Γράφει ο Αντώνιος Βασιλείου , Αντιστράτηγος (εα), Πολ. Μηχ/κός – MSc in Management Science – τ. Military Advisor at CFE OSCE – τ. Military Scientist at NC3A NATO
Τον Οκτώβριο του 1983, ο υπουργός Άμυνας του τότε προέδρου Ronald Reagan,
Είπε συγκεκριμένα σε μια ομάδα Αφγανών προσφύγων: «Θέλω να ξέρετε ότι δεν είστε μόνοι, θα έχετε τη συνεχή υποστήριξη μας μέχρι να ανακτήσετε την ελευθερία που δικαιωματικά είναι δική σας.»
Τα λόγια του Weinberger έχουν ξεχαστεί εδώ και καιρό, αλλά μετά τα γεγονότα της περασμένης εβδομάδας στο Αφγανιστάν, λίγοι θα πιστέψουν παρόμοιες αμερικανικές υποσχέσεις στο μέλλον.
Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του Weinberger, ο τότε πρόεδρος του Πακιστάν
Η Ουάσινγκτον θα έκανε καλά αν λάμβανε υπόψη της αυτή τη συμβουλή τότε, καθώς και 18 χρόνια αργότερα, όταν εισέβαλε στο Αφγανιστάν προκειμένου να ανατρέψει μια κυβέρνηση με επικεφαλής τους Ταλιμπάν, μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001.
Ένας τοπικός ιμάμης στην πόλη Miran Shah που ρωτήθηκε από δημοσιογράφο για την κατάσταση, σχολίασε: «Είμαστε θρησκευόμενοι άνθρωποι και ξέρουμε πώς να θυσιάζουμε ζωές για τη θρησκεία. Δεν θα επιτρέψουμε ποτέ στους Αμερικανούς, ή ακόμα και στον πακιστανικό στρατό και τις υπηρεσίες πληροφοριών, να βλάψουν τη θρησκευτική μας ηθική».
Κατ’ αρχάς, όπως όλοι γνωρίζουμε τώρα, ο Οσάμα Μπιν Λάντεν δεν βρέθηκε στο
Υπάρχει μια διαφωνία σχετικά με το αν ο Μπιν Λάντεν ήταν εκεί κατά τη διάρκεια της αμερικανικής επίθεσης. Ένα είναι σίγουρο, χρόνια αργότερα, όταν ανακαλύφθηκε και σκοτώθηκε σε ένα άνετο ασφαλές σπίτι στο Abbotabad του Πακιστάν, ήταν λίγο περισσότερο από ένα μίλι μακριά από μία από τις στρατιωτικές ακαδημίες της χώρας. Εκεί βρίσκεται ένα δύσκολο μάθημα σχετικά με το να θυμόμαστε ότι οι υποτιθέμενοι φίλοι και ακόμη και οι απόλυτοι σύμμαχοι έχουν πάντα ένα μείγμα διαφορετικών και μερικές φορές αντικρουόμενων συμφερόντων. Για αυτό, ο Zia ul-Haq, ο οποίος πέθανε σε ύποπτο αεροπορικό δυστύχημα το 1988, μας είχε υπενθυμίσει εδώ και πολύ καιρό.
Πράγματι, τα συμφέροντα του Πακιστάν στο Αφγανιστάν δεν ταίριαξαν ποτέ πολύ με αυτά των Ηνωμένων Πολιτειών, παρόλο που η Ουάσινγκτον βασίστηκε στον «σύμμαχο» της για να συνεχίσει τον πόλεμο στο Αφγανιστάν τα επόμενα 20 χρόνια. Όσον αφορά τις περιφερειακές υποθέσεις, το Ισλαμαμπάντ σκέφτεται πάντα τον αιώνιο αντίπαλο του, την Ινδία, και από αυτή την άποψη, το να έχει ένθερμους ισλαμιστές είτε να ελέγχει το κράτος είτε να διεκδικεί την εξουσία στο Αφγανιστάν είχε πάντα στρατηγική απήχηση. Αυτό ίσχυε ιδιαίτερα για τον πακιστανικό στρατό και την ισχυρή και μυστική υπηρεσία πληροφοριών της χώρας. Ανεξάρτητα από το πόσο σκληρά εργάστηκαν οι Ηνωμένες Πολιτείες για να καταστρέψουν τους Ταλιμπάν, η τελική νίκη σε αυτήν την επιδίωξη δεν ήταν ποτέ ρεαλιστική όσο το Πακιστάν προσκολλήθηκε στα δικά του περιφερειακά συμφέροντα, όπως δεν έγινε αντιληπτό στην Ουάσινγκτον, αλλά στο Ισλαμαμπάντ. Και η άνοδος της Κίνας ως ισχυρού και οικονομικά πλούσιου φίλου του Ισλαμαμπάντ σήμαινε ότι η μόχλευση της Ουάσινγκτον στο Πακιστάν, που ποτέ δεν ήταν επαρκής για αρχή, έχει μειωθεί σταθερά.
Θα μπορούσα να μιλήσω για τη συμμετοχή διεθνών συνεδρίων δωρητών για το
Πολλά έχουν γίνει για την αποτυχία του αφγανικού στρατού να σταματήσει ή ακόμη και να επιβραδύνει την ταχεία πρόοδο των Ταλιμπάν τις τελευταίες ημέρες και εβδομάδες. Είναι αλήθεια ότι η ανακοίνωση μιας συγκεκριμένης ημερομηνίας για την αμερικανική αποχώρηση από τη χώρα, πρώτα από τον πρώην πρόεδρο Ντόναλντ Τράμπ και στη συνέχεια πάλι από τον διάδοχο του, Τζο Μπάϊντεν, πρέπει να είχε σοβαρό αντίκτυπο στο ηθικό μάχης στον στρατό που η Ουάσινγκτον και οι σύμμαχοι της είχαν δαπανήσει τόσο πλούσια για να δημιουργήσει και να ενισχύσει πάνω από 20 χρόνια.
Αλλά η αφήγηση για τους Αφγανούς που δεν είναι πρόθυμοι να πολεμήσουν είναι λάθος. Κατά τη διάρκεια των δύο δεκαετιών μάχης τους σε συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι αφγανικές δυνάμεις ασφαλείας έχασαν 60.000 άνδρες, μια τάξη μεγέθους μεγαλύτερη από τον αριθμό των νεκρών μεταξύ των συμμαχικών δυτικών δυνάμεων. Αυτή η αποτυχία δεν αφορούσε ποτέ τους νεοσύλλεκτους που έριξαν την πετσέτα στο πρώτο σημάδι μιας μάχης από τους Ταλιμπάν, παρά το ότι είχαν εξοπλιστεί άφθονα από το Πεντάγωνο και άλλους. Ήταν για τη διεφθαρμένη αφγανική ελίτ και την απόλυτη αποσύνδεση τους από τη ζωή των απλών ανθρώπων στο Αφγανιστάν.
Αυτό είναι ένα πρόβλημα που παρατηρείται σχεδόν παντού, όπου η Δύση έχει προσπαθήσει να στηρίξει καθεστώτα πρώτα και κύρια, ανεξάρτητα από το τι δηλώνουν οι δυτικοί ηγέτες δημοσίως για τα ανθρώπινα δικαιώματα και άλλες υψηλές αρετές, για να προστατεύσει την ίδια τη Δύση από αντιληπτούς κινδύνους του ενός ή του άλλου είδους. Ο ηθικός κίνδυνος συσσωρεύεται καθώς η δουλειά όσων βρίσκονται στην κυβέρνηση γίνεται όλο και περισσότερο για τη διατήρηση των προνομίων, και των ευκαιριών τους για κατάχρηση. Οι απλοί άνδρες και γυναίκες που πρέπει να βάλουν τη ζωή τους σε κίνδυνο για να πολεμήσουν τη διακηρυγμένη απειλή του ριζοσπαστικού Ισλάμ κοιτούν εκείνους που περιποιούνται τον εαυτό τους στο αξίωμα και αναρωτιούνται: “Γιατί να πεθάνω για τόσους κλέφτες;”
Αξιοσημείωτο είναι ότι δεν φαίνεται να είχε περάσει από το μυαλό του
Υπάρχει ένα τελευταίο μάθημα εδώ, και είναι το μεγαλύτερο από όλα. Ο παλιομοδίτικος ιμπεριαλισμός, όπου οι μακρινές δυνάμεις μπορούν να στηρίξουν τα κράτη – πελάτες και να τους βοηθήσουν να αποκτήσουν νομιμότητα μέσω δημοσιονομικής γενναιοδωρίας και στρατιωτικής εκπαίδευσης, βρισκόταν σε επιθανάτιο ρόγχο εδώ και χρόνια. Στο τέλος, το Αφγανιστάν θα πρέπει να διοικείται από Αφγανούς, και όχι σύμφωνα με τις προτιμήσεις των άλλων, είτε πρόκειται για τους περασμένους Σοβιετικούς είτε για τους Δυτικούς. Tα παλιά μοντέλα δεν λειτουργούν πια, αν λειτούργησαν ποτέ.
(Με πληροφορίες από worldpoliticsreview.com)
* Ο Αντώνης Βασιλείου είναι Αντιστράτηγος (εα), Διπλωματούχος Πολιτικός Μηχανικός, MSc Επιχειρησιακός Ερευνητής, τ. Σύμβουλος ΟΑΣΕ επί Συμβατικών Εξοπλισμών και τ. Μελετητής των Συστημάτων Διοικήσεως και Ελέγχου Πληροφοριών του ΝΑΤΟ (www.antoniosvasileiou.gr).