Αφιέρωμα : Επανάσταση 1821 και Ελληνικός Κινηματογράφος

Ένα μεγάλο αφιέρωμα σε όλες τις ελληνικές ταινίες που γυρίστηκαν γύρω από το ιστορικό γεγονός της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.

Γράφει ο Αναστάσιος Μητρόπουλος, Συνταγματάρχης ε.α.

Κάθε χρόνο στις 25 Μαρτίου, τα τηλεοπτικά κανάλια ανασύρουν και προβάλλουν από την προηγούμενη τις ελληνικές ταινίες που έχουν γυριστεί πάνω στη θεματολογία της ελληνικής επανάστασης. Αυτές τις ταινίες αναδεικνύει ο Ελληνικός Κινηματογράφος σε όλα του τα χρόνια πάνω στη μεγάλη Ελληνική Επανάσταση του 1821
Ταινίες που προσπάθησαν να ιχνογραφήσουν τη μεγάλη εκείνη περίοδο, με τα πενιχρά μέσα της Ελληνικής παραγωγής αλλά με τις μεγάλες και τεράστιες μορφές των συντελεστών της. Το αποτέλεσμα κρίνεται ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ και σε κάποιες στιγμές ΜΕΓΑΛΟ.

Παρακάτω παραθέτουμε τις ταινίες με χρονολογική σειρά παραγωγής τους:

“ΖΑΛΟΓΓΟ ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΗΣ ΛΕΥΤΕΡΙΑΣ” (1959)

Σκηνοθεσία: ΣΤΕΛΙΟΥ ΤΑΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ
Σενάριο: ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΤΕΜΠΟΥ
Φωτογραφία: ΝΙΚΟΥ ΓΑΡΔΕΛΗ
Μουσική: ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗΣ
Έπαιξαν οι: ΤΑΚΗΣ ΚΑΡΟΥΣΟΣ, ΑΝΔΡΕΑΣ ΖΗΣΙΜΑΤΟΣ, ΒΥΡΩΝ ΠΑΛΛΗΣ, ΔΗΜΟΣ ΣΤΑΡΕΝΙΟΣ, ΝΙΚΟΣ ΦΕΡΜΑΣ, ΕΛΕΝΗ ΖΑΦΕΙΡΙΟΥ, ΝΙΝΑ ΣΓΟΥΡΙΔΟΥ
Ήταν η ΠΡΩΤΗ ΤΑΙΝΙΑ που είχε θέμα αναφοράς τα Προεπαναστατικά γεγονότα και τη μεγάλη ιστορική στιγμή του αγώνα των ΣΟΥΛΙΩΤΩΝ απέναντι στην τυραννία του ΑΛΗ ΠΑΣΑ με σημείο αναφοράς το ΖΑΛΟΓΓΟ.

“Η ΛΙΜΝΗ ΤΩΝ ΣΤΕΝΑΓΜΩΝ” (1959)

Η ταινία του Γρηγόρη Γρηγορίου γυρίστηκε το 1959 και τον ρόλο της κυρα-Φροσύνης έπαιξε η Ειρήνη Παππά. Η κυρα – Φροσύνη, ιστορικό πρόσωπο, ήταν καλλονή της εποχής και είχε ερωτική σχέση με τον πρωτότοκο γιο του Αλή Πασά, τον Μουχτάρ (Αντρέας Μπάρκουλης). Η ιστορική αλήθεια είναι πιο περίπλοκη, γι’ αυτό και ο δημιουργός της ταινίας επέλεξε να δώσει έμφαση στην ερωτική αντιζηλία του Αλή Πασά και του γιου του, θύμα της οποίας ήταν η Φροσύνη κι άλλες 16 γυναίκες, τις οποίες έπνιξε ο Πασάς στη λίμνη των Ιωαννίνων.
Η άρνηση της Φροσύνης να υπακούσει στις παράλογες εντολές του Αλή Πασά ήταν μια πράξη φεμινισμού πολύ προχωρημένη για την εποχή, σε όποιο ιστορικό πλαίσιο κι αν τεθεί, είτε το περιορισμένο του σκηνοθέτη, είτε το ευρύτερο του ιστορικού.
Σκηνοθεσία:  ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ
Φωτογραφία: ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΚΑΡΥΔΗΣ FUCHS
Mουσική: ΤΑΚΗΣ ΜΩΡΑΚΗΣ
Έπαιξαν οι: ΤΖΑΒΑΛΑΣ ΚΑΡΟΥΣΟΣ στο ρόλο του ΑΛΗ ΠΑΣΑ, η ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΠΑ στο ρόλο της ΚΥΡΑ ΦΡΟΣΥΝΗΣ, ο ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΠΑΡΚΟΥΛΗΣ στο ρόλο του ΜΟΥΧΤΑΡ ΠΑΣΑ, ΘΕΑΝΩ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ, ΕΛΕΝΗ ΖΑΦΕΙΡΙΟΥ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΛΛΙΒΩΚΑΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΟΛΥΜΠΙΟΣ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΡΑΒΟΥΣΙΑΝΟΣ, ΜΑΡΙΑ ΣΟΛΔΑΤΟΥ

“ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑ” (1959)

Το δίδυμο Ειρήνη Παππά – Αντρέα Μπάρκουλη πρωταγωνίστησε και σ’ αυτή την ταινία (επίσης του 1959), υπό τη σκηνοθεσία του Κώστα Ανδρίτσου. Η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, δυο φορές χήρα, καπετάνισσα των Σπετσών και αποφασισμένη να συμβάλλει στον ελληνικό απελευθερωτικό αγώνα, δίνει την περιουσία της, τα καράβια της και τους άντρες που δουλεύουν γι’ αυτήν στην επανάσταση.
Σκηνοθεσία: ΚΩΣΤΑ ΑΝΔΡΙΤΣΟΣ
Σενάριο: ΝΕΣΤΩΡΑΣ ΜΑΤΣΑΣ και ΚΩΣΤΑΣ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
Φωτογραφία: GIOVANNI VARRIANO
Μουσική: ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΠΝΙΣΗΣ
Έπαιξαν οι : ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΠΑ στο ρόλο της ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑΣ, ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΠΑΡΚΟΥΛΗΣ στο ρόλο του ΔΗΜΗΤΡΟΥ ΓΙΑΝΝΟΥΖΑ, ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ, ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΝΕΖΕΡ, ΓΕΩΡΓΙΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ, ΓΚΙΚΑΣ ΜΠΙΝΙΑΡΗΣ, ΚΟΥΛΗΣ ΣΤΟΛΙΓΚΑΣ, ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΒΑΦΙΑΣ, ΝΙΚΟΣ ΚΟΥΡΚΟΥΛΟΣ, ΜΙΡΑΝΤΑ ΜΥΡΑΤ, ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΟΛΥΜΠΙΟΣ

“Η ΕΞΟΔΟΣ ΤΟΥ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ” (1965)

Μια επίσης ΜΕΓΑΛΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ με άξονα αναφοράς ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟ ΓΕΓΟΝΟΣ, αυτό της ΕΞΟΔΟΥ.
Σκηνοθεσία: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΟΥΚΑΣ
Σενάριο: ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΨΑΛΗΣ
Μουσική: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΛΚΑΝΗΣ
Φωτογραφία: ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΣΤΑΜΑΤΑΚΗΣ
Έπαιξαν : ΜΑΝΟΣ ΚΑΤΡΑΚΗΣ, ΤΖΑΒΑΛΑΣ ΚΑΡΟΥΣΟΣ,, ΦΟΙΒΟΣ ΤΑΞΙΑΡΧΗΣ, ΔΑΦΝΗ ΣΚΟΥΡΑ, ΙΛΥΑ ΛΙΒΥΚΟΥ, ΑΝΝΑ ΙΑΣΩΝΙΔΟΥ, ΜΑΛΑΙΝΑ ΑΝΟΥΣΑΚΗ, ΤΑΚΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ, ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΖΗΚΑΣ

“ΜΑΝΤΩ ΜΑΥΡΟΓΕΝΟΥΣ” (1971)

Η ταινία του Κώστα Καραγιάννη προβλήθηκε το 1971 και έκοψε πάνω από 200.000 εισιτήρια. Τη Μαυρογένους υποδύθηκε η μοναδική Τζένη Καρέζη και τον Δημήτριο Υψηλάντη ο Πέτρος Φυσσούν. Η ταινία αφηγείται τη ζωή της ηρωίδας της επανάστασης από την κήρυξή της μέχρι και λίγο μετά την απελευθέρωση, δίνοντας έμφαση στη συμβολή της στον ελληνικό αγώνα. Ο απαγορευμένος της έρωτας με τον Δημήτριο Υψηλάντη είναι ένα από τα βασικά θέματα της ταινίας.
Σκηνοθεσία: ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ
Σενάριο:  ΝΙΚΟΣ ΚΑΜΠΑΝΗΣ, ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ
Μουσική: ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΠΝΙΣΗΣ
Φωτογραφία: ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ
‘Επαιξαν οι:  ΤΖΕΝΗ ΚΑΡΕΖΗ στο ρόλο της ΜΑΝΤΟΥΣ ΜΑΥΡΟΓΕΝΟΥΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΦΥΣΣΟΥΝ στο ρόλο του ΔΗΜΗΤΡΗ ΥΨΗΛΑΝΤΗ, ΑΛΚΗΣ ΓΙΑΝΝΑΚΑΣ, ΣΤΑΥΡΟΣ ΞΕΝΙΔΗΣ, ΑΘΗΝΟΔΩΡΟΣ ΠΡΟΥΣΑΛΗΣ, ΕΛΕΝΗ ΕΡΗΜΟΥ,, ΚΑΚΙΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ, ΛΑΥΡΕΝΤΗΣ ΔΙΑΝΕΛΛΟΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΟΣΧΙΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΕΞΑΡΧΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΙΣΛΑΝΗΣ, ΝΤΙΝΟΣ ΚΑΡΥΔΗΣ

“ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑΣ” (1971)

Συμπαραγωγή  του Τζέιμς Πάρις και της Φίνος Φιλμ, ο Παπαφλέσσας του 1971, σε σκηνοθεσία Ερρίκου Ανδρέου ήταν μια πανάκριβη ταινία, που απέσπασε πολλά βραβεία στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης.
Ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ υποδύεται τον Παπαφλέσσα, από την κήρυξη της ελληνικής επανάστασης μέχρι τον θάνατό του στο Μανιάκι. Ο Χρήστος Πολίτης παίζει τον Δημήτριο Υψηλάντη, η Κάτια Δανδουλάκη την Κατερίνα,  ο Φερνάντο Σάντσο τον Δράμαλη, ο Στέφανος Στρατηγός τον Ιμπραήμ πασά και ο Δημήτρης Ιωακειμίδης τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη.
Εδώ έχουμε ίσως την  ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ στην ιστορία του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΛΑΣΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ.
Σκηνοθεσία: ΕΡΡΙΚΟΣ ΑΝΔΡΕΟΥ
Σενάριο: ΠΑΝΟΣ ΚΟΝΤΕΛΛΗΣ
Μουσική : ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΠΝΙΣΗΣ
Φωτογραφία: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΗΣ
Σκηνογραφία : ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ
Μοντάζ :ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΚΑΡΥΔΗΣ FUCHS
Έπαιξαν οι ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΜΙΧΑΗΛ στο ρόλο του ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑ, ΚΑΤΙΑ ΔΑΝΔΟΥΛΑΚΗ στο ρόλο της ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ, ΑΛΕΚΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΚΗΣ στο ρόλο του ΚΑΝΕΛΛΟΥ ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗ, ΔΗΜΗΤΗΣ ΙΩΑΚΕΙΜΙΔΗΣ στο ρόλο του ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ σε μια συγκλονιστική παρουσία, ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΜΟΡΙΔΗΣ, ΣΤΑΥΡΟΣ ΞΕΝΙΔΗΣ, ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ στο ρόλο του ΙΜΠΡΑΗΜ , ΦΕΡΝΑΝΤΟ ΣΑΝΤΣΟ στο ρόλο του ΔΡΑΜΑΛΗ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΙΣΛΑΝΗΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΟΣΧΙΔΗΣ, ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΒΑΦΙΑΣ, ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ, ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΛΑΒΡΟΥΖΟΣ, ΜΑΚΗΣ ΡΕΥΜΑΤΑΣ

“ΟΙ ΣΟΥΛΙΩΤΕΣ”  (1972)

Ο παραγωγός των μεγάλων επιτυχιών Τζέιμς Πάρις (Στα Σύνορα της Προδοσίας, Στη Μάχη της Κρήτης) με την ταινία αυτή,  αφηγείται την ιστορία των Σουλιωτών, που επιδιώκοντας να μην πέσουν ζωντανοί στα χέρια του Αλή Πασά, αντιστέκονται με κάθε τρόπο. Η ταινία δείχνει και τη θυσία των γυναικών του Σουλίου, που έπεσαν στο γκρεμό από το βουνό Ζάλογγο, για να μην αιχμαλωτιστούν από τους Οθωμανούς.
Πρωταγωνιστούν ο Χρήστος Πολίτης (μετέπειτα Γιάγκος Δράκος), η Κάτια Δανδουλάκη (μετέπειτα Βίρνα Δράκου) και ο Ισπανός ηθοποιός που πρωταγωνίστησε σε πολλές ελληνικές ταινίες τη δεκαετία του ’70, Φερνάντο Σάντσο, ο οποίος υποδύεται τον Αλή Πασά.
Σενάριο: ΠΑΝΟΣ ΚΟΝΤΕΛΛΗΣ
Μουσική: ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΠΝΙΣΗΣ
Φωτογραφία: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΗΣ
Μοντάζ:  ΤΑΚΗΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Έπαιξαν οι ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ, ΚΑΤΙΑ ΔΑΝΔΟΥΛΑΚΗ στους πρώτους ρόλουςΣ, ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ στο ρόλο του ΓΚΙΟΛΕΚΑ, ΛΑΥΡΕΝΤΗΣ ΔΙΑΝΕΛΛΟΣ  στο ρόλο του Καλόγερου ΣΑΜΟΥΗΛ, ΑΛΕΚΑ ΚΑΤΣΕΛΗ σαν ΜΟΣΧΩ ΤΖΑΒΕΛΛΑ, ΜΑΛΑΙΝΑ ΑΝΟΥΣΑΚΗ, ΕΛΕΝΗ ΑΝΟΥΣΑΚΗ, ΦΕΡΝΑΝΤΟ ΣΑΝΤΣΟ σαν ΑΛΗ ΠΑΣΑΣ, ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΛΑΒΡΟΥΖΟΣ σαν ΦΩΤΟΣ ΤΖΑΒΕΛΛΑΣ

“Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΔΙΚΑΣΤΩΝ” (1974)

Μια λιγότερο γνωστή ταινία για την επανάσταση του 1821 ή, ακριβέστερα, για τις παθογένειες του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, γυρίστηκε το 1974 σε σενάριο και σκηνοθεσία του Πάνου Γλυκοφρύδη.
Η ταινία αφηγείται την ιστορία του Αθανασίου Πολυζωΐδη και του Γεωργίου Τερτσέτη, δικαστών στην κατάπτυστη δίκη του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, που αρνήθηκαν να υπογράψουν την καταδίκη του καθ’ υπαγόρευση της βαυαρικής Αντιβασιλείας. Τον Πολυζωΐδη έπαιξε ο Νίκος Κούρκουλος και τον Κολοκοτρώνη ο Μάνος Κατράκης.
Σκηνοθεσία :  ΠΑΝΟΣ ΓΛΥΚΟΦΡΥΔΗΣ
Σενάριο: ΠΑΝΟΣ ΓΛΥΚΟΦΡΥΔΗΣ
Μουσική: ΧΡΗΣΤΟΣ ΛΕΟΝΤΗΣ
Φωτογραφία: ΑΡΗΣ ΣΤΑΥΡΟΥ
Μοντάζ: ΠΕΤΡΟΣ ΛΥΚΑΣ
Η Ταινία έχει σημείο αναφοράς τη μεγάλη Υπόθεση της ΔΙΚΗΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ και της εξέλιξής της σε δίκή των δικαστών ΤΕΡΤΣΕΤΗ-ΠΟΛΥΖΩΙΔΗ από το καθεστώς της εποχής εκείνης
Έπαιξαν οι ΝΙΚΟΣ ΚΟΥΡΚΟΥΛΟΣ στο ρόλο του ΔΙΚΑΣΤΗ ΠΟΛΥΖΩΪΔΗ, ΜΑΝΟΣ ΚΑΤΡΑΚΗΣ στο ρόλο του ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΥΡΑΤ στο ρόλο του ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ, ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΝΑΝΕΡΗΣ, ΧΡΗΣΤΟΣ ΤΣΑΓΚΑΣ, ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΛΟΓΗΡΟΥ, ΧΡΗΣΤΟΣ ΤΣΑΓΚΑΣΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΛΑΒΡΟΥΖΟΣ,, ΖΩΡΑΣ ΤΣΑΠΕΛΗΣ, ΙΑΚΩΒΟΣ ΨΑΡΡΑΣ, ΜΑΚΗΣ ΡΕΥΜΑΤΑΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΟΣΧΙΔΗΣ, ΚΩΣΤΑΣ ΜΕΣΣΑΡΗΣ

ΕΞΟΔΟΣ 1826 (2017)

Η ταινία Έξοδος 1826 είναι το ταξίδι μιας ομάδας αντρών από τη Σαμαρίνα Γρεβεννών, με στόχο να φτάσει στο Μεσολόγγι σε 9 ημέρες πριν την Έξοδο, στις 10 Απριλίου του 1826.

• ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Βασίλης Τσικάρας

• ΣΕΝΑΡΙΟ: Βασίλης Τσικάρας

• • ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Δημήτρης Σταμπολής

ΜΟΥΣΙΚΗ: Κανάρης Κεραμάρης

• ΗΘΟΠΟΙΟΙ: Λεωνίδας Κακούρης, Δημήτρης Παπαδόπουλος, Μαρία Ανδρούτσου, Αντώνης Σιώπκας, Χρήστος Μπάτζιος

Η “Έξοδος 1826” είναι ιστορική ελληνική ταινία του 2017 και αποτελεί την πρώτη, μετά από 46 χρόνια, ελληνική κινηματογραφική παραγωγή με θέμα την Ελληνική Επανάσταση και βασίζεται σε γεγονότα που σχετίζονται με την πολιορκία και την Έξοδο του Μεσολογγίου.
Η ταινία είναι ανεξάρτητη παραγωγή και δεν έλαβε καμία υποστήριξη από κρατικούς φορείς.
Η ταινία προβλήθηκε και σε κινηματογραφικές αίθουσες στο εξωτερικό και συνολικά “έκοψε” σε Ελλάδα και εξωτερικό 50.000 εισιτήρια. Χαρακτηρίστηκε από το ελληνικό Υπουργείο Παιδείας και το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής ως «υψηλής ποιότητας» όσον αφορά σε θέματα ιστορικής, πολιτιστικής και εκπαιδευτικής αρτιότητας