Ανάλυση του Αντιστράτηγου ε.α. Λάμπρου Τζούμη, για την τουρκική αμφισβήτηση της νήσου Γαύδου από το 1996 και τις ενδεχόμενες διεκδικήσεις της Τουρκίας σε περίπτωση ερευνών της Ελλάδας για υδρογονάνθρακες νότια της Κρήτης.
Γράφει ο Λάμπρος Τζούμης Αντιστράτηγος ε.α.
Σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε ο Έλληνας πρωθυπουργός εντός των προσεχών ημερών πρόκειται να υπογραφεί η σύμβαση παραχώρησης δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης ανάμεσα στο ελληνικό Δημόσιο και την κοινοπραξία των εταιρειών Total, ExxonMobil και Ελληνικά Πετρέλαια (ΕΛΠΕ) για τα θαλάσσια οικόπεδα γύρω από την Κρήτη.
«Πριν αλέκτωρ λαλήσει τρις» μέσω της φιλοκυβερνητικής εφημερίδας Yeni Safak η Τουρκία διαμηνύει ότι έχει δικαιώματα στην Κρήτη και ζητάει να μην προχωρήσουν σε έρευνες νότια του νησιού. Το γεγονός αυτό είναι μια ακόμα απόδειξη των μαξιμαλιστικών διεκδικήσεων της Άγκυρας πέρα από κάθε έννοια διεθνούς δικαίου και της μακρόπνοης αναθεωρητικής στρατηγικής την οποία εφαρμόζει ανεξάρτητα εσωτερικών πολιτικών διακυμάνσεων.
Αναφορικά με τις διεκδικήσεις της Τουρκίας στην Κρήτη να αναφερθούν τα εξής :
Στην περιοχή που πρόκειται να διεξαχθούν οι έρευνες, βρίσκεται και το νησί Γαύδος, το οποίο υπάγεται στο νομό Χανίων και απέχει 22 ναυτικά μίλια από τη Χώρα Σφακίων. Τον Ιούνιο του 1996, κατά τη διάρκεια της νατοϊκής άσκησης «Dynamic-Mix», η Τουρκία εντελώς ξαφνικά και αναίτια έθεσε θέμα εξαίρεσης από την άσκηση της νήσου Γαύδου, ως περιοχή ακαθορίστου κυριότητας.
Είχε προηγηθεί η κρίση των Ιμίων και η έκδοση ενός εγχειριδίου από τις τουρκικές ακαδημίες πολέμου, με το οποίο η Άγκυρα είχε φέρει στην επιφάνεια τη θεωρία περί «γκρίζων» ζωνών. Κατά την άποψη της Τουρκίας, ένας μεγάλος αριθμός νησιών, νησίδων και βραχονησίδων, τα περισσότερα από τα οποία είναι μέρος μικρών νησιωτικών συμπλεγμάτων, θεωρούνται περιοχές αμφισβητούμενης ιδιοκτησίας. Στα υπόψη νησιά συμπεριλαμβάνονται κάποια τα οποία είναι κατοικημένα, μεταξύ αυτών και η Γαύδος.
Στις τουρκικές αμφισβητήσεις στη θαλάσσια περιοχή πέριξ της Κρήτης, εντάσσονται επίσης αριθμός νησιών και βραχονησίδων όπως η Χρυσή, το Κουφονήσι, κ.λπ.
Η διεύρυνση της τουρκικής αμφισβήτησης προκαλεί εντύπωση, με δεδομένο ότι τα νησιά αυτά απέχουν εκατοντάδες χιλιόμετρα από τα τουρκικά παράλια και άρα το «επιχείρημα» της γειτνίασης δεν ισχύει.
Το τουρκικό αφήγημα είναι ότι όταν η Κρήτη παραχωρήθηκε στην Ελλάδα με τη Συνθήκη του Λονδίνου το 1913, τα νησιά και οι βραχονησίδες που βρίσκονται γύρω από το νησί, δεν αναφέρονται ονομαστικά. Αυτό οδηγεί στο συμπέρασμα κατά την άποψη της Τουρκίας ότι αποτελούν πρώην οθωμανικά εδάφη «που τελούν υπό ελληνική κατοχή» ή περιοχές «ακαθορίστου κυριαρχίας», των οποίων το καθεστώς εκκρεμεί.
Όπως είναι γνωστό από το 2011 η Τουρκία αμφισβητεί με έγγραφα και χάρτες που κατά καιρούς παρουσιάζει σχεδόν όλη την κυπριακή ΑΟΖ και την ελληνική υφαλοκρηπίδα, νότια της Κρήτης και μέχρι το Καστελόριζο. Η περιοχή αυτή που εφάπτεται βορειοδυτικά της ΑΟΖ της Κύπρου, επονομαζόμενη και ως «Λεκάνη του Ηροδότου», παρουσιάζει υψηλές πιθανότητες εντοπισμού υδρογονανθράκων.
Στην εν λόγω περιοχή, με βάση γεωλογικές έρευνες, υπάρχουν επίσης σημαντικά αποθέματα υδριτών ή αλλιώς παγωμένου φυσικού αερίου, που είναι μόρια μεθανίου εγκλωβισμένα μέσα σε κρυσταλλική δομή που μοιάζει με αυτή του πάγου. Τα αποθέματα αυτά για την ώρα αποκαλούνται «μη συμβατικά», διότι η εκμετάλλευσή τους προς το παρόν δεν είναι δυνατή, θεωρείται όμως ότι αποτελούν «κοιτάσματα της επόμενης εικοσαετίας».
Το επόμενο διάστημα στην περιοχή της Ν.Α. Μεσογείου, προοιωνίζονται εξελίξεις με δεδομένο ότι η Τουρκία φαίνεται διατεθειμένη να οδηγήσει την κατάσταση στα «άκρα» με στόχο να μας οδηγήσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να επιτύχει τις διεκδικήσεις της.
