Η βιωματική εκπαίδευση δεν αποτελεί καινοτόμα εκπαιδευτική μέθοδο όπως υποστηρίζουν πολλοί, αλλά την πλέον αρχετυπική μεθοδολογία εκπαίδευσης του ανθρωπίνου είδους. Εξ’ αυτού του δεδομένου, είναι προφανής η σύνδεση της βιωματικής εκπαίδευσης με υποσυνείδητες πρακτικές και με τη συναισθηματική νοημοσύνη.
Του Συνταγματάρχη (ε.α.) Κωνσταντίνου Τσιάκαλου,
Πρόεδρος και Γενικός Διευθυντής της MSETT Hellas
Οι Επιχειρήσεις Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης (Media Operations, ΕΜΜΕ), σημαντικός παράγοντας σήμερα για την διαχείριση μιας κρίσης ή για την έκβαση μιας σύρραξης, αποτελούν δυναμικό στοιχείο στην υβριδική ή γενικευμένη σχεδίαση (Hybrid or Comprehensive Approach).
-Πόσο πραγματικά γνωρίζουμε το μέγεθος και τη σημαντικότητα των επιχειρήσεων αυτών;
-Ποιά είναι τα δομικά τους στοιχεία και πως μπορούν να χρησιμοποιηθούν από κρατικές δομές και διεθνείς φορείς;
Τα ερωτήματα αυτά αποτελούν και θα αποτελούν για πολύ καιρό αντικείμενα έρευνας και μελέτης. Εκεί όμως που μπορεί να “ποντάρει” κάποιος είναι τα πειραματικά δεδομένα, δηλαδή στα στοιχεία που προκύπτουν από τον τρόπο αντίδρασης είτε της κοινής γνώμης, είτε ενός συγκεκριμένου κοινού.
Αυτά τα πειραματικά δεδομένα έχουν διπλή αξία: Aφενός μεν καταδεικνύουν τη “συμπεριφορά” του κοινού και αφετέρου δε επεξηγούν την αξία της πληροφορίας/είδησης ως παράγοντα επιχειρησιακής σχεδίασης.
Αναλογικά, σε ένα κοινό από 3 – 5,000 ανθρώπους, όλους δικτυωμένους σε κοινωνικά δίκτυα και με ικανά κοινά χαρακτηριστικά, μια είδηση/πληροφορία που είναι δομημένη με σαφή τρόπο, μπορεί να τους κατευθύνει σε συγκεκριμένη αντίδραση.
Προηγουμένως όμως, το κοινό αυτό έχει “εκπαιδευτεί” τόσο στην αποδοχή της είδησης/πληροφορίας όσο και στην αξιολόγησή της. Η “εκπαίδευση” αυτή βασίζεται σε βιωματική μεθοδολογία καθότι σε βάθος χρόνου το κοινό διαμορφώνεται από το φορέα ενημέρωσης από τον τρόπο “σερβιρίσματος” της είδησης/πληροφορίας στο πλαίσιο της εικονικής πραγματικότητας των κοινωνικών δικτύων.
Η διαρκής ανάγνωση των ειδήσεων/πληροφοριών από συγκεκριμένο κοινό μέσω των ομάδων του Facebook, στις οποίες γίνεται και ανάλογος σχολιασμός, έχει αποδείξει πως μπορεί να κατευθύνει το κοινό σε δεδομένο τρόπο αντίδρασης αλλά κυρίως σε συμπεριφορά απολύτως προβλεπόμενη, ανάλογα με το περιβάλλον της ομάδας και τα δομικά της χαρακτηριστικά. Συνεπώς ο τρόπος που το κοινό υποδέχεται την είδηση/πληροφορία μέσα από μια εικονική πραγματικότητα είναι απολύτως ελεγχόμενος καθότι είναι βιωματικός.
Θα χρησιμοποιήσουμε εδώ παραβολικό λόγο για να υποστηρίξουμε το επιχείρημά μας: Στις πρωτόγονες ανθρώπινες κοινωνίες η διαδικασία εκπαίδευσης των νέων κυνηγών προέβλεπε τη βίωση του κυνηγιού και την απόκτηση συγκεκριμένης συμπεριφοράς απέναντι τόσο στα θηράματα όσο και στους άλλους κυνηγούς. Η πολλαπλότητα της συμμετοχής στο κυνήγι, χωρίς ρόλο αρχικά, έδινε στο νέο κυνηγό την αίσθηση (συναισθηματική νοημοσύνη) της ενστικτώδους αντίδρασης, άρα και της απόλυτα συγκεκριμένης συμπεροφοράς. Έτσι, όταν ο νέος κυνηγός αποκτούσε ρόλο, οι αντιδράσεις του ήταν απόλυτα εναρμονισμένες στο περιβάλλον και στις συνθήκες τις οποίες γνώριζε άριστα και πολύ δύσκολα οι αντιδράσεις αυτές διαφοροποιούνταν.
Εξηγούμαστε λοιπόν: Το κοινό ενός μέσου ενημέρωσης, μετά από κάποιο χρονικό διάστημα παρακολούθησης αυτού του μέσου, αποκτά κοινές “συνήθειες” και αντιδράσεις, οι οποίες είναι λίγο – πολύ αναμενόμενες από ένα χρονικό σημείο και μετά. Κάποιος που σχεδιάζει με συγκεκριμένο τρόπο (στην Ελλάδα αυτό είναι αδύνατο γιατί απλά δεν υπάρχει ανάλογη τεχνογνωσία), ΕΜΜΕ, μπορεί κάλλιστα να διαμορφώσει το δικό του κοινό, να το κατευθύνει αλλά και να το χρησιμοποιήσει για να πετύχει συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Παλιότερα, οι επιχειρηματίες που ήθελαν να παίξουν κάποιο ρόλο στα Ελληνικά πολιτικά και οικονομικά τεκταινόμενα αγόραζαν επαγγελματικές ομάδες ποδοσφαίρου κι εφημερίδες, χωρίς όμως να διαθέτουν τεχνογνωσία για τη διαμόρφωση κοινού. Στα νεότερα χρόνια σύμβαίνει κάτι ανάλογο με τις ομάδες ποδοσφαίρου να παραμένουν στο επίκεντρο αλλά την τηλεόραση να έχει πλέον σημαίνοντα ρόλο.
Παρά το γεγονός αυτό όμως, είναι πλέον σαφές πως η δυναμική τόσο της τηλεόρασης όσο και του έντυπου τύπου καθώς και του αθλητισμού έχει μειωθεί δραματικά στο πλαίσιο της διαμόρφωσης, διαχείρισης και κακοδιαχείρισης (manipulation) κοινού. Ο λόγος είναι απλός: Υπάρχει η δυναμική της εικονικής πραγματικότητας των κοινωνικών δικτύων.
Αυτή η δυναμική σε συνδυασμό με τη βιωματική “εκπαίδευση” του κοινού, σηματοδοτεί και την άνοδο μέσων ενημέρωσης που “μαγνητίζουν” το κοινό τους με συνεπή και συνεχή τροφοδότηση του με συγκεκριμένο τρόπο. Η πρακτική της μίας γραμμής, της έλλειψης πλουραλισμού και η λαϊκίστικη αντίληψη της κατασκευασμένης πληροφορίας αντίκειται στη λογική της εικονικής πραγματικότητας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Αντίθετα, η πολυσυλλεκτικότητα, ο δομικός προγραμματισμός (δηλαδή συγκεκριμένο πλαίσιο παραγωγής κειμένων, εικόνων και βίντεο) των στηλών και εν τέλει ο βιωματικός τρόπος προσέγγισης του κοινού για τη διαμόρφωση κοινών χαρακτηριστικών, είναι σε πλήρη συμφωνία με την κεντρική ιδέα λειτουργίας των κοινωνικών δικτύων.
Ένα πολύ ενδιαφέρον παράδειγμα είναι ο σκεπτικισμός με τον οποίο αντιμετωπίζουν τα απόστρατα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων τις πολιτικές ρουκέτες αναφορικά με την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής τους. Αντίθετα, ειδήσεις και πληροφορίες που έχουν να κάνουν με την οικονομική τους κατάσταση (αναδρομικά, κλπ.) έκαναν ρεκόρ αναγνωσιμότητας ακόμα κι από ανθρώπους που σπάνια αναζητούσαν ειδήσεις στα κοινωνικά δίκτυα.
Η MSETT Hellas μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα θα αναπτύξει ένα project το οποίο θα είναι μοναδικό στα διεθνή χρονικά. Μια σημαντική καινοτομία που έχει ως πυλώνες τη σχεδίαση ΕΜΜΕ και τη μεθοδολογία βιωματικής εκπαίδευσης που βασίζεται σε προσομοίωση, θα αποτελέσει την είσοδο του κοινού του ArmyNow σε μια διαδικασία ανάλυσης δεδομένων, υποστήριξης άποψης και τελικά διαμόρφωσης κοινωνικών δεδομένων. Το project αυτό στήνεται βήμα – βήμα και θα είναι έτοιμο για να δοθεί στο κοινό μας στο τέλος του Φεβρουαρίου.
Περισσότερα θα ανακοινωθούν εντός της επόμενης εβδομάδας με άρθρο που θα επεξηγεί λίγο περισσότερο τα παραπάνω.
