Γράφει ο Ευάγγελος Π. Γαβρίλης, Υποστράτηγος ε.α. , Πτυχιούχος Παιδαγωγός (ΕΚΠΑ), Πτυχιούχος Συμβουλευτικής & Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΜSc).
Πολλοί από μας θεωρούμε τους φυσικούς αριθμούς μόνο ως μέσο μέτρησης, υπολογισμός στοιχειών. Οι φυσικοί αριθμοί, η βάση των μαθηματικών πράξεων, είναι άπειροι στο πλήθος και προκύπτουν όταν στον προηγούμενο προσθέσουμε το (+1). Εάν η τώρα πάρουμε την αρχή του συνόλου, χωρίς το μηδέν (0) – αμφίσημη έννοια το μηδέν για πολλούς ως φυσικός αριθμός – και στην συνέχεια κάνουμε την πρώτη μαθηματική πράξη του συνόλου διάταξης, προκύπτει ο αριθμός δύο (2). Ποιος όμως είναι αυτός ο αριθμός, τι θέλει να μας πει κάποιες φορές, ας τον γνωρίσουμε καλυτέρα.
Σε φιλοσοφικό επίπεδο, από τα αρχαία χρόνια, η δυάς(2) αποτελούσε σημείο έκκεντρο για πολλούς φιλοσόφους. Ο Δυϊσμός ή Διαρχία είναι μια φιλοσοφική θεωρία που υποστηρίζει ότι ο κόσμος βασίζεται στην ύπαρξη δύο αρχών με διάκριση την ανομοιότητα (π.χ. αισθητό-νοητό ή πνευματικό-υλικό). Πρόκειται για μια φιλοσοφική θεώρηση με δυαδική τέλεση, χωρισμός κόσμου σε δύο σφαίρες, που κινούνται σε απόκλιση και δεν συγκλίνουν ποτέ. Είναι δυο άκρες στο κενό, σε ευθεία αντίθεση. Η ανθρωπολογική διαρχία διχάζει τον άνθρωπο σε δύο στοιχεία, σώμα και ψυχή. Οι Ορφικοί, οι πυθαγόρειοι, ο Πλάτωνας, ο Πλωτίνος ήταν οπαδοί μιας τέτοιας θεωρίας. Η ηθική διαρχία κινείται στην αντίθεση του αγαθού και του κακού. Η αισθητική διαρχία τελεολογεί ανάμεσα στην αντίθεση του ωραίου και του άσχημου. Η λογική διαρχία στις αντίθετες έννοιες με θετικό και αρνητικό πρόσημο.
Η δυάς αποτελούσε για τον Χριστιανισμό μια εγωκεντρική αναφορά σε συνειδησιακό επίπεδο, ο άνθρωπος, ψυχή και σώμα: «…εγένετο ο άνθρωπος εις ψυχήν ζώσαν», άνθρωπος, ύλη και ψυχή. Υπαρξιακή συνειδητότητα του ΕΓΩ, σε προβολικό αξιακό επίπεδο του ΕΜΕΙΣ, με την υλοποίηση των ανθρωπίνων χαρακτηριστικών όπως η ηθική, η εντιμότητα, ο αλτρουισμός, οιονεί κοινωνία.
Αλλού όμως η δυάς παίρνει τα χαρακτηριστικά του ένα, όπως στο μυστήριο του γάμου. Είπε Κύριος ο Θεός : «… Ου καλόν είναι τον άνθρωπον μόνον ποιήσωμεν……και έσονται οι δύο εις σάρκαν μίαν, Άρσεν και θήλυ εποίησεν αυτούς. Και ευλόγησεν αυτούς ο Θεός…».
Σε στοχαστικό επίπεδο η δυάς (2) αποτελεί το κοινωνικό πρόκριμα. Έτσι στην φιλοσοφική ανθρωπολογία έχουμε τις παρακάτω υποθέσεις:
- η δυιστική (δυαρχική) αντίληψη του ανθρώπου, ως όν που καθορίζεται από την συνύπαρξη ή αλληλεπίδραση δύο ουσιών ή υποστάσεων – σώματος και ψυχής (νου).
- ο άνθρωπος της γνώσης και της εμπειρίας, σύμφωνα με την νεότερη εμπειριστική φιλοσοφική παράδοση.
- ο άνθρωπος της εργασίας (μια προσέγγιση που υπηρετείται κυρίως από την μαρξιστική ιστορικοϋλιστική διαλεκτική) σε αντίθεση με τον άνθρωπο καλλιτέχνη ( μια ιδιότητα που προτείνεται από την νιτσεϊκή φιλοσοφία).
- Στην διάκριση αυτών των όψεων προστίθεται και εκείνη των δύο προτύπων, λειτουργική θεώρηση του ανθρώπου, το υποκείμενο παρατηρεί, στοχάζεται, γνωρίζει κι ερμηνεύει, θεραπευτική θεώρηση του ανθρώπου, το υποκείμενο συνειδητοποιεί, πράττει, μετασχηματίζει, δημιουργεί και αναδημιουργεί τον εαυτό του.
Είναι ανάγκη λοιπόν να δούμε ότι στην πραγματικότητα του κόσμου μας, διαφαίνεται μια τάση συγκερασμού της δυάδος (2) στην μονάδα. Είναι πραγματικά μια αλήθεια που την βλέπουμε παντού γύρω μας, την ολότητα του ενός. Είναι λογικό διότι τις περισσότερες φορές καταλαβαίνουμε ότι βλέπουμε, πάντοτε κάτι απτό στην όρασή μας και συνήθως το ένα, η μονάδα, κυριαρχεί στον συμβατικό μας κόσμο. Ο άνθρωπος έχει ανάγκη από την οπτική της πραγματικότητας, μόνο που πολλές φορές δεν την καθορίζει ο ίδιος. Χρειάζεται όμως να πιαστεί από κάπου και «πιάνεται» από αυτό που βλέπει, χωρίς να εξετάζει την «πίσω» σελίδα αυτού που του προσφέρεται, κάποτε ίσως και με πολύ απλοχεριά διότι :
«Κάνουμε ένα βασικό λάθος όταν διαχωρίζουμε τα μέρη από το όλον: το λάθος να εξατομικεύουμε αυτό που δεν εξατομικεύεται. Η ενότητα και η συμπληρωματικότητα συνιστούν την πραγματικότητα»
Werner Heisenberg, 1901-1976, Γερμανός φυσικός
