, ΕΝΤΙΜΟΙ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗΤΟΙ ΣΤΟ ΛΑΟ ΜΑΣ. ΕΒΛΕΠΑΝ «ΜΑΚΡΙΑ», ΕΚΤΙΜΟΥΣΑΝ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΛΑΜΒΑΝΑΝ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΔΥΣΑΡΕΣΤΕΣ ΣΤΟ ΛΑΟ ΜΑΣ. ΗΓΕΤΕΣ ΠΟΥ ΓΑΛΟΥΧΗΣΑΝ ΑΥΤΟ ΤΟ ΛΑΟ ΣΤΑ ΝΑΜΑΤΑ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ ΜΑΣ , ΠΡΙΝ ΤΟΝ ΟΔΗΓΗΣΟΥΝ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΚΑΘΗΚΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΘΥΣΙΑΣ ………
ΜΑΧΗ ΚΙΛΚΙΣ-ΛΑΧΑΝΑ 1913:
Η μάχη που έκρινε τη μοίρα της Μακεδονίας , που εμείς οι νεότεροι απεμπολήσαμε το ονομα της.
Η «μεγάλη εξόρμηση» των Βαλκανικών Πολέμων αποτέλεσε τη «ρεβάνς» του ελληνικού στρατού για την ήττα του «Μαύρου ’97» από τους Οθωμανούς, πολλαπλασίασε την έκταση της χώρας και έβαλε την Ελλάδα στη διεθνή «σκακιέρα» εν όψει της μεγάλης σύγκρουσης του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου.
Ωστόσο, η νικηφόρα έκβαση του Α’ Βαλκανικού Πολέμου δεν έθεσε τέλος στο ζήτημα, καθώς οι διαφορές με τη Βουλγαρία – που οραματιζόταν τη «Μεγάλη Βουλγαρία» της Συνθήκης του Αγίου Στεφάνου και είχε χάσει για λίγο το «έπαθλο» της Θεσσαλονίκης- ήταν αγεφύρωτες, καθιστώντας αναπόφευκτη εξέλιξη τη διάσπαση του ενιαίου βαλκανικού μετώπου και τη σύγκρουση μεταξύ των μέχρι πρότινος συμμάχων.
Η φονικότερη μάχη των Βαλκανικών Πολέμων ήταν αυτή που διεξήχθη επί τρία 24ωρα στο Κιλκίς και τον Λαχανά.
Η σημασία της δεν περιορίζεται μονάχα στην απελευθέρωση της περιοχής. Η έκβαση αυτής της μάχης έκρινε, σε μεγάλο ποσοστό, τους διεθνείς συσχετισμούς, τα σύγχρονα γεωγραφικά όρια και τις συνθήκες που ακολούθησαν.
Η μάχη του Κιλκίς-Λαχανά, η οποία άνοιξε τον δρόμο προς τον βορρά και διέλυσε τον «θρύλο» περί αήττητου του βουλγαρικού στρατού, θεωρείται, όχι αδίκως, μια από τις φονικότερες της νεότερης ελληνικής ιστορίας.
Οι απώλειες του ελληνικού στρατού ανήλθαν συνολικά στους 8.828 νεκρούς και τραυματίες- με τον φόρο αίματος στο Κιλκίς να ανέρχεται στους 5.662 νεκρούς και τραυματίες και στον Λαχανά στους 2.701- ενώ του βουλγαρικού στους 6.971 νεκρούς και στους 6.000 αιχμαλώτους.
Οι βαριές απώλειες οφείλονται στο ότι πολλές από τις επιθέσεις έγιναν κατά μέτωπο και σε ακάλυπτο έδαφος, υπό τα πυρά του βουλγαρικού πυροβολικού, ενισχυμένου από Αυστριακούς αξιωματικούς, και εναντίον καλά προετοιμασμένων θέσεων.
Ο τρόπος διεξαγωγής της προκάλεσε εντύπωση σε ξένους στρατιωτικούς, με τον Γάλλο στρατηγό Debeney, όταν επισκέφθηκε το πεδίο της μάχης και ενημερώθηκε για το πώς κινήθηκαν οι δυνάμεις κατά τη μάχη, να δηλώνει «αυτή η τακτική δεν ήταν ούτε γαλλική ούτε γερμανική, ήταν απλά ελληνική».
