Σαν σήμερα, στις 17 Σεπτεμβρίου 1941, ο Χίτλερ αποφασίζει να αναβάλλει επ’αόριστον την εμβληματική επιχείρηση “Θαλάσσιος Λέων”.
Υπό την επωνυμία Επιχείρηση Θαλάσσιος Λέων (Unternehmen Seelöwe) φέρεται το σχέδιο της Ναζιστικής Γερμανίας να εισβάλει στη Βρετανία κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Για να έχει επιτυχία μια παρόμοια εισβολή απαιτούνταν υπεροχή τόσο στα εναέρια όσο και στα ναυτικά μέσα στη Θάλασσα της Μάγχης. Απόπειρα ανάληψης εναέριας υπεροχής έγινε από πλευράς Λουφτβάφε, η οποία ξεκίνησε τη μάχη της Αγγλίας. Ύστερα από την αποτυχία της απόπειρας για αεροπορική υπεροχή στη μάχη της Αγγλίας, η επιχείρηση εγκαταλείφθηκε και δεν εκτελέστηκε ποτέ.
Ιστορικό υπόβαθρο
Έχοντας ήδη κατακτήσει, μέσα σε είκοσι ημέρες, την Πολωνία από το Σεπτέμβριο του 1939, ο Χίτλερ αποφάσισε να στραφεί προς την ευρωπαϊκή Δύση. Προετοίμασε σχεδόν ο ίδιος την επιχείρηση εισβολής στην Ολλανδία, το Βέλγιο και τη Γαλλία και την παρακολούθησε εκ του σύνεγγυς. Όταν πραγματοποιήθηκε η επιχείρηση, στις 10 Ιουλίου 1940, ούτε οι Γερμανοί στρατιωτικοί ηγέτες δεν ανέμεναν παρόμοια έκβαση: Ολλανδία, Βέλγιο και Γαλλία συνθηκολόγησαν μετά από έξι περίπου εβδομάδες μαχών.
Ο Χίτλερ πίστευε ότι έχει πλέον απομονώσει τη Βρετανία: Με σχεδόν ολόκληρη την Κεντρική Ευρώπη στην κατοχή του και το Σύμφωνο Ρίμπεντροπ – Μολότοφ που είχε υπογραφεί από το 1939 και απογύμνωνε τη Βρετανία από πιθανό σύμμαχο, ο Χίτλερ πίστευε ότι η Βρετανία θα ζητούσε διαπραγματεύσεις.
Η πραγματικότητα τον διέψευσε: Όχι μόνον δε ζητήθηκαν διαπραγματεύσεις, αλλά η χώρα δια του Πρωθυπουργού της διακήρυξε την απόφασή της να συνεχίσει τον αγώνα εναντίον του. Συνεπώς, η Βρετανία όφειλε να “φύγει από τη μέση”. Απέμεναν δύο λύσεις:
- Η μία ήταν να απομονωθεί η Βρετανία, ώστε ελλείψει εφοδίων να υποκύψει.
- Η άλλη ήταν να καταληφθεί από τα γερμανικά στρατεύματα.
Στις 31 Ιουλίου ο Χίτλερ δίνει εντολή κατάστρωσης σχετικών σχεδίων κατάληψης της Βρετανίας.
Στρατός
Ο Βάλτερ φον Μπράουχιτς, ακολουθώντας την εντολή του Φύρερ του, καταστρώνει ένα μεγαλοπρεπές σχέδιο:
- Η ομάδα Στρατιών Α του Γκερντ φον Ρούντστεντ θα περιλάβει την 9η και την 16η Στρατιά εκκινώντας αντίστοιχα από τη Χάβρη και το Τεξέλ (Βουλώνη). Ζώνες αποβίβασης: Ράμσγκεϊτ, Ντόβερ, Φόκστοουν, Χέιστινγκς για τη μία, Μπράιτον και νησί Ουάιτ η άλλη.
- Η ομάδα Στρατιών Β του Φέντορ φον Μποκ θα περιλάβει την 6η Στρατιά που θα εκκινήσει από το Σερμπούρ θα αποβιβαστεί στον όρμο Λάιμ (Lyme Regis) πλάι στο Πόρτσμουθ.
- Αφού εγκαταστήσουν τα προγεφυρώματά τους, οι δύο ομάδες θα προχωρήσουν η μεν πρώτη θα εγκαταστήσει θέσεις από το Σαουθάμπτον μέχρι το Γκρέιβσαντ και, αποφεύγοντας το Λονδίνο θα επιδιώξει να συγκρουστεί με τις βρετανικές δυνάμεις περίπου στην Οξφόρδη.
- Η ομάδα Β θα καταλάβει το Μπρίστολ και θα προσπαθήσει να κυκλώσει τις βρετανικές δυνάμεις. Αν οι στόχοι επιτευχθούν, η κατάληψη του υπόλοιπου της Βρετανίας θα είναι πλέον μια τυπική διαδικασία Είναι εμφανές ότι ο Στρατός ξηράς βλέπει το διάπλου της Μάγχης ως διάβαση ενός πλατέος ποταμού, στην οποία το Ναυτικό θα έπαιζε το ρόλο του Μηχανικού και η Λουφτβάφε το ρόλο του Πυροβολικού.
Ναυτικό
Πολύ πιο ρεαλιστικός ο Ρέντερ αντιδρά: Το σχέδιο προβλέπει ταχεία μεταφορά τριών Στρατιών. Το Ναυτικό του δεν έχει επαρκείς δυνάμεις ούτε για να τις μεταφέρει ούτε για να τις υποστηρίξει. Τού χρειάζονται 10 ημέρες – με τα μέσα που έχει – για να μεταφέρει τις 13 πρώτες μεραρχίες, ενώ για τις υπόλοιπες δεν είναι σε θέση να αναλάβει δεσμεύσεις.
Προτείνει, συνεπώς, το δραστικό περιορισμό του αποβατικού μετώπου: 200 μίλια, από το Λάιμ μέχρι το Ραμσγκέιτ είναι τεράστιο μέτωπο που αδυνατεί να καλύψει. Υποστηρίζει πως αυτό πρέπει να συμπτυχθεί μεταξύ Beachy Head και Ντόβερ.
Αεροπορία
Η Λουτφβάφε με τη σειρά της ισχυρίζεται πως δεν είναι σε θέση να ρίψει τους αλεξιπτωτιστές της, που θα μπορούσαν να δώσουν για μια ακόμη φορά το χαρακτήρα του κεραυνοβόλου πολέμου στη σύγκρουση.
Ο Μπράουχιτς διαφωνεί και υποστηρίζει το σχέδιό του. Αν ρίξει τα άρματά του στα έλη των περιοχών που προτείνει ο Ρέντερ, ποιος εγγυάται πως δεν θα κολλήσουν;
Ο Ρέντερ απαντά ότι το Ναυτικό οφείλει να λάβει υπόψη του τα ναρκοπέδια που φυλάσσουν τη Μάγχη, τις παρεμβάσεις του Βρετανικού Στόλου και της Βρετανικής Αεροπορίας, τις απότομες καταιγίδες που ξεσπούν στη Μάγχη.
Οι διχογνωμίες και ο Χίτλερ σε ρόλο διαιτητή
Ο Χίτλερ γίνεται, έτσι, διαιτητής ανάμεσα στα τρία Όπλα. Υποστηρίζει τον Ρέντερ – είναι από τους ελάχιστους αξιωματικούς που εξακολουθεί να σέβεται: Του είχε πει σε άσχετο χρόνο: “Στην ξηρά είμαι ήρωας. Στη θάλασσα είμαι ένας άχρηστος δειλός” Δηλώνει πως η ζώνη απόβασης δεν πρέπει να υπερβεί το Μπράιτον. Επιπλέον, θέτει και τους εξής στόχους:
- τα υποβρύχια όφειλαν να αποκλείσουν το δυτικό άκρο της Μάγχης μη επιτρέποντας στα βρετανικά σκάφη να περάσουν,
- ο στόλος επιφανείας έπρεπε να ανοιχτεί στον Ατλαντικό για να προκαλέσει το Βρετανικό σε ναυμαχία αποσπώντας τον από την άμυνα των ακτών και
- να πραγματοποιηθεί αποκλεισμός του ανατολικού άκρου της Μάγχης με ναρκοπέδια και μικρά σκάφη.
Ο Χίτλερ αδυνάτιζε, έτσι, ακόμη περισσότερο τον ήδη ισχνό γερμανικό Στόλο. Το Ναυτικό, επιπλέον, δεν διέθετε αποβατικά: Είχε αποδυθεί σε έρευνα των σκαφών των κατακτημένων χωρών για την ανεύρεση και κατάσχεση κατάλληλων σκαφών, στα οποία επρόκειτο να προστεθούν ράμπες.
Ωστόσο ο Φύρερ θέτει, προκειμένου να πραγματοποιηθεί το σχέδιο “Θαλάσσιος Λέων”, μια βασική προϋπόθεση: Η Λουτβάφε οφείλει να εκμηδενίσει τη Βρετανική Αεροπορία. Αυτή η απόφαση αποτελεί το θεμέλιο λίθο της έναρξης της Μάχης της Αγγλίας. Εκδίδει μάλιστα, τη Διαταγή αριθ. 17, με την οποία ορίζει την έναρξη αεροπορικής επίθεσης εναντίον της Βρετανίας στις 5 Αυγούστου, με κύριο στόχο την εκμηδένιση της RAF. Όλοι οι άλλοι στόχοι (πόλεις, εγκαταστάσεις κτλ.) δεν θα θιγούν: Μόνο τα αεροδρόμια, τα αεροσκάφη και τα εργοστάσια κατασκευής – επισκευής τους.
Ο Χίτλερ θέλει να έχει τελειώσει η επιχείρηση “Θαλάσσιος Λέων” μέχρι το Σεπτέμβριο. Οι στρατιωτικοί, από την άλλη, του υποδεικνύουν ότι δεν μπορούν να την ξεκινήσουν πριν τις αρχές Σεπτεμβρίου και αυτό υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα έχουν να αντιμετωπίσουν την εναέρια απειλή της RAF. Ο Χίτλερ αποφασίζει: Η επιχείρηση θα πραγματοποιηθεί, αλλά εφόσον ο Χέρμαν Γκέρινγκ και η Λουφτβάφε του θα έχουν εκμηδενίσει τη RAF.
Η διχογνωμία των στρατιωτικών όμως συνεχίζεται.
Στις 7 Αυγούστου ο στρατηγός Φραντς Χάλντερ αναφέρει σε μια σύσκεψη: “Είμαι κατηγορηματικά αντίθετος με τη σύμπτυξη του μετώπου που προτείνει το Ναυτικό. Κάτι τέτοιο θα ήταν σαν να περνούσαμε τα στρατεύματά μας από τη μηχανή των λουκάνικων”.
Στις 13 Αυγούστου ο Χίτλερ εγκρίνει τον περιορισμό του μετώπου, περικόπτοντας από την απόβαση την ομάδα Στρατιών Β.
Στις 30 Αυγούστου η OKW (Oberkommando Wehrmacht, Ανώτατη Στρατιωτική Διοίκηση) έχει το σχέδιο έτοιμο. Ο φον Ρούντστεντ, όμως, είναι ιδιαίτερα ανήσυχος: Οι Γερμανοί ναυτικοί δεν έχουν εμπειρία σε αποβάσεις, φοβάται μήπως αποβιβάσουν στρατεύματα είτε σε λάθος τόπο είτε σε λάθος χρόνο. Φοβάται επίσης πως οι 6.700 άνδρες του κύματος κρούσης δεν προφθάσουν καν να αποβιβαστούν: Θα έχει καταστραφεί τόσο η RAF όσο και το Βασιλικό Ναυτικό; Ποιος του εγγυάται πως οι λιμενικές εγκαταστάσεις, που είναι απαραίτητες για να διατηρήσουν το αποβατικό σώμα αξιόμαχο, θα είναι ανέπαφες;
Οι συνεχείς αναβολές και η τελική ακύρωση του σχεδίου
Στις 14 Αυγούστου ο Χίτλερ μοιάζει να υπαναχωρεί: Δηλώνει στους στρατηγούς του ότι αν το εγχείρημα είναι υπερβολικά τολμηρό, καλύτερα να μη το επιχειρήσουν μέσα στο 1940, καθώς υπάρχουν και άλλοι τρόποι για να καθυποταγεί η Βρετανία. Είναι η πρώτη ένδειξη υπαναχώρησης του Φύρερ.
Στις 3 Σεπτεμβρίου διαπιστώνεται πλέον με σαφήνεια ότι η RAF απέχει πολύ από το να έχει καταστραφεί. Ο Κάιτελ, επικεφαλής του OKW αναβάλλει, ύστερα από εντολή του Χίτλερ, το Θαλάσσιο Λέοντα για τις 21 Σεπτεμβρίου.
Ακολουθεί νέα αναβολή για τις 27 Σεπτεμβρίου – είναι η τελευταία ημέρα κατά την οποία οι παλίρροιες θα επιτρέψουν ασφαλή απόβαση.
Στις 17 Σεπτεμβρίου διαπιστώνεται ότι ο Γκέρινγκ έχει αποτύχει: Η RAF παραμένει όσο αξιόμαχη ήταν και στις αρχές Αυγούστου. Ο Θαλάσσιος Λέων αναβάλλεται επ’ αόριστον.
