Το προοίμιο της Οδύσσειας είναι από τις πλέον γνωστές φράσεις σε διεθνές επίπεδο και μάλιστα στην Ομηρική γλώσσα.
Η Οδύσσεια διδασκόταν στους νέους κατά την περίοδο της αρχαιότητας, για την ηθική, κοινωνική και πολιτική τους εκπαίδευση. Σε αρκετές χώρες στο εξωτερικό σήμερα, πολλούς αιώνες μετά, η Οδύσσεια διδάσκεται στα σχολεία τους για να πετύχει ακριβώς τους ίσιους σκοπούς. Στην Ελλάδα διδάσκεται ως μάθημα Αρχαίων Ελληνικών για να εκπαιδευτούν οι μαθητές στο συντακτικό και τη γραμματική της αρχαίας γλώσσας ή ακόμα καλύτερα για να λέμε πως διδάσκουμε τα Ομηρικά Έπη.
Μία από τις βασικές αξίες η οποία αναδεικνύεται μέσα από την Οδύσσεια είναι εκείνη της ανάληψης της ευθύνης, ειδικά από εκείνον που ηγείται όπως επίσης και εκείνους που οφείλουν να υπακούν και να σέβονται τον αρχηγό τους, τους θεούς και τους νόμους (η σειρά έχει σημασία). Αυτή την αξία, όσοι έχουν περάσει από στρατιωτικές σχολές τη γνωρίζουν πολύ καλά, αν και στα σχολεία αυτά πολλές φορές η αξία αυτή γίνεται αφορμή να προβάλλονται οι ακατάλληλοι χαρακτήρες για το επάγγελμα (κι όχι λειτούργημα, δηλαδή δωρεάν) του στρατιωτικού. Πολλοί δε εξ’ αυτών των ακατάλληλων χαρακτήρων, πολλές φορές φτάνουν μέχρι τα ανώτατα αξιώματα της στρατιωτικής ιεραρχίας, έχοντας εξελίξει τρόπους αποφυγής ανάληψης ευθυνών.
Φυσικά το ίδιο συμβαίνει και στην πολιτική, όπου η ανάληψη της ευθύνης θεωρείται ισότιμη της πολιτικής καταστροφής ενός πολιτικού προσώπου. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει με το δημοσιογραφικό και το μιντιακό χώρο, το ίδιο συμβαίνει και στην κοινωνία. Κανένας δεν αναλαμβάνει την ευθύνη για τίποτα. Για τους νεκρούς ανθρώπους στο Μάτι, για την κατάσταση στην οικονομία, για τη δημογραφική καταστροφή που έρχεται, για το φευγιό των νέων στο εξωτερικό, για τη διαφθορά και τη βία δεν αναλαμβάνει την ευθύνη κανείς. Μιλάμε για λύσεις αλλά ποτέ για ευθύνες. Μιλάμε για ευθύνη μόνο όταν μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε ως όπλο για να πλήξουμε τους αντιπάλους μας, ανεξάρτητα αν σ’ αυτούς εμπεριέχεται κι ο εαυτός μας.
Οι σύντροφοι του Οδυσσέα χάθηκαν όλοι, όχι από τα λάθη του αρχηγού τους αλλά κυρίως από τα δικά τους. Παρά ταύτα ο Οδυσσέας ανέλαβε πλήρως την ευθύνη για το χαμό τους, πράγμα που στη σημερινή Ελληνική κοινωνία θα χαρακτηριζόταν ηλιθιότητα. Μόλις προχθές ο Έλληνας Πρωθυπουργός δήλωσε πως η λύση στο δημογραφικό πρόβλημα είναι η ένταξη των μεταναστών στην Ελληνική κοινωνία. Ποιών μεταναστών όμως; Εκείνων που είτε για θρησκευτικούς είτε για άλλους λόγους ΔΕΝ μπορούν και δε θέλουν να ενσωματωθούν στην Ελληνική παράδοση, στην κουλτούρα του τόπου και στις κοινωνικές δομές; Πως αναλαμβάνει την ευθύνη ένας πολιτικός να βγάλει τέτοια κουβέντα από το στόμα του τη στιγμή που δεν έχει την ευθιξία να αναλάβει άλλες ευθύνες που του αναλογούν;
Τα media είτε ηλεκτρονικά, είτε έντυπα είτε όποιου άλλου είδους που διαρκώς δημιουργούν θέματα εκ του μη όντος είτε για να πάρουν κλικς είτε για να πάρουν διαφήμιση είτε για να εξυπηρετήσουν συγκεκριμένα συμφέροντα, ποια ευθύνη αναλαμβάνουν όταν αποδεδειγμένα βλάπτουν το Κράτος, το Έθνος και την Κοινωνία; Οι πολίτες που με την ψήφο τους και την ανοχή τους συντηρούν ένα πολιτικό σύστημα βεβαρυμένο από πλήρη ανηθικότητα, διαφθορά και κοινωνική αναλγησία, αναλαμβάνουν κάποια ευθύνη ή μήπως μας φταίνε οι “άλλοι” γιατί έτσι μας μάθανε στο σχολείο;
Στις Ένοπλες Δυνάμεις ποιος αναλαμβάνει την ευθύνη να αντιδράσει δημόσια όταν άσχετοι πολιτικοί, οικονομικοί και δημοσιογραφικοί παράγοντες παρεμβαίνουν στο έργο τους (ακόμα και στις κρίσεις των ανωτάτων στελεχών) αλλά κυρίως όταν το στρατιωτικό προσωπικό έχει φτάσει στα όρια του από κάθε πλευρά;
Ο Οδυσσέας με το μυαλό του “πάτησε” την Τροία, πήρε τους συντρόφους του για να γυρίσει πίσω αλλά διέπραξε ύβρη κατά των θεών κι εκείνοι του ανταπέδωσαν βάσανα πολλά, αλλά κυρίως τον άφησαν να γυρίσει μόνος του στην Ιθάκη χωρίς τους συντρόφους του. Αυτός ο τόπος που ζούμε είναι αγιασμένος με παράδοση, με φιλοσοφία, με ζωή και αξίες που αντέχουν στο χρόνο. Έχει περάσει από πολλές φάσεις, αλλά πάντα γινόταν ένα θαύμα και ο ήλιος φώτιζε τους κατοίκους του και τους έκανε να αγωνίζονται για να κάνου τη μέρα καλύτερη. Κάποιοι όμως προκαλούσαν το θαύμα. Αυτούς ψάχνουμε και σήμερα, θα τους βρούμε ενδεχομένως ανάμεσα σε κείνους που διαθέτουν την παιδεία και τις αξίες της Οδύσσειας και της Ιλιάδας.
