Γράφει ο Τσιάλης Απόστολος*
Παίρνοντας αφορμή από μία συνέντευξη που είδα πρόσφατα αναφορικά με τον Βλαντιμίρ Πούτιν ‘’Όσα δεν ξέρετε για τον «τσάρο» – Η εξομολόγηση του Ρώσου προέδρου στον Όλιβερ Στόουν’’ θα προσπαθήσω να δώσω απάντηση στα παρακάτω ερωτήματα χρησιμοποιώντας την κοινή λογική (τουλάχιστον τη δική μου κοινή λογική).
- Ποια είναι η Επιθυμητή Τελική Κατάσταση (End State) της επιχείρησης;
- Ποια είναι η στρατηγική εξόδου του Ρώσου προέδρου;
- Κατά πόσο απρόβλεπτη είναι η συμπεριφορά του Πούτιν;
Οφείλω να πω προκαταβολικά πως ούτε διεθνολόγος είμαι αλλά ούτε γεωστρατηγικός αναλυτής. Θα επικαλεστώ μόνο την εμπειρία των 11 χρόνων στο ΝΑΤΟ σε θέσεις τρεχουσών επιχειρήσεων και σε θέσεις σχεδιασμού τρεχουσών και μελλοντικών επιχειρήσεων.
Αναφορικά με τις τρέχουσες επιχειρήσεις στην Ουκρανία θα συμφωνήσω απόλυτα με την προσέγγιση και ανάλυση του Αντιστράτηγου ε.α. Χρήστου Δρίβα, για τις τελευταίες εξελίξεις στην Ουκρανία, έναν από τους ελάχιστους Έλληνες Στρατηγούς με πολεμική εμπειρία. Η Ουκρανία θα καταληφθεί (αν όχι όλη, το παραλιακό τμήμα της και από ανατολικά τουλάχιστον έως τον Δνείπερο ποταμό) σε δύο, τρεις, το πολύ τέσσερεις εβδομάδες από την έναρξη των επιχειρήσεων.
Προσωπικά το θεωρώ απίθανο να μη θέσει ο Πρόεδρος Πούτιν υπό τον έλεγχό του τα πυρηνικά εργοστάσια South Ukraine, Khmelnitsky και Rivno (αυτό της Zaporizhshia ήδη το ελέγχει).
Τα πιστεύω του Ρώσου Προέδρου
Ας ξεκινήσουμε με μερικά συμπεράσματα σχετικά με τα πιστεύω του Ρώσου Προέδρου όπως αυτά προκύπτουν από την συνέντευξή του στον Όλιβερ Στόουν «The Putin Interviews – Vladimir Putin in His Own Words»
- Με την πτώση της Σοβιετικής ένωσης εκατομμύρια πρώην σοβιετικοί πολίτες βρέθηκαν αυτομάτως στο εξωτερικό. Αυτό το θεωρεί σαν μία από τις μεγαλύτερες καταστροφές του 20ου αιώνα.
- Δεν πιστεύει στην ύπαρξη μονοπολικής εξουσίας και την θεωρεί επικίνδυνη. Υποστηρίζει τους δύο ή περισσότερους πόλους εξουσίας.
- Υποστηρίζει ότι το ΝΑΤΟ για να δικαιολογήσει την ύπαρξή του χρειάζεται έναν εξωτερικό εχθρό. Θεωρεί το ΝΑΤΟ σαν όργανο άσκησης εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ και όποια χώρα εισχωρεί, την καθιστά αυτόματα αδύναμη να αντισταθεί στις πιέσεις και τα θέλω των ΗΠΑ.
- Τα ανατολικά σύνορα του ΝΑΤΟ δεν θα έπρεπε να επεκταθούν ανατολικότερα από τα ανατολικά σύνορα της Γερμανίας.
- Είναι συγκεντρωτικός και αποφεύγει την ανάθεση βασικών έργων σε τρίτους διότι τα δεδομένα της Ρωσικής πραγματικότητας δεν του το επιτρέπουν.
- Πιστεύει ότι η χρήση της εξουσίας προς τη σωστή κατεύθυνση είναι το κλειδί. Ο δυτικός τρόπος λήψης αποφάσεων είναι συλλογικός και άρα πιο χρονοβόρος και πολύπλοκος σε σύγκριση με το Ρωσικό τρόπο λήψεων αποφάσεων.
Οι όροι που θέτει ο Πούτιν για να τερματιστεί η Ρωσική εισβολή
Οι προϋποθέσεις που θέτει η Ρωσία έναντι της Ουκρανίας και της Δύσης για την αποκλιμάκωση της κρίσης είναι:
- Να αναγνωριστεί, από το Κίεβο και τη διεθνή κοινότητα, η Κριμαία ως τμήμα της Ρωσικής Ομοσπονδίας (σσ. υπενθυμίζεται ότι η Κριμαία και η πρωτεύουσά της, Σεβαστούπολη, εντάχθηκαν στην Ρωσία ως ομόσπονδες ενότητες το 2014, μετά από δημοψήφισμα το οποίο δεν αναγνωρίζει η διεθνής κοινότητα, άρα δεν αναγνωρίζει και την Κριμαία ως ρωσική, ενώ το Κίεβο εξακολουθεί να θεωρεί τη χερσόνησο «υπό κατοχή» ουκρανικό έδαφος). Να αναγνωριστούν από το Κίεβο οι αυτοαποκαλούμενες Λαϊκές Δημοκρατίες του Λουγκάνσκ και του Ντονιέτσκ.
- Διασφάλιση ουδέτερου καθεστώτος της Ουκρανίας. Να μην ενταχθεί η Ουκρανία σε διάφορους διεθνείς οργανισμούς όπως το ΝΑΤΟ.
- Αποστρατιωτικοποίηση του Oυκρανικού κράτους. Να μην μετατραπεί η Ουκρανία σε απέραντο οπλοστάσιο του ΝΑΤΟ και να απωλέσει το Κίεβο την μιλιταριστική πολιτική του έναντι του Ντονμπάς.
- Αποναζιστικοποίηση του ουκρανικού κράτους. Ανατροπή της κυβέρνησης Ζελένσκι και αντικατάστασή της από άλλη φιλορωσικά προσκείμενη.
Επιθυμητή Τελική Κατάσταση (End State):
Αποτροπή της εξάπλωσης του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά.
Επέκταση ΝΑΤΟ:
– 12 Μαρ 1999 – Ουγγαρία, Πολωνία και Τσεχία
– 29 Μαρ 2004 – Βουλγαρία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Σλοβακία, Ρουμανία, Βουλγαρία, Σλοβενία
– 01 Απρ 2009 – Αλβανία, Κροατία
– 05 Ιουν 2017 – Μαυροβούνιο
– 27 Μαρ 2019 – Βόρεια Μακεδονία
Στρατηγική εξόδου – Πιθανά σενάρια
Η στρατηγική του Προέδρου Πούτιν είναι η συγκέντρωση διαπραγματευτικών πλεονεκτημάτων προκειμένου να χρησιμοποιηθούν εν ευθέτω χρόνω για να επιτύχει τους στόχους που έχει θέσει.
Δύο είναι τα πιθανότερα σενάρια που ενδεχομένως θα οδηγήσουν στην ομαλοποίηση της κατάστασης:
- Διπλωματική λύση. Η Δύση να προσφέρει αυτό που οι διπλωμάτες αποκαλούν «σημείο εξόδου».
- Ανατροπή του Πούτιν. Ένα πραξικόπημα στο Κρεμλίνο θα έχει ως αποτέλεσμα την εκδίωξη του Πούτιν.
“Στην πολιτική δεν έχει σημασία πώς αρχίζει κάτι, αλλά πώς τελειώνει. Το ζήτημα δεν είναι η απόλυτη ικανοποίηση, αλλά μία ισορροπημένη δυσαρέσκεια. Σε περίπτωση που δεν βρεθεί λύση βασισμένη σε αυτές, ή σε ανάλογες αρχές, τότε η κατάσταση θα οδηγηθεί ταχύτερα στην αντιπαράθεση” (Henry Kissinger: To settle the Ukraine crisis, start at the end – The Washington Post – 2014)
Η (απρόβλεπτη) συμπεριφορά του Πούτιν
Τα παρακάτω συμπεράσματα βασίζονται στην ανάλυση του Bill Roggio (ανώτερος συνεργάτης στο Foundation for Defense of Democracies και εκδότης του FDD’s Long war Journal) – Putin is not crazy and the Russian invasion is not failing
Mε τον πόλεμο στην Ουκρανία ο Πούτιν δεν διακινδυνεύει μόνο το κύρος του, αλλά παίζει κορώνα γράμματα ακόμα και την ηγεμονία του.
Ο Πούτιν δεν επιτέθηκε στην Ουκρανία σε μια στιγμή τρέλας. Στρατηγικά, η προέλαση του Πούτιν στην Ουκρανία ξεκίνησε πριν από μια δεκαετία, όταν εισέβαλε στη Γεωργία αναγνωρίζοντας τα καθεστώτα στις περιοχές της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας.
Το 2014, ο Πούτιν κατέλαβε και προσάρτησε την περιοχή της Κριμαίας, η οποία χρησίμευσε ως σημείο επίθεσης για την τρέχουσα εισβολή. Ο Πούτιν πλήρωσε ελάχιστο τίμημα για την τότε κίνησή του.
Σήμερα, ο Πούτιν έχει υπολογίσει ότι το να πάρει η Ουκρανία με τη βία είναι προς το συμφέρον του και της Ρωσίας. Αναμφίβολα περίμενε ότι η Δύση θα επέβαλε διπλωματικές και οικονομικές κυρώσεις, με τις οποίες τον απείλησαν εκ των προτέρων οι ηγέτες των ΗΠΑ και της Ευρώπης.
Ο Πούτιν φαίνεται να θέλει να κρατήσει ανέπαφη την Ουκρανία, για την επόμενη μέρα, αλλά δεν θα διστάσει να δείξει πολύ σκληρό πρόσωπο αν χρειαστεί. Ο συστηματικός χαρακτήρας της Ρωσικής επίθεσης έρχεται σε αντίθεση με τις εικασίες ότι ο Πούτιν έχει χάσει τον έλεγχο της πραγματικότητας.
Ο Πούτιν μπορεί να υπολόγισε λανθασμένα το σθένος της ουκρανικής αντίστασης και την ένταση των αντιδράσεων της Δύσης, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι τρελός ή ότι δεν εξέτασε όλες τις δυνατότητες όταν επέλεξε να εισβάλει.
Κανείς δεν μπορεί να ξέρει με βεβαιότητα, αλλά οι ενέργειες του Πούτιν φαίνεται να είναι αυτές ενός ψυχρού και υπολογιστή. Μένει να δούμε αν το σχέδιο του Πούτιν θα πετύχει ή θα αποτύχει, αλλά αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι ότι υπήρχε σχέδιο εισβολής στην Ουκρανία.
”Ο Πούτιν είναι ένας σοβαρός στρατηγός. Η κατανόηση των αξιών και της ψυχολογίας των ΗΠΑ δεν είναι τα δυνατά του χαρτιά. Ούτε η κατανόηση της Ρωσικής ιστορίας και ψυχολογίας είναι τα δυνατά σημεία εκείνων που χαράζουν την πολιτική των ΗΠΑ”. (Henry Kissinger: To settle the Ukraine crisis, start at the end – The Washington Post – 2014).
«Η συγχώρεση των τρομοκρατών είναι στο χέρι του Θεού, δική μου δουλειά είναι να τους στείλω σ΄ αυτόν»! Λέγεται ότι ειπώθηκε από τον Βλαντίμιρ Βλαντιμίροβιτς Πούτιν.
Μη μάχεστε τα δεδομένα
Το ότι ο πόλεμος θα κοστίσει ακριβά στη Ρωσία μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, θεωρείται σίγουρο.
“Λες ψέματα στον εαυτό σου”, φέρεται να είπε ο Μακρόν στον Πούτιν. «Θα κοστίσει ακριβά στη χώρα σας, η χώρα σας θα καταλήξει απομονωμένη, αποδυναμωμένη και θα υφίσταται κυρώσεις για πολύ καιρό».
Το ότι ο πόλεμος θα κοστίσει ακριβά και σε όλο τον δυτικό κόσμο μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, και αυτό πρέπει να θεωρείται σίγουρο.
Θυμηθείτε όμως: Συλλογική διαδικασία λήψεως αποφάσεων στη δύση με σημαίνων ρυθμιστικό παράγοντα το πολιτικό κόστος, απλοποιημένη διαδικασία λήψεως αποφάσεων στη Ρωσία με περισσότερες δυνατότητες ελέγχου της λαϊκής βούλησης. Το ποιος θα αντέξει περισσότερο μένει να το δούμε και δεν θεωρώ δεδομένο ότι η δύση θα είναι αυτή!
Το μεγάλο όμως μειονέκτημα του Προέδρου Πούτιν είναι άλλο και έχει να κάνει με το περιβόητο – win hearts and minds – που ακούγαμε τόσα χρόνια στο Αφγανιστάν αλλά δεν το είδαμε ποτέ. Και εννοώ ότι τα κράτη οικειοθελώς αιτούνται την προσχώρησή τους στη στρατιωτική συμμαχία του ΝΑΤΟ σε αντίθεση με την εξαναγκαστική τακτική της Ρωσικής Ομοσπονδίας.
Εδώ είναι σαφές ότι η Ρωσία με τη προσέγγιση που ακολουθεί δεν μπορεί σε καμία περίπτωση ούτε τώρα αλλά ούτε και στο μέλλον να κερδίσει με τη βία το μυαλό και τις καρδιές των ανταγωνιστών της.
*Ο Απόστολος Τσιάλης είναι Συνταγματάρχης (ΠΒ), ΣΣΕ ’91, με πολυετή πείρα στο ΝΑΤΟ σε θέσεις τρεχουσών επιχειρήσεων και σε θέσεις σχεδιασμού τρεχουσών και μελλοντικών επιχειρήσεων.
