Της Δρ Άννας Κωνσταντινίδου , Ιστορικού- Διεθνολόγου *
Πολύ εύκολα, εδώ στο γεωγραφικό χώρο που λέγεται Ελλάδα, δίνουμε κάποια κοσμητικά επίθετα ή βάζουμε ταμπέλες όταν κάποιοι δεν πηγαίνουν με τη συνήθη τακτική και έχουν διαφορετική θέση και θέαση των πραγμάτων. Τώρα τελευταία και με αφορμή το ουκρανικό υφίσταται ο όρος “φιλορώσος” με απαξιωτική χροιά.
Το δυστύχημα είναι, ότι αν όλοι αυτοί που ελαφρά την καρδία μιλάνε για φιλορώσους, έμπαιναν στη διαδικασία να ανοίξουν λίγο τα βιβλία της ελληνικής μας Ιστορίας ή ο προβληματισμός τους δεν σταματούσε στα στενά πλαίσια είτε του εθνικού μας κράτους, είτε δυστυχώς κάποιοι εξ αυτών από κομματικό παρωπιδισμό, θα είχαν γνώση αυτού που ονομάζουμε Διασπορά, δηλαδή πόσο σημαντικός είναι ο Ελληνισμός εκτός των συνόρων που αυτή είναι η ραχοκοκαλιά της εθνοτική επιβίωσής μας.
Και δυστυχώς πάλι θα πω, εκτός από τις Παροικίες που ιδρύσαμε στο δυτικό Κόσμο, τις οποίες για λόγους συμφεροντολογικούς το ελληνικό Κράτος χρησιμοποιούσε όποτε τις είχε οικονομικά ανάγκη (μιλάμε για τις Κοινότητες που οργανώθηκαν τον 20ο κυρίως αιώνα, και όχι τις νέες που ιδρύονται από τους νέο-μετανάστες Έλληνες που έχουν διαφορετικά κοινωνιολογικά χαρακτηριστικά), υπάρχουν κι αυτές οι Κοινότητες της Εθνικής μας Διασποράς που υφίστανται στην ανατολική περιφέρεια.
Μόνο οι Ελληνικές Κοινότητες στη Βόρεια Ήπειρο και την Κωνσταντινούπολη υπάγονται στο καθεστώς της μειονότητας, όλες οι υπόλοιπες σε Ρωσία, Ουκρανία, Αίγυπτο, Ισραήλ (γιατί στα Ιεροσόλυμα υφίσταται Κοινότητα Ελλήνων και δεν μιλάμε για τους Εβραιοέλληνες) και λέω τις πιο σημαντικές σε ελληνικό πληθυσμό που κατάφεραν να επιβιώσουν από την αφομοίωση, βρίσκονται με το καθεστώς της απλής σωματειακής οργάνωσης (δηλαδή οι Κοινότητες λειτουργούν όπως τα γνωστά μας Σωματεία-Σύλλογοι), δηλαδή επί της ουσίας ο προστατευτισμός που υποχρεώνεται το κράτος – εγκατάστασης να παρέχει, είναι μηδενικός.
Και για να γίνω πλήρως κυνική, ώστε να καταλάβουμε τι λέμε , όπως λειτουργεί ένας αθλητικός σύλλογος και την υποχρέωση που έχει η Πολιτεία απέναντί του, την ίδια υποχρέωση έχει το κράτος – εγκατάστασης απέναντι στις Ελληνικές μας Κοινότητες. Αυτό σημαίνει σωματειακή οργάνωση.
Αν είμαστε τυχεροί και έχουμε ως Ελληνική Πολιτεία καλές σχέσεις με τις χώρες και κυρίως τις εκάστοτε κυβερνήσεις των κρατών που διαμένουν όλοι αυτοί οι Έλληνες, οπότε έχουμε και την ανάλογη διπλωματική αποστολή (γιατί τους αξιότερους Διπλωμάτες μας, συνηθέστερα, τους στέλνουμε στα κράτη αυτά με τα οποία έχουμε πολύ καλές σχέσεις, ενώ θα έπρεπε να συμβαίνει το αντίθετο, ώστε οι Κοινότητες αυτές να προφυλάσσονται καλύτερα), οι Παροικίες μας αυτές περνάνε καλά.
Το θέμα όμως είναι να δούμε τι γίνεται, τον υπόλοιπο καιρό που ως Κράτος δεν έχουμε και τις καλύτερες των σχέσεων με τις χώρες όπου βρίσκονται οι Παροικίες αυτές, ή όταν οι Κοινότητες αυτές βρίσκονται σε μία χώρα εμπόλεμη. Ζήσαμε το 2011, επί Μόρσι στην Αίγυπτο που οι εναπομείναντες Έλληνες (ούτε 2000 στο σύνολο των δύο μεγάλων πόλεων και ελαχίστων στις παρισθμιες περιοχές) πήγαν να “ξεκληριστουν” κυριολεκτικά (γιατί πάλι από υπαιτιοτητα των Ελληνικών Κυβερνήσεων οι Αιγυπτιώτικες Κοινότητές μας έσβησαν) , το ζούμε τώρα με την Οδησσό και τη Μαριούπολη.
Και να πούμε και κάτι ακόμα, γιατί μελέτησα τη Διασπορά κατά τη διάρκεια των διδακτορικών σπουδών μου (Αιγυπτιωτης Ελληνισμός), καθώς εκτός των άλλων φέρω καταγωγή από την Πόλη και τον Πόντο, οπότε έχω ιδιαίτερη ευαισθησία στο θέμα Παροικιακός Ελληνισμός, που τον θεωρώ πολύ πιο σημαντικό για την επιβίωση του Έθνους μας, δηλαδή του Γένους μας από τους Έλληνες που κατοικούμε στην εδαφική επικράτεια της Ελλάδας που μας παρέχει σιγουριά και ασφάλεια.
Δυστυχώς, κι αφήνω έξω την Ελληνική Πολιτεία που ήταν και συνεχίζει να είναι υπεύθυνη για τη συρρίκνωση του Ελληνισμού εκτός των ελληνικών συνόρων, κι εμείς ως Έλληνες πολίτες, όπως τώρα που εύκολα εκστομίζουμε τις φράσεις “φιλορώσος“, έτσι εύκολα το 1922, τους πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία και τον Πόντο τους λέγαμε Τουρκόσπορους, τους Έλληνες πρόσφυγες της δεκαετίας του 1930 που ήρθαν από το σταλινικό καθεστώς τους λέγαμε Ρώσους, τους Έλληνες Αιγυπτιώτες της δεκαετίας 1955-1967, στυγνούς αποικιοκρατες που δεν είχαν καμία ανάγκη και δεν έπρεπε να ζητήσουν την προφύλαξη της Ελλάδας, τους Έλληνες της Κωνσταντινούποληε του 1955 και 1964 τους λέγαμε Τούρκους.
Δυστυχώς αυτή είναι η αλήθεια και ως φαίνεται σήμερα που συμβαίνουν αυτά στο ουκρανικό έδαφος, ακόμα δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ότι ο ανθρωπισμός του Έλληνα δεν θα πρέπει να εξαντλείται μόνο στον ουκρανικό λαό, αλλά να βλέπει τι βίωσε όλες αυτές τις δεκαετίες ο Ελληνισμός της Μαριούπολης, της Κριμαίας και της Οδησσού και ποια είναι η επόμενη ημέρα που ξημερώνει για το ελληνικό στοιχείο…
Γιατί, αν κάποιοι θεωρούν και το παίρνουν τελείως μικροπολιτικά (γιατί δυστυχώς υπάρχουν και αυτοί), αν νομίζουν ότι οι Έλληνες αυτοί που μένουν σε αυτές τις 3 περιοχές που ανέφερα, προέρχονται από τους αυτοαποκαλούμενους πολιτικούς πρόσφυγες του Ελληνικού Εμφυλίου, θα τους χαλάσω το όνειρο.
Οι Έλληνες αυτοί ζούνε εδώ και δύο τουλάχιστον αιώνες σε αυτά τα μέρη (τουλάχιστον με επίσημη οργανωμένη Παροικία, όπως διαβάζουμε από τα αρχεία του Ελληνικού ΥπΕξ), για να μην πούμε την ελληνική παρουσία χιλιετηρίδων στην ευρύτερη περιοχή του Ευξεινου Πόντου, του Καυκάσου και της Αζοφικής Θάλασσας. Επίσης δε, οι κάτοικοι της Μαριούπολης έχουν ρίζες οι περισσότεροι εξ αυτών από την Τραπεζούντα του Πόντου.
Οι αυτοαποκαλούμενοι πολιτικοί πρόσφυγες του Εμφυλίου είναι γνωστό ότι εποίκησαν κυρίως σε περιοχές όπου θα ήταν εύκολα αφομοιώσιμοι από το σταλινικό καθεστώς, έτσι οι Σοβιετικοι τούς εγκατέστησαν σε περιοχές με πολυφυλετικό πρόσημο και κυρίως πριν το 1918, μουσουλμανικο πρόσημο (η πλειονότητα των Ελλήνων αυτών εγκαταστάθηκε στο Ουζμπεκιστάν, Τατζικιστάν και τη Γεωργία, αν και η πλειονότητα των κατοίκων σήμερα είναι Ορθόδοξοι, ωστόσο έχοντας μέχρι σήμερα τα πολυφυλετικά της θέματα).
Λοιπόν όλοι όσοι έχουμε καταγωγή κυρίως από τον Εύξεινο Πόντο ανέκαθεν είχαμε και έχουμε ευαισθησία για τους Έλληνες αδερφούς μας που μένουν είτε στα σύνορα Ρωσίας με Τουρκία είτε στις προαναφερθείσες ουκρανικες περιοχές. Γιατί κάποιοι από τους παππούδες εξ ημών που γεννήθηκαν στις αλησμόνητες πατρίδες μας, τα πατρογονικά εδάφη τους έπεφταν στη ζαριά των συμφερόντων Ρωσίας με Τουρκία (πριν την εγκατάσταση των Ελλήνων στην ελλαδική επικράτεια μετά τον διωγμό). Ας ανοίξουμε κάποια φορά ένα βιβλίο Ελληνικής Ιστορίας και να δούμε πόσες φορές λχ το Καρς μπαινοβγαινε στην σκακιέρα των ρωσικών και τουρκικών συμφερόντων!
Λοιπόν ούτε οι Έλληνες Μαριουπολίτες ούτε οι Ελληνες Οδησσινοί ούτε οι Έλληνες της Κριμαίας πέρασαν ρόδινα με τους Ουκρανους. Πέρασαν με τους Σοβιετικούς (ενν. Ρώσους), θα πούνε κάποιοι; Ούτε με τους Σοβιετικούς πέρασαν καλά, όμως υφίσταται και ένα σημείο που πρέπει να το δούμε. Ότι οι Έλληνες των συγκεκριμένων αυτών τριών περιοχών είχαν λίγο καλύτερες συνθήκες διαβίωσης (από ζητήματα αφομοίωσης) από τους υπόλοιπους Έλληνες που διεμεναν σε περιοχές των συνόρων Τουρκίας με Ρωσία (που εκεί η αφομοίωση πήγαινε λαϊκιστι “σύννεφο”). Γιατί το ελληνικό πολιτισμικό απόθεμα των περιοχών αυτών είναι αναμφισβήτητο. Και ως εκ τούτου οι περισσότεροι από τους Έλληνες των 3ων αυτών περιοχών είναι φιλορωσοι, γιατί οι Ουκρανοί μετά το 1991 δεν τους συμπεριφερθηκαν με τον καλύτερο τρόπο.
Εύλογα η Ελληνική Πολιτεία όλες αυτές τις δεκαετίες (μετά την αποσοβιετοποίηση των περιοχών αυτών) στέλνει Έλληνες δασκάλους για να διατηρηθεί η ελληνική γλώσσα και συνείδηση των κατοίκων, που οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι όλες αυτές τις δεκαετίες πριν την αποσοβιετοποίηση οι κάτοικοι αυτοί με νύχια και με δόντια διατήρησαν την ελληνική τους συνείδηση.
Όμως δυστυχώς, ως αποδείχτηκε, καθώς οι περισσότεροι Ελλαδίτες μόλις με την ουκρανική κρίση μάθαμε για το συγκεκριμένο Ελληνισμό και τα πληθυσμιακά ποσοστά που έχει, ποτέ δεν αναρωτηθήκαμε πώς όλες αυτές τις δεκαετίες διαβιωνουν όλοι αυτοί οι Έλληνες στην Ουκρανία. Ίσως γιατί όλους αυτούς τους Έλληνες, τους θεωρούσαμε “πολιτικούς πρόσφυγες του Εμφυλίου” κι ως εκ τούτου ήταν εύλογο και άκρως δόκιμο για τους περισσότερους εξ ημών να βιώνουν την καταδίκη τους, αφού στον Εμφύλιο προδωσαν την Πατρίδα και ταυτιστηκαν με τον Σοβιετισμό.
Όμως αυτοί οι Έλληνες είναι η ραχοκοκαλιά του Ελληνισμού μας, που η Ελλάδα τούς έχει κυριολεκτικά παρατημενους και φάνηκε από το γεγονός ότι δεν διεκδίκησε το καθεστώς της μειονότητας. Και οι Ουκρανοί στην καταγωγή τώρα με τα γεγονότα φεύγουν από τις εστίες τους μέχρι να παύσει το κακό, όμως μετά, ανεξαρτήτως αν οι εστίες τους υπάγονται σε ρωσική ή ουκρανική διοίκηση, θα ΦΈΡΟΥΝ ΑΠΑΡΑΓΡΑΠΤΑ ΝΟΜΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ.
Οι Έλληνες, όμως, των περιοχών αυτών, επειδή δεν είναι κατοχυρωμενοι νομικά κάθονται με τον κίνδυνο της ζωής τους και της ζωής των παιδιών τους για να περισωσουν το ελληνικό πολιτισμικό απόθεμα, σε ένα αφιλόξενο έδαφος μέσα στα διασταυρούμενα πυρά Ρώσων και Ουκρανων. Γιατί γνωρίζουν ότι είτε είναι οι ρωσοφωνοι ηγέτες είτε είναι Ουκρανοί ηγέτες, αυτοί θα βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο, μετά τη λήξη του Πολέμου.
Και επειδή είμαστε τόσο ανθρωπιστές εμείς οι Ελλαδιτες με το ξένο, όμως όχι ανθρωπιστες με το δικό μας Γένος, απλά πληροφοριακά να γνωστοποιήσω μόνο οι ποντιακοι σύλλογοι και η παν-ποντιακες ομοσπονδίες σε όλο τον κόσμο έχουν ευαισθητοποιηθει πραγματικά για το συγκεκριμένο τμήμα του Ελληνισμού. Οι υπόλοιποι Έλληνες είμαστε ευαισθητοποιημενοι για το ξένο.
Ούτε ρωσοφιλοι ούτε πουτινικοι είμαστε όσοι εκφράζουμε ότι η Ελληνική Πολιτεία δεν έπρεπε να διαλαλεί τη θέση της, που είναι πολύ συγκεκριμένη και φυσικά συννομη, αλλά και στη βάση των αρχών του θεσμικού περιβάλλοντος που υπάγεται. Έπρεπε να κρατάει μία πολύ χαμηλών τόνων στάση για όλους αυτούς τους Έλληνες, και όσα τους ξημερώνει η επόμενη ημέρα..
Γιατί κάθε φορά η Διασπορά μας πληρώνει τις κακές αποφάσεις, ενέργειες και στάσεις της Ελληνικής Πολιτείας! Και δυστυχώς για άλλη μία φορά ο συγκεκριμένος πληθυσμός θα πληρώσει τις άστοχες ενέργειές μας.
Γιατί οι Ρώσοι, και ως φαίνεται, μετά το γεγονός ότι μας “πιέζουν” θα δείξουν την εκδίκησή τους σε πολλά ελληνικής φύσης θέματα, και κυρίως στο θέμα των Ελλήνων που διαμένουν στο έδαφος της σημερινής Ουκρανίας. Αλλά δυστυχώς και σε άλλα ζητήματα που αφορούν τον Ελληνισμό.
Πάντοτε ο αδύναμος κρίκος της Ελληνικής Πολιτείας, και για μία ακόμη φορά θα αποδειχθεί, είναι ο Ελληνισμός της Διασποράς. Τουλάχιστον ας περισωσουμε πλεον ο, τι μπορούμε από τις άστοχες ενέργειές μας και την επόμενη μέρα της ηρεμίας και του νέου καθεστώτος στο εμπολεμο σημερινό έδαφος της Ουκρανίας, να ζητήσει η Ελληνική Πολιτεία (το Ελληνικό ΥπΕξ) οι Έλληνες της Κριμαίας, της Οδησσου και της Μαριούπολης να μπούνε στο καθεστώς του προστατευτισμού της μειονότητας.
Περισσότερα άρθρα από την Άννα Κωνσταντινίδου:
*Η Δρ Άννα Κωνσταντινίδου είναι Ιστορικός – Διεθνολόγος, Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου & Πολιτικής Επιστήμης της Νομικής Σχολής ΑΠΘ, Επιστημονική Συνεργάτιδα ΑΠΘ (Νομικής Σχολής και Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ), Εξωτερική Συνεργάτιδα της Ανώτατ
