Η Δίκη της Νυρεμβέργης διενεργήθηκε από 20 Νοε 1945 μέχρι 1 Οκτ 1946, από Διεθνές Στρατιωτικό Δικαστήριο, που συνεδρίασε στο δικαστικό μέγαρο της Νυρεμβέργης, με κατηγορούμενους 24 εθνικοσοσιαλιστές εγκληματίες πολέμου και οκτώ ναζιστικές οργανώσεις.
Σύσταση του Δικαστηρίου
Το Δικαστήριο που συστάθηκε ήταν αποτέλεσμα μιας συμφωνίας, την οποία υπέγραψαν οι Κυβερνήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών, της Μεγάλης Βρετανίας και της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών στις 8 Αυγούστου 1945 στο Λονδίνο για την δίκη και πιθανή καταδίκη όλων των εγκληματιών πολέμου των προερχόμενων από τον Άξονα.
Η συμφωνία αυτή προέβλεπε ότι το Δικαστήριο θα απαρτιζόταν από τέσσερα μέλη, καθένα από τα οποία θα είχε και ένα αναπληρωματικό. Τόσο τα τακτικά, όσο και τα αναπληρωματικά μέλη, θα ορίζονταν από τις υπογράφουσες τη συμφωνία Κυβερνήσεις. Απαρτία θεωρείται ότι έχει το Δικαστήριο μόνον όταν παρίστανται και τα τέσσερα μέλη του (τακτικά ή αναπληρωματικά). Αφέθηκε ανοικτό το θέμα να υπάρξουν και άλλες δίκες, αν προέκυπτε τέτοια ανάγκη κατά την ακροαματική διαδικασία.
Στο Δικαστήριο συμμετείχε, επίσης, και η Γαλλία.
Κατηγορητήριο
Οι βασικές κατηγορίες, για τις οποίες θα λογοδοτούσαν οι υπόδικοι, ήταν:
⦁ Συνωμοσία για το σχεδιασμό και την εξαπόλυση επιθετικών ενεργειών και άλλων εγκλημάτων κατά της Παγκόσμιας Ειρήνης.
⦁ Εγκλήματα κατά της Ειρήνης: Συγκεκριμένα ο σχεδιασμός, η προετοιμασία, η έναρξη, η εξαπόλυση πολέμου ή επίθεσης ή πολέμου κατά παράβαση των διεθνών συνθηκών, συμφωνιών ή διαβεβαιώσεων, ή συμμετοχή σε κοινό σχέδιο συνωμοσίας για την επίτευξη οποιουδήποτε από τους παραπάνω στόχους.
⦁ Εγκλήματα Πολέμου: Συγκεκριμένα, παραβιάσεις των νόμων και των κανόνων του πολέμου. Σε αυτά περιλαμβάνονται – δεν περιορίζονται όμως σε αυτά – δολοφονίες, κακομεταχείριση ή εκτόπιση για καταναγκαστική εργασία ή οποιοδήποτε άλλου σκοπό ιδιωτών από κατακτημένη χώρα, δολοφονία ή κακομεταχείριση αιχμαλώτων πολέμου ή ναυτικών, εκτέλεση ομήρων, λεηλασίες δημόσιας ή ιδιωτικής περιουσίας, απρόκλητη καταστροφή πόλεων, κωμοπόλεων ή χωριών ή καταστροφές μη υπαγορευόμενες από στρατιωτική ανάγκη.
⦁ Εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητος: Συγκεκριμένα, δολοφονία, εξόντωση, υποδούλωση, εκτόπιση και άλλες απάνθρωπες πράξεις διαπράχθηκαν κατά πολιτών πριν ή κατά τη διάρκεια του πολέμου. διώξεις λόγω πολιτικών, φυλετικών ή θρησκευτικών αιτίων ή σχετικών με οποιοδήποτε έγκλημα το Δικαστήριο ήθελε κρίνει ότι, εκτελέσθηκε, είτε παραβίασε την τοπική νομοθεσία είτε όχι, της χώρας στην οποία διαπράχθηκε.
Κατηγορούμενοι και Ετυμηγορία
Από τους 24 κατηγορούμενους καταδικάστηκαν οι 19:
- 12 σε θάνατο, εκ των οποίων οι 10 εκτελέστηκαν, ο Μάρτιν Μπόρμαν καταδικάστηκε ερήμην (σήμερα γνωρίζουμε ότι είχε σκοτωθεί την ίδια χρονιά πριν τη δίκη), και ο Χέρμαν Γκέριγκ αυτοκτόνησε το βράδυ πριν την εκτέλεσή του
- 3 σε ισόβια, εκ των οποίων 2 απελευθερώθηκαν μετά από 10 περίπου χρόνια λόγω προβλημάτων υγείας και πέθαναν λίγα χρόνια μετά, και ένας αυτοκτόνησε (;) μέσα στη φυλακή
- 4 σε ποινές από 10 έως 20 χρόνια, εκ των οποίων 3 εξέτισαν όλη την ποινή τους (20, 20, και 10 χρόνια), και ένας (15 χρόνια) απελευθερώθηκε λόγω προβλημάτων υγείας και πέθανε δύο χρόνια μετά
Ενώ
- 3 αθωώθηκαν
- 2 δεν δικάστηκαν, ένας λόγω ανήκεστης ζημιάς της υγείας του και ένας αυτοκτόνησε πριν από την έναρξη της δίκης
Οι θανατικές ποινές εκτελέσθηκαν σε ειδικά στημένη αγχόνη στις 16 Οκτωβρίου 1946. Οι Γάλλοι εκπρόσωποι πρότειναν την εκτέλεση δια τυφεκισμού, αυτό όμως δεν έγινε δεκτό από τον Μπιντλ και τους Σοβιετικούς, με το αιτιολογικό ότι οι κατηγορούμενοι είχαν προσβάλει το στρατιωτικό ήθος και δεν τους άρμοζε εκτέλεση που αρμόζει σε στρατιωτικούς. Οι καταδικασμένοι σε φυλάκιση μεταφέρθηκαν στη φυλακή του Σπάνταου.
Κατηγορούμενες οργανώσεις
Σύμφωνα με το κατηγορητήριο εκτός από τα παραπάνω συγκεκριμένα πρόσωπα κηρύχθηκαν επίσης εγκληματικές και οκτώ γερμανικές οργανώσεις και ομάδες παρόλο που αυτές είχαν ήδη διαλυθεί. Αυτές ήταν:
- Η Κυβέρνηση του Γ’ Ράιχ.
- Το Σώμα των πολιτικών ηγετών του Εθνικοσοσιαλιστικού Γερμανικού Εργατικού Κόμματος (NSDAP).
- Η Υπηρεσία Προστασίας του Εθνικοσοσιαλιστικού Γερμανικού Εργατικού Κόμματος (SS).
- Η Υπηρεσία Ασφαλείας (SD)
- Η Μυστική Κρατική Αστυνομία (γνωστότερη ως Γκεστάπο).
- Τα Γερμανικά Τάγματα Εφόδου (SA)
- Το Γενικό Επιτελείο του Γ’ Ράιχ, και
- Η Ανωτάτη Διοίκηση της Βέρμαχτ (O.K.W.)
