Γράφει ο Βασίλης Κοψαχείλης, Διεθνολόγος – Γεωστρατηγικός Αναλυτής – ιδρυτικό μέλος του Παρατηρητήριου Ευρωμεσογειακής Ασφάλειας και Συνεργασίας (ΠΕΜΑΣ)
Η Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και οι αλυσιδωτές αντιδράσεις που προκλήθηκαν από αυτό το γεγονός, σε όλα τα επίπεδα, έχουν αναμφίβολα επίπτωση και στην πολύπλοκη ενεργειακή εξίσωση της Ευρώπης.
Έγινε ακόμη πιο επιτακτική η ανάγκη απεξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο, με την Ευρώπη να επιταχύνει τις προσπάθειες αξιοποίησης των ΑΠΕ και να διερευνά τις επιλογές της για εναλλακτικούς προμηθευτές σε πετρέλαιο, φυσικό αέριο και LNG.
Παράλληλα, υπάρχει μια συζήτηση σε εξέλιξη μέσα στην Ευρώπη για το κατά πόσο τα ορυκτά καύσιμα, όπως το φυσικό αέριο και το LNG, μπορούν, έστω στα πλαίσια ενός σχεδίου μετάβασης στην λεγόμενη πράσινη ενέργεια, να συνεχίσουν να στηρίζονται χρηματοδοτικά. Ένας ικανός αριθμός ευρωβουλευτών για παράδειγμα αντιδρά σε αυτή την προοπτική.
Με αυτά τα δυο δεδομένα στο τραπέζι, δηλαδή την ανάγκη γρήγορης απεξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο από τη μία, και των πολιτικοκοινωνικών πιέσεων για διακοπή της χρηματοδότησης έργων που σχετίζονται με το φυσικό αέριο και το LNG από την άλλη, βλέπουμε να ανοίγει πάλι η συζήτηση για το υπαρκτό και δυνητικό ενεργειακό δυναμικό της Αν. Μεσογείου.
Δεν είναι εύκολη συζήτηση και γεωστρατηγικά είναι μια πολύ πιο δύσκολη συζήτηση σε σχέση με το Ουκρανικό Ζήτημα. Ας μην έχουμε αυταπάτες!
Ο προωθούμενος σχεδιασμός
Ο κλασσικός τρόπος να υπερκερνά κάποιος δύσκολα γεωστρατηγικά διλήμματα είναι να δημιουργεί πλαίσια στα οποία να χωρούν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και να είναι όλοι ισόρροπα δυσαρεστημένοι.
Από το πώς τοποθετούνται τα ενδιαφερόμενα μέρη στην εξίσωση των ενεργειακών της Αν. Μεσογείου, φαίνεται πως πηγαίνουμε σε ένα σχεδιασμό «ισόρροπα δυσαρεστημένων» προκειμένου να τηρηθούν στοιχεία όπως η αναλογικότητα και η σταθερότητα του περιφερειακού συστήματος.
Πιο συγκεκριμένα:
Ισραήλ και Αίγυπτος αναδεικνύονται σε κράτη κλειδιά στον τομέα της παραγωγής. Το γεγονός αυτό δεν αποκλείει και άλλα κράτη παραγωγούς (π.χ. μια μελλοντική ένταξη του Λιβάνου), αλλά το δυναμικό τους θα ενταχθεί στους σχεδιασμούς του Ισραήλ και της Αιγύπτου.
Η Τουρκία φαίνεται να αναλαμβάνει κύριο ρόλο ως χώρα transit και ρυθμιστής ροής φυσικού αερίου.
Η Ελλάδα φαίνεται να αναλαμβάνει ρόλο χώρας transit και ρυθμιστής ροής εισαγόμενου LNG.
Αυτόν τον σχεδιασμό προωθούν οι ΗΠΑ, γι’ αυτό και στηρίζουν απόλυτα την πρωτοβουλία του EastMed Forum, ενώ για τον αγωγό EastMed – αν και θα είναι η πρώτη φορά που θα συζητηθεί σοβαρά ο αγωγός τους προσεχείς μήνες – εντούτοις η στήριξη και τελικά η προοπτική υλοποίησής του είναι μικρή.
Μέσα από αυτό το μοίρασμα, Αμερικανοί και Ευρωπαίοι αναζητούν την ικανοποίηση δυο στόχων. Αφενός να καλυφθούν οι ανάγκες από μη-ρωσικό αέριο στην Ευρωπαϊκή αγορά και αφετέρου να τηρηθεί η τάξη στην Αν. Μεσόγειο.
Οι καταστάσεις δείχνουν ότι σε επίπεδο αριθμών δεν είναι εύκολη υπόθεση η άμεση και πλήρης αντικατάσταση του ρωσικού αερίου από την ενεργειακή εξίσωση της Ευρώπης, την ίδια ώρα που η προοπτική μιας γρήγορης επιστροφής του Ιράν στα παγκόσμια ενεργειακά πράγματα φαίνεται να απομακρύνεται. Η περιοχή της Αλγερίας και γενικά της βορειοδυτικής Αφρικής μυρίζει μπαρούτι, η Λιβύη θα είναι για καιρό ακόμη ασταθής και η παραγωγή στην Αραβική χερσόνησο βρίσκεται σε ομηρία από τους Houthis.
Με τις τιμές πετρελαίου και φυσικού αερίου ψηλά και για καιρό, η πιθανότητα να προχωρήσει ο σχεδιασμός των ισόρροπα δυσαρεστημένων στα ενεργειακά της Αν. Μεσογείου είναι ισχυρή!
Περισσότερα άρθρα από το Βασίλη Κοψαχείλη:
Πηγή: thepresident.gr
